Yaz kış pencere açık uyuyanları serinletecek bir haberimiz var! FDA, menopozdaki sıcak basmalarına çare olacak bir ilacı onayladı

Menopoz, bir kadının hayatında genellikle 40'lı yaşların ortalarında ya da sonlarına doğru başlayan normal bir dönemdir. Bu dönemde vücut daha az östrojen ve progesteron üretir. Bu hormonların azalması uyku bozukluklarını, ruh halindeki dalgalanmaları birkaç dakika sürebilen terleme, kızarma ve titreme ataklarını ve sıcak basmalarını tetikleyebilir. 

Menopoza giren kadınların en çok şikâyet ettikleri konuların başında da bu sıcak basmaları gelir.

HORMONLAR BEYNİN TERMOSTATINI BOZUYOR

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Kağan Kocatepe, sıcak basmaları ve terlemelerin özellikle menopoza girilen ilk aylarda nispeten sık rastlandığını, günlük yaşamı ve uykuyu olumsuz etkileyebileceğini belirterek sıcak basmasının nedenini anlattı:

“Bunun en muhtemel nedeni, hormonal değişim neticesinde birden azalan östrojen ve progesteron hormonlarının beyinde adeta termostat gibi çalışan yapıyı olumsuz etkilemesi ve sıcak olmamasına rağmen sıcak hissedilmesini sağlamasıdır. Özellikle mevsimin sıcaklığından bağımsız bir şekilde boyun ve göğüs bölgesinde sıcaklık hissi ve terlemeler yaşanır.”

FDA, Mayıs ayının ortalarında menopozdaki kadınlarda sıcak basmalarını tedavi edebilen ve hormonal özellik taşımayan ilk ilacı onayladı. Bu ilaç, menopozun yaygın bir semptomu olan ve şiddetlenirse rahatsız edici hale gelebilen sıcak basmalarını yönetmek için geleneksel hormon replasman tedavilerine bir alternatif olacak.

İlaçla ilgili tüm detayları ve uzmanların bu yeni ilaçla ilgili düşüncelerini dinlemeden önce menopozda bu sorunla mücadele eden kadınların hikayelerini dinleyelim.

* * * * *

‘AVM'DE TUVALETE GİDİP KAFAMI MUSLUĞUN ALTINA SOKTUM’
Hülya K. (53)

Ben 51 yaşında menopoza girdim ve o gün bugündür sıcak basması sorununu yaşıyorum. İçimde sürekli bir fırın yanıyor gibi, arada kapağı açılıyor ve fırının tüm sıcaklığı beynime hücum ediyor. Dayanılacak gibi bir şey değil, o sıcaklık gelince üstünde ne varsa çıkarıp atası geliyor insanın. Evdeyken öyle yapıyorum zaten ama olur olmadık yerde geldiği için bazen zor anlar yaşatıyor. Bir keresinde AVM’de geldi o sıcak basması, koşa koşa tuvalete gidip kafamı musluğun altına soktum. Bizim bu yaşadığımız şeyi erkekler bir türlü anlamıyor ona da çok sinir oluyorum. Regl sancısını anlamıyorlar, menopozu anlamıyorlar, duygu dalgalanmalarını, şımarıklık olarak görüyorlar.

‘O SICAK BASMASI GELİNCE BEYNİM FOKURDUYOR’
Özlem M. (53)

Ben menopoza gireli 4 yıl oldu, şimdilerde bu ateş basmalarının sıklığı biraz azalsa da hâlâ çok rahatsız edici. Ben zaten oldum olası sıcağı sevmem, ortam azıcık ısınsa kapı pencere açarım, ellerimi soğuk şeylere tutarım, üstümde çıkarabileceğim parçalar varsa ve ortam uygunsa çıkarırım. Menopozdan en çok ateş basması yüzünden korkuyordum.

Aslında pek çok arkadaşım benden önce menopoza girdi. Hiçbiri de böyle bir şikayette bulunmadı. Hatta çok üşüyen bir arkadaşım vardı o halinden çok memnundu, "Artık üşümüyorum" diyordu. Yani 5-6 kişilik grupta ateş basmasından şikâyet eden tek kadın bendim. Zaten yaz kış ince giyerim kendimi çok sıcak tutmam ama bu sıcak basması öyle bir şey değil.

Hani ağızlarına ateş çubuğu sokan sihirbazlar var ya sanki o çubuklardan yutmuşum gibi oluyor, orada kalıyor ve o sıcaklık beynimi fokurdatıyor. Ne yaparsan yap o sıcak hava dalgası geçene kadar o histen kurtulamıyorsun. Menopoza girdiğim ilk zamanlarda bu sıcaklık hissi gece uykumdan uyandırıyordu. Sürekli oflamalarımdan eşim de rahatsız oluyordu. Sonra terletmeyen bir yatak aldık, benim için ayrıca soğuk jelli yastık aldık. O mavilik psikolojik olarak bana soğukluk hissi veriyor zaten. Artık ilk zamanlardaki kadar sıkıntı yaşamıyorum, keramet yatakta mı yastıkta mı bilemiyorum çok şükür artık sıcak basmaları daha dayanabilir halde. 

'BEN MENOPOZA GİRDİĞİMDEN BERİ EŞİM SÜREKLİ HASTA'
Funda L. (54)

Ben menopozdan önce de çok üşüyen biri değildim ve eşimle bu yüzden anlaşamadığımız durumlar olurdu. Mesela kışın ev bana çok sıcak gelirdi, eşime göre ise tam kıvamındaydı. "Azıcık kısalım" derdim "Yok üşürüm" diye kapattırmazdı. Şimdi o zamanların 5 katı daha fazla ısı farkı yaşıyoruz. Eşim benden 5 yaş büyük, yaş aldıkça daha da üşümeye başladı.

Yazın ayrı çekiyorum kışın ayrı. Kışın hiç kombiyi açmasak asla ihtiyaç duymuyorum ama bu mümkün olmuyor. O zaman ben kafamda buz torbası ile geziyorum ya da fırsat buldukça camları açıp odayı soğutuyorum. O sıcak basması geldiği anda zaten gözüm bir şey görmüyor. Bazen buzluğa sokuyorum kafamı, bazen balkona atıyorum kendimi, yazın klimanın altına yuva yapıyorum kendime. Bunlar beni bir nebze rahatlatıyor ama eşim ben menopoza girdiğimden beri sürekli hasta. Kışın balkon kapısını pencereleri açıyorum diye üşütüyor, yazın da klima çarpıyormuş. Zaten yazın yataklarımızı ayırıyoruz, daha ne yapalım evleri mi ayıralım? Resmen menopoza girmem bizi birbirimizden uzaklaştırdı.

Ben ilaç da kullandım bir ara ama sıcak basmasına çare olmadı. Eşimin çok üşümesine çare bulursak ortada bir yerde buluşacağız inşallah…

'41 YAŞINDA MENOPOZA GİRDİM, ATEŞ BASMASINDAN KURTULMAK İÇİN ZEHİR OLSA İÇERDİM'
Nurdan L. (56)

Ben hayatımı menopozdan önce ve sonra diye ikiye ayırdım çünkü benim hayatımı o kadar etkiledi, resmen miladım oldu. Meğer milattan önce ne güzel hayatım varmış da farkında değilmişim. 41 yaşında menopoza girmek her şeyden önce psikolojik olarak beni çok yıprattı. Sağlık sorunum nedeniyle rahmim alındığı için mecburi bir menopoza girdim. Bu operasyondan sonra sanki biri gelip kadınlığımı elimden aldı, artık hiçbir şey eskisi gibi olamayacakmış gibi hissettirdi. Şimdi çok mantıksız geliyor ama ben bu ameliyatı olduğumu ve peşine menopoza girdiğimi birkaç yıl en yakın arkadaşıma bile söyleyemedim, çünkü utandım. Arkadaşlarım menopoza girmeye başlayınca ben de ancak itiraf edebildim.

Menopozun benim için en can sıkıcı yanı sıcak basmalarıydı. O his geldiğinde resmen delirecek gibi oluyordum. Önceleri yaz kış buzlu su içerek o yanma hissini geçirmeye çalıştım ama olmuyordu. Buzlukta iki tane küçük pet şişede dondurulmuş su duruyordu. Acil durum sinyali çaldığında hemen onları ayaklarımın altına alıp yarım saat baygın gibi yatıyordum. Sonunda doktorun yolunu tuttum, doktora "Ateş basmalarıma bir çare bul" dedim ama hormonlu ilaçların yan etkilerinden dolayı bana ilaç vermedi. Ben "Her gün bunu yaşayacağıma yan etkilerini çekerim daha iyi" dedim ve ilaç kullanmakta ısrarcı oldum. Yani o kadar bunalıyordum ki zehir olsa içecek durumdaydım.

İlaca başladıktan sonra semptomlarım yavaş yavaş hafiflemeye başladı ve "Dünya varmış" dedim. Tabii yine arada ateş basmaları oluyor ama eskisi kadar değil. Yani kadınlara tavsiyem boşu boşuna ilaç almayacağım diye kendinize eziyet etmeyin.

'BEN HORMON KULLANIYORUM HİÇ ATEŞ BASMADI'
Nermin B. (51)

Ben 48 yaşında menopoza girdim ve o herkesin bