Sanatın çocukları bir arada

Pdergisi Yaz 2004 sayısında Çocuk ve Sanat konusunu iÅŸledi. Dergide, heykelden resme, oyuncaktan aÄŸaçbaskılara; eski Yunan’dan günümüze, dünyada ve Türkiye’de sanatta çocuk, 77 sayfalık bir dosya olarak yer alıyor. Antik Yunan toplumunda çocuk imgelemeleri ile baÅŸlayan dosya, artık müzede sergilenen Eyüp oyuncakları konusuyla son buluyor.Okuyucuların binlerce yıllık bir tarih ve Avrupa’dan Japonya’ya uzanan coÄŸrafya içinde çocuk ve sanat konusunu okuyabileceÄŸi dergide Türkiye’den SoÄŸanlı bebekleri de var.BU TABLODA 91 OYUN VARBugün Viyana’daki Kunsthistorisches Museum’da (Sanat Tarihi Müzesi) sergilenen bu tablo, resim sanatının en ilginç yapıtları arasında sayılıyor. MeÅŸhur Flaman ressam Pieter Brueghel 118 x 161 cm boyutlarındaki Çocuk Oyunları (1560) adlı tablosunda 91 farklı çocuk oyununu resmetmiÅŸ. Çocuk Oyunları için modern çaÄŸda birçok farklı yorum yapılıyor. Bazı eleÅŸtirmenler, resmin çocuk oyunlarının görsel bir ansiklopedisi olduÄŸunu ileri sürerken, bazıları da bunun Brueghel’in birkaç eseri ile birlikte deÄŸerlendirilmesi gerektiÄŸini (St. George’un Kapısında Buz Pateni Kış; Karnaval ile Büyük Perhizin Kavgası Ä°lkbahar; Hoboken’de Panayır - Sonbahar) ve mevsimler serisinin yazı anlatan parçası olduÄŸu iddia ediyor. Peki dünyanın en meÅŸhur resimlerinden Çocuk Oyunu’nda neler var? Salıncak, sabun köpüğü üfleme, körebe, beÅŸik sallama, çember çevirme, birdirbir, topaç çevirme, elim sende gibi çok iyi tanıdığımız oyunların yanı sıra, bit ayıklama, çiÅŸ yapma, şövalyenin atı, kapı önünde ilahi söyleme, Aziz John Yortusu için ÅŸenlik ateÅŸi yakma gibi dönemsel ve dini kökenli oyunlar da var.PEMBE ELBÄ°SELÄ° PRENSOrta Avrupa’da, Fransa, Ä°talya ve Ä°spanya’da 16. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar yaÅŸamış olan soylu sınıfa ait çocuk tablolarında kız ve erkek çocukları birbirlerinden ayırt etmek mümkün deÄŸil. Bebekliklerinde sıkı sıkı kundaklanan çocuklar, 7 yaşına kadar aynı biçimli etekler giydikleri için bu resimlerde çocukların cinsiyetini anlayabilmek için ellerindeki oyuncaklara ve aksesuvarlarına (kızların ellerinde bebekler, erkek çocuklarda ellerinin üzerine tünemiÅŸ kuÅŸ, salıncaklı atlar, oyuncaklı davullar) bakmak gerek. Kıyafetlerin renkleri de cinsiyet ayrımında yardımcı olmuyor, çünkü her iki cinsiyet de, her renkli kıyafet içinde resmedilmiÅŸ. ÖrneÄŸin Fransa veliaht prensi XV. Louis portesine (Pierre Cobert, 1712) bakanlar, pembe kıyafetli bir kız çocuÄŸuna baktığını sanabilir. PICASSO’NUN DEFORME ÇOCUKLARIRessam Pablo Picasso bir yazarın otobiyografisini yazması gibi, içinde bolca sevgili, eÅŸ ve çocuk olan kendi hayatını tüm detaylarıyla resmetti. Picasso’nun, çocuklarının ve annelerinin sayısız resmini yaptığı biliniyor. Picasso’nun benzetme yeteneÄŸi öyle kuvvetliydi ki, en aşırı deformasyonlarda bile modelleri kolaylıkla tanınabiliyordu. Ancak çocuk resimleri Picasso’nun sanatında sadece kendi ailesi ile sınırlı deÄŸil. Sanatçı kübist dönemi dışındaki tüm sanat hayatı boyunca resimlerinde çocuk imgelemeleri kullandı. Bazen bir resimdeki hüznü veya yalnızlığı artırmak için, bazen savaÅŸa ve ölüme baÅŸkaldırı simgesi olarak. Peki Picasso’nun sıklıkla kendininkileri ve hayalindeki çocukları resmetmesinin sebepleri sadece çocuklara olan düşkünlüğü ve onları ifadeleri artırıcı öğe olarak seçmesi mi? Yoksa tablolarındaki çocuklar zamana karşı yarışının sanatına yansıması mı?SOÄžANLI BEBEKLERÄ°, AÄžLAYAN ÇOCUÄžUNU SUSTURMAK Ä°STEYEN ANNENÄ°N Ä°CADIYaklaşık yarım yüzyıldır Kayseri yakınındaki SoÄŸanlı Köyü’nde yapılan bebekler hem günlük hayatın bir parçası, hem de Anadolu’da varlığını binlerce yıldır koruyan bir geleneÄŸin 20. yüzyıldaki uzantısı. SoÄŸanlı bebeklerinin yaratılışı aslında çok bildik bir hikaye. Ä°lk SoÄŸanlı bebeÄŸi, aÄŸlayan çocuÄŸunu oyalamak isteyen bir annenin yaptığı bebek. Anne, elindeki bezi, bir aÄŸacın çatal uçlu dallarını ve bir gazoz kapağını kullanarak, yüzünü kalemle çizerek yapmış ilk SoÄŸanlı bebeÄŸini. Daha sonra çocuÄŸun elindeki bebeÄŸi görüp para karşılığı satın alan turistleri gören anne birkaç tane daha yapmış ve böylece SoÄŸanlı bebekleri üretilmeye baÅŸlamış. Bu bebekler bölgenin en önemli geçim kaynaklarından biri. Kayseri yakınındaki SoÄŸanlı Köyü’nde elde yapılan bebeklerin hepsi özgün tasarım ve onu yapanın duygularını, zevkini ve inancını yansıtıyor. Köylü kadınların günlük hayatındaki giyim kuÅŸamından esinlenilen kıyafetlerde pazen, basma, patiska, kadife ve tül kullanılıyor. Süslemesi diÄŸerlerinden farklı yapılan tüllü bebek ise gelin arabalarının önüne oturtuluyor ve gelin bu bebeÄŸi evine götürüyor.Â