Şarbon nedir, nasıl bulaşır?

SAVAŞ başlayınca biyolojik ve kimyasal silahlar gündeme geliyor. Okurlarımın bir kısmı, bir süre önce Amerika'ya yönelik terörist eylemlerle gündeme gelen şarbon sorunu hakkındaki bilgilerini tazelemek istiyorlar. Aslında son zamanlarda şarbondan bahsedildiğini pek duymadım ama savaş halinde neyin ne olacağı önceden pek bilinemeyeceği için bu bilgileri sizlere aktarıyorum. Şarbon, tıp dilinde antraks olarak adlandırılan bir hastalıktır.Bacillus anthracis adlı bir bakteri tarafından oluşturulur. Birçok medya organında virüs olarak belirtilmesine rağmen şarbon etkeninin virüs olmadığını önemle belirtmek gerekir. Esas olarak koyun, keçi, sığır gibi eti için beslenen hayvanlarla yabani hayvanlarda görülür. Özellikle çiftlik hayatı sürdürenlerde hayvanlardan bulaşma şeklinde görülmektedir.Şarbon, insanlara üç yoldan bulaşabilir. Bulaşma yollarına bağlı olarak da üç tipi bulunmaktadır.Akciğer şarbonuBiyolojik silah olarak, mektupla toz halinde gönderildiğinde, bakterinin solunum yoluyla vücuda girmesi riski yüksektir. Bu durumda, ilk belirtiler soğuk algınlığındakilere benzer. Birkaç gün içinde belirtiler ağırlaşır. Ciddi boyutta solunum güçlüğü ve şok tablosu görülebilir. Solunum yoluyla giren şarbon zamanında ve uygun tedavi edilemezse genellikle ölüm tehlikesi taşır.Deri şarbonuBakterinin derideki sıyrık ve kesiklerden girmesiyle bulaşır. Bakteri giren yerde, önce böcek ısırmasına benzer kaşıntılı bir kabarıklık oluşur. 1-2 gün içinde su toplayıp, ardından 1-3 cm. çapında ağrısız bir yara haline dönüşür. Bu yaranın ortası siyah nekrotik (ölü) bir doku şeklindedir. Bu yarayla ilgili vücut kısımlarındaki lenf bezleri şişer ve ağrı yapar. Hastalık, uygun antibiyotiklerle tedavi edilir. Eğer uygun tedavi edilemezse, hastaların yüzde 20'si ölebilir.Bağırsak şarbonuBakterinin sindirim kanalıyla girmesi halinde, iştahsızlık, bulantı, kusma, yüksek ateş gibi belirtiler görülür. Kısa bir süre sonra karın ağrısı ve şiddetli ishal ortaya çıkar. Hastalık ilerlediğinde kanlı kusma ve ishal meydana gelir.Uygun tedavi görmeyenlerde ölüm riski yüzde 25-60 civarındadır.Şarbon teşhis edildiği zaman uygun antibiyotiklerle tedavi edilir. Şarbon etkeninin virüs olmaması bu açıdan önem taşır. Çünkü virüsler antibiyotiklerle tedavi edilemez. Ayrıca hastanın klinik durumuna göre başka tedaviler de eklenebilir. Hastalıktan korunmada, bakteri kaynağından olabildiğince uzak kalmak önemlidir. Riskli gruplar için aşı uygulanabilir. İnsanlara şarbon aşısı uygulanmasında ikişer haftalık aralıklarla 3 doz aşı ve ardından 6, 12 ve 18'inci aylarda tekrar aşı önerilmektedir. Daha sonraki dönemde her yıl aşı tekrarı gerekmektedir.