Sağlıklı kafa sağlıklı okulda
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Aralık 26, 2003 20:39
Sağlıklı beslenme; çocukların fiziksel ve zihinsel gelişimlerinde, hastalıklara karşı korunmalarında ve okuldaki başarılarında büyük rol oynuyor. International Hospital Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şebnem Ersoy, okul çağındaki çocukların nasıl beslenmeleri gerektiğini anlattı.
Günümüzde, okul çağındaki çocukların büyük bir kısmı, sabahları evden kahvaltı etmeden çıkıyor ve günün en önemli öğününü okulda bisküvi, simit veya tost gibi yiyeceklerle geçiştiriyor. Okul kantinlerinde satılan fast food türü yiyecekler, çocukların gelişimini olumsuz etkiliyor. Tabldot verilen okullardaki mönülerin ise diyetisyen veya çocuk gelişim uzmanları tarafından hazırlanmış olması gerekiyor.
International Hospital Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şebnem Ersoy, okul çağındaki çocukların karbonhidrat, protein ve lif içeren yiyecekleri dengeli bir şekilde almaları gerektiğini söylüyor. Ailelerin bu konuda duyarlı olmaları gerektiğini anlatıyor. Dr. Ersoy, bazı besinleri yememekte ısrarlı olan çocukların ailelerine ise akılcı tavsiyelerde bulunuyor.
KAHVALTI
Yapılan araştırmaların, kahvaltı ederek okula giden çocukların daha başarılı olduklarını ve daha çabuk öğrendiklerini gösterdiğini vurgulayan Dr. Ersoy, kahvaltı etmeyen çocukların, bu ihtiyaçlarını mutlaka okulda karşılamaları gerektiğini belirtiyor.
Kahvaltının içeriğinin zengin olması gerektiğini söyleyerek, peynir, yumurta gibi protein ağırlıklı besinlerin yanı sıra domates, salatalık ve ekmek gibi lifli besinlerin de alınması gerektiğini anlatıyor.
Türk kahvaltısında çok sık tercih edilen çayın çocuk kahvaltısında kesinlikle yeri olmadığını ve hiçbir besin değeri bulunmadığını söylüyor: ‘‘Çay, besinlerle birlikte tüketildiğinde, demir eksikliğine bağlı kansızlığa yol açtığı için kesinlikle tavsiye etmiyoruz. Çay yerine meyve suyu, süt, hatta ayran tercih edilmeli.‘‘
Dr. Ersoy, aynı tarz kahvaltıdan sıkılan çocuklar için, mısır gevreğinin farklı ve yararlı bir alternatif olabileceğini belirtiyor.
MÖNÜLER
Okul mönülerinde, çocukların kolay yiyebilecekleri çeşitlerin sık yer aldığını söyleyen Dr. Ersoy, salam, sucuk, sosis gibi şarküteri ürünlerinin de fazla tüketilmemesi gerektiğini söylüyor. İkindi öğünlerinde verilen börek, kurabiye, kek gibi yiyecekler yerine, meyvenin tercih edilmesi gerektiğini belirtiyor: ‘‘Okul menüleri mutlaka diyetisyen veya çocuk doktorlarının denetiminden geçirilmeli. Bu konuya dikkat edilmiyor ve beslenme konusunda pek çok yanlışlık yapılıyor.‘‘
Ailelerin, çocuklarının okuldaki beslenmelerini denetim altına almaları ve okullardaki mönüleri yakından takip etmeleri gerektiğini söyleyen Dr. Ersoy, sağlıklı bir okul mönüsünde bulunması gerekenleri şöyle anlatıyor:
‘‘Okuldaki öğünde de mutlaka protein, et, balık, tavuk ya da kuru baklagiller, en az bir çeşit sebze, zeytinyağlı bir sebze yemeği ya da salata veya çiğ sebzeyi bulunmalı. Yemekten sonra meyve verilmeli. Yemekte ekmek, pilav, makarna veya patates yer almalı. Patatesi kızarmış değil, yemek şeklinde veya fırında pişirilmiş öneriyoruz. İkindide ise yoğurt, süt veya meyve verilebilir.‘‘
FAST FOOD
Okulda denetimsiz satılan fast food tarzı yiyeceklerin çok zararlı olduğunu vurgulayan Dr. Ersoy, bu yiyeceklerin yağ ve tuz oranının çok yüksek olduğuna dikkat çekiyor:
‘‘Fast food ağırlıklı beslenen çocuklarda şişmanlık, ileriki yaşlarda şişmanlık ve yağ tüketimine bağlı kalp ve kanser hastalıkları daha fazla görülebiliyor. Çocukları o zevkten de mahrum etmemek gerekiyor ama dengeyi korumak lazım. Belki ayda bir kere yiyebilirler.‘‘
Pediatride, okul çağındaki bir çocuğun fiziksel olarak sağlıklı gelişmesi için belirlenmiş ilkeler bulunduğunu söyleyen Dr. Ersoy, bu ilkeleri şöyle sıralıyor:
‘‘Beslenmede her grup öğün bulunmalı, alınan besinler, çocuğun yaşına göre ideal kilosunu sürdürmesine yardımcı olmalı. Özellikle Akdeniz tipi dediğimiz beslenme, çocuklar için en sağlıklısı. Öğünlerin yağ oranı, günlük enerji ihtiyacının yüzde 30'undan fazla olmamalı. Beslenme, mutlaka yeterli vitamin ve mineralleri içerecek düzeyde tutulmalı.’’
Zorlamayın
Dr. Şebnem Ersoy, yemek seçen çocuklar için ailelere şunları öneriyor: ‘‘Bol yağ ve şeker bulunduran gofret ve çikolata gibi ürünlerin tüketiminin mutlaka sınırlandırılması gerek. Yağ ve şeker yerine çocuklar meyve ve kuru meyve yemeye özendirilmeli ve alıştırılmalı. Et sevmeyen çocuğa baklagiller verilebilir. Yumurta sevmiyorsa peynire ağırlık verilmeli. Fast food, akıllıca verilebilir. Hamburger köftesi yağda kızartmak yerine ızgarada pişirilebilir, bol yeşillik kullanılabilir.‘‘
International Hospital Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şebnem Ersoy, okul çağındaki çocukların karbonhidrat, protein ve lif içeren yiyecekleri dengeli bir şekilde almaları gerektiğini söylüyor. Ailelerin bu konuda duyarlı olmaları gerektiğini anlatıyor. Dr. Ersoy, bazı besinleri yememekte ısrarlı olan çocukların ailelerine ise akılcı tavsiyelerde bulunuyor.
KAHVALTI
Yapılan araştırmaların, kahvaltı ederek okula giden çocukların daha başarılı olduklarını ve daha çabuk öğrendiklerini gösterdiğini vurgulayan Dr. Ersoy, kahvaltı etmeyen çocukların, bu ihtiyaçlarını mutlaka okulda karşılamaları gerektiğini belirtiyor.
Kahvaltının içeriğinin zengin olması gerektiğini söyleyerek, peynir, yumurta gibi protein ağırlıklı besinlerin yanı sıra domates, salatalık ve ekmek gibi lifli besinlerin de alınması gerektiğini anlatıyor.
Türk kahvaltısında çok sık tercih edilen çayın çocuk kahvaltısında kesinlikle yeri olmadığını ve hiçbir besin değeri bulunmadığını söylüyor: ‘‘Çay, besinlerle birlikte tüketildiğinde, demir eksikliğine bağlı kansızlığa yol açtığı için kesinlikle tavsiye etmiyoruz. Çay yerine meyve suyu, süt, hatta ayran tercih edilmeli.‘‘
Dr. Ersoy, aynı tarz kahvaltıdan sıkılan çocuklar için, mısır gevreğinin farklı ve yararlı bir alternatif olabileceğini belirtiyor.
MÖNÜLER
Okul mönülerinde, çocukların kolay yiyebilecekleri çeşitlerin sık yer aldığını söyleyen Dr. Ersoy, salam, sucuk, sosis gibi şarküteri ürünlerinin de fazla tüketilmemesi gerektiğini söylüyor. İkindi öğünlerinde verilen börek, kurabiye, kek gibi yiyecekler yerine, meyvenin tercih edilmesi gerektiğini belirtiyor: ‘‘Okul menüleri mutlaka diyetisyen veya çocuk doktorlarının denetiminden geçirilmeli. Bu konuya dikkat edilmiyor ve beslenme konusunda pek çok yanlışlık yapılıyor.‘‘
Ailelerin, çocuklarının okuldaki beslenmelerini denetim altına almaları ve okullardaki mönüleri yakından takip etmeleri gerektiğini söyleyen Dr. Ersoy, sağlıklı bir okul mönüsünde bulunması gerekenleri şöyle anlatıyor:
‘‘Okuldaki öğünde de mutlaka protein, et, balık, tavuk ya da kuru baklagiller, en az bir çeşit sebze, zeytinyağlı bir sebze yemeği ya da salata veya çiğ sebzeyi bulunmalı. Yemekten sonra meyve verilmeli. Yemekte ekmek, pilav, makarna veya patates yer almalı. Patatesi kızarmış değil, yemek şeklinde veya fırında pişirilmiş öneriyoruz. İkindide ise yoğurt, süt veya meyve verilebilir.‘‘
FAST FOOD
Okulda denetimsiz satılan fast food tarzı yiyeceklerin çok zararlı olduğunu vurgulayan Dr. Ersoy, bu yiyeceklerin yağ ve tuz oranının çok yüksek olduğuna dikkat çekiyor:
‘‘Fast food ağırlıklı beslenen çocuklarda şişmanlık, ileriki yaşlarda şişmanlık ve yağ tüketimine bağlı kalp ve kanser hastalıkları daha fazla görülebiliyor. Çocukları o zevkten de mahrum etmemek gerekiyor ama dengeyi korumak lazım. Belki ayda bir kere yiyebilirler.‘‘
Pediatride, okul çağındaki bir çocuğun fiziksel olarak sağlıklı gelişmesi için belirlenmiş ilkeler bulunduğunu söyleyen Dr. Ersoy, bu ilkeleri şöyle sıralıyor:
‘‘Beslenmede her grup öğün bulunmalı, alınan besinler, çocuğun yaşına göre ideal kilosunu sürdürmesine yardımcı olmalı. Özellikle Akdeniz tipi dediğimiz beslenme, çocuklar için en sağlıklısı. Öğünlerin yağ oranı, günlük enerji ihtiyacının yüzde 30'undan fazla olmamalı. Beslenme, mutlaka yeterli vitamin ve mineralleri içerecek düzeyde tutulmalı.’’
Zorlamayın
Dr. Şebnem Ersoy, yemek seçen çocuklar için ailelere şunları öneriyor: ‘‘Bol yağ ve şeker bulunduran gofret ve çikolata gibi ürünlerin tüketiminin mutlaka sınırlandırılması gerek. Yağ ve şeker yerine çocuklar meyve ve kuru meyve yemeye özendirilmeli ve alıştırılmalı. Et sevmeyen çocuğa baklagiller verilebilir. Yumurta sevmiyorsa peynire ağırlık verilmeli. Fast food, akıllıca verilebilir. Hamburger köftesi yağda kızartmak yerine ızgarada pişirilebilir, bol yeşillik kullanılabilir.‘‘