Güncelleme Tarihi:
Zigot, döllenme sırasında iki gamet kaynaştığında oluşan hücredir.
Zigot Nedir, Nerede Oluşur?
İki hücreden gelen DNA materyali, ortaya çıkan zigotta birleştirilir. Gametlerde bulunan hücresel mekanizmalar da zigotta işlev görür, ancak yeni kaynaşmış DNA, yeni hücrede farklı bir etki yaratır. Tek hücreli organizmalarda, zigot tam olarak işleyen bir organizma haline gelir ve yavru üretmek için mitoz yoluyla bölünebilir. Organizma ayrıca diğer hücrelerle cinsel olarak çoğalmak için gametler üretebilir.
Çok hücreli organizmalar, döllenme sırasında bir zigot üretmek için kaynaşan gametler üreten benzer bir işlem kullanır. Zigot daha sonra bütün bir organizmayı üretmek için birçok tur mitozdan geçer. Doğumdaki organizmanın büyüklüğüne bağlı olarak gençlerin gelişme süresi değişebilir. Bazı kemirgenler ise bebeklerin doğması için sadece iki haftaya ihtiyaç duyar. Her şey, nihai organizmada kaç hücreye ihtiyaç duyulduğuna ve organizmanın doğumda ne kadar gelişmiş olduğuna bağlıdır.
Çoğu hayvanda, gamet hücreleri, mayoz olarak bilinen bir süreçte üremeden önce haploid hücrelere dönüştürülür. Her gendeki alel sayısını 1'e düşürerek, iki haploid gamet tarafından oluşturulan bir zigot uygun sayıda alele sahip olacaktır. Yanlış sayıda kromozom veya alel olumsuz etkiler yaratabileceğinden, bu çoğu hayvanda önemlidir. İyi bilinen genetik kusur Down Sendromu, insanlarda fazladan bir 21. kromozomdan kaynaklanır. Balıkların yanı sıra omurgalıların çoğunda alellerin fazladan kopyaları genellikle zararlıdır.
Bitkilerde, bir zigotta ikiden fazla alelin durumu her zaman zararlı değildir. Genellikle bitkiler, farklı alellere sahip bir genin birçok kopyasına sahiptir. Pek çok bitki tesadüfen çoğalmadan önce mayoz bölünmez ve bu nedenle nesiller çoğalmaya devam ederken bir kromozomun birçok kopyasını biriktirme eğilimindedir. Tesadüfî gametlerden oluşan zigot, yeni bir bitki türü oluşturabilir. Birçok ticari tarımsal ürün, bitkiyi bir şekilde etkileyen poliploidinin sonucudur, ya onları büyütür ya da meyvelerini kısırlaştırır, böylece insanlar onları yetiştiremez ve daha fazlasını satın almalıdır. Bitkilerdeki bu farklılıkların yanı sıra, iki gamet kaynaştığında hala bir zigot oluşur. Birçok yüksek bitkide, zigot, polençiçekteki yumurtanın içinde bir yumurtayı döller.
Zigot Mitoz Bölünme Geçirir mi?
İnsan zigotları, köpek zigotları ile aynı şekilde oluşur. Yumurta spermle buluşur, döllenme gerçekleşir ve bir zigot oluşur. Köpek zigotlarının aksine, insan zigotları modern siyasette büyük bir çekişme kaynağı olmuştur. Yumurta ve sperm buluştuğunda döllenme gerçekleşir. Döllenme sırasında sperm, DNA'yı yumurta ile birleştirerek bir hücre oluşturur. Bu tek hücre artık zigot olarak biliniyor. Zigot, mitoz yoluyla bölünecektir.
Döllenmenin gerçekleşmesi için yumurta hücresinin canlı olduğu dönemde vajinada sperm hücrelerinin salınması gerekir. Sperm hücreleri uterustan, bir sperm hücresinin yumurta hücresini dölleyebileceği fallop tüpüne doğru hareket eder. Döllenme, erkeklerden 23 kromozomu ve dişiden 23 kromozomu bir araya getirerek 46 kromozomlu bir döllenmiş yumurta hücresinin oluşmasına neden olur. Döllenmiş hücre bir zigottur.
Zigot, bağlı kalan iki özdeş hücre oluşturmak için mitoza uğrar. Bu, döllenmeden yaklaşık 36 saat sonra gerçekleşir. Mitoz daha sonra daha sık meydana gelir. Yakında sağlam bir hücre yumağı, bir morula ortaya çıkar. Morula oluşumu döllenmeden yaklaşık altı gün sonra gerçekleşir. Bu süre zarfında hücreler fallop tüpünden geçerler. Önümüzdeki iki gün içinde, blastosist adı verilen içi boş bir hücre yumağı oluşur. Blastosist rahme girer. Blastosistin bir ucunda, iç hücre kütlesi adı verilen bir grup hücre gelişmeye devam etmektedir.