Sanal kolonoskopiyle kalın bağırsak taraması
Güncelleme Tarihi:
Günün Uzmanı: Dr. Sertaç Akansel
Oluşturulma Tarihi: Haziran 04, 2004 00:13
Çok kesitli bilgisayarlı tomografi cihazıyla yapılan ‘sanal kolonoskopi’ kalınbağırsakta bulunan poliplerin ve kanserin erken dönemde yakalanmasına olanak sağlıyor. Özellikle poliplerinin erken dönemde yakalanabilmesi ve izlenmesi kansere dönüşmesini önlemek açısından önemli.
Sanal kolonoskopi tek seçenek değil elbette. Baryumlu kolon grafiler ve standart kolonoskopi yöntemleri de var. Ancak baryumlu kolon grafilerin tanı değerleri düşük. Kolonoskopi ise uygulanış biçimi nedeniyle pekçok kişi tarafından itici bulunuluyor. Ayrıca kolonoskopi sırasında bin 500 işlemde bir bağırsak delinmesi olabiliyor.
Sanal kolonoskopi nasıl yapılıyor?
Çekime hazırlanırken hastalar önceki gün boyunca sadece sıvı gıdalar alıyorlar ve bazı bağırsak temizleyici ilaçlar kullanıyorlar. Çekim sırasında ise kalınbağırsağa hava veriliyor. Alternatif bir tanı yöntemi olarak rutin uygulamaya giren sanal kolonoskopide, bağırsaklar X-ışınlarıyla taranıyor ve elde edilen verilerden bilgisayar ortamında üç boyutlu görüntüler oluşturuluyor. Diğer bir deyişle, tomografi cihazından elde edilen bilgiler, özel bilgisayarlarla endoskopik görüntülere dönüştürülüyor. Böylece bağırsağın tümü görülebiliyor.
Avantajları nedir?
Sanal kolonoskopiyle çekim yapılırken hasta herhangi bir rahatsızlık duymuyor. Bu da bize erken tanıda büyük kolaylıklar sağlıyor. Kolon kanseri, diğer kanser türlerinden farklı olarak başlangıçta iyi huylu gelişebiliyor. Erken dönemde tespit edildiğinde ölüm riski azaltılmış oluyor. Kolonu görüntülerken karın içindeki diğer organları ve varsa başka sorunları da görüyor. Kolonoskopide makattan ince bir boruyla girilerek bağırsak görüntüleniyor. Bu işlemi sevimsiz bulan birçok kişi yaptırmaktan kaçıyor. Bağırsak delinmesi riski yok. Daha fazla tarama yapılması doğru tanı koyma şansını artırıyor.
Hangi aralıklarla yaptırılması öneriliyor?
Hiçbir şekilde kolonoskopi yaptırmayan, taramadan kaçan 50 yaşın üstündekilere 5 yılda bir öneriliyor. Ayrıca bazı hastaların bağırsakları çok uzun ve kıvrımlı, daha önceki hastalıklardan yer yer daralmış veya tümör nedeniyle tıkanmış olabilir. Böyle durumlarda kolonoskopiyle bağırsak içinde ilerlemek mümkün değil. Sanal kolonoskotip, standart kolonoskopinin geçemediği yerleri gösteriyor.
Kanserin kesin tanısı için sanal kolonoskopi yetiyor mu?
Hayır. Polip veya şüpheli kitle görüldüğünde patoloji için kolonoskopi yapılması gerekiyor. Sanal kolonoskopi, bir anlamda gereksiz standart kolonoskopi yapılmasını önlüyor. Ayrıca polipler kolonoskopiyle çıkarılıyor. Sanal kolonoskopi, bir santimetreden daha büyük poliplerin tanısını kolonoskopiyle benzer doğrulukla yapabiliyor. Ancak kalınbağırsak iç yüzeyi hastalıklarının tanısı, poliplerin çıkarılması ve parça alınması için standart kolonoskopi yine de gerekebiliyor.
İşlem ne kadar sürüyor?
Toplam çekim süresi sadece 20 saniye. Ancak hastanın işlem için hazırlanması, çekime geçilmesi yaklaşık yarım saati buluyor. Çekimden hemen sonra evine gidebiliyor. Hastanın aldığı X ışını oranı kabul edilebilir değerlerde. Kolon grafisinden 1.5 kat (10 mSv) fazla. Uygulama sırasında hastaya sakinleştirici verilmesi gerekmiyor.
Hazırlayan: Mesude ERŞAN
Sanal kolonoskopi nasıl yapılıyor?
Çekime hazırlanırken hastalar önceki gün boyunca sadece sıvı gıdalar alıyorlar ve bazı bağırsak temizleyici ilaçlar kullanıyorlar. Çekim sırasında ise kalınbağırsağa hava veriliyor. Alternatif bir tanı yöntemi olarak rutin uygulamaya giren sanal kolonoskopide, bağırsaklar X-ışınlarıyla taranıyor ve elde edilen verilerden bilgisayar ortamında üç boyutlu görüntüler oluşturuluyor. Diğer bir deyişle, tomografi cihazından elde edilen bilgiler, özel bilgisayarlarla endoskopik görüntülere dönüştürülüyor. Böylece bağırsağın tümü görülebiliyor.
Avantajları nedir?
Sanal kolonoskopiyle çekim yapılırken hasta herhangi bir rahatsızlık duymuyor. Bu da bize erken tanıda büyük kolaylıklar sağlıyor. Kolon kanseri, diğer kanser türlerinden farklı olarak başlangıçta iyi huylu gelişebiliyor. Erken dönemde tespit edildiğinde ölüm riski azaltılmış oluyor. Kolonu görüntülerken karın içindeki diğer organları ve varsa başka sorunları da görüyor. Kolonoskopide makattan ince bir boruyla girilerek bağırsak görüntüleniyor. Bu işlemi sevimsiz bulan birçok kişi yaptırmaktan kaçıyor. Bağırsak delinmesi riski yok. Daha fazla tarama yapılması doğru tanı koyma şansını artırıyor.
Hangi aralıklarla yaptırılması öneriliyor?
Hiçbir şekilde kolonoskopi yaptırmayan, taramadan kaçan 50 yaşın üstündekilere 5 yılda bir öneriliyor. Ayrıca bazı hastaların bağırsakları çok uzun ve kıvrımlı, daha önceki hastalıklardan yer yer daralmış veya tümör nedeniyle tıkanmış olabilir. Böyle durumlarda kolonoskopiyle bağırsak içinde ilerlemek mümkün değil. Sanal kolonoskotip, standart kolonoskopinin geçemediği yerleri gösteriyor.
Kanserin kesin tanısı için sanal kolonoskopi yetiyor mu?
Hayır. Polip veya şüpheli kitle görüldüğünde patoloji için kolonoskopi yapılması gerekiyor. Sanal kolonoskopi, bir anlamda gereksiz standart kolonoskopi yapılmasını önlüyor. Ayrıca polipler kolonoskopiyle çıkarılıyor. Sanal kolonoskopi, bir santimetreden daha büyük poliplerin tanısını kolonoskopiyle benzer doğrulukla yapabiliyor. Ancak kalınbağırsak iç yüzeyi hastalıklarının tanısı, poliplerin çıkarılması ve parça alınması için standart kolonoskopi yine de gerekebiliyor.
İşlem ne kadar sürüyor?
Toplam çekim süresi sadece 20 saniye. Ancak hastanın işlem için hazırlanması, çekime geçilmesi yaklaşık yarım saati buluyor. Çekimden hemen sonra evine gidebiliyor. Hastanın aldığı X ışını oranı kabul edilebilir değerlerde. Kolon grafisinden 1.5 kat (10 mSv) fazla. Uygulama sırasında hastaya sakinleştirici verilmesi gerekmiyor.
Hazırlayan: Mesude ERŞAN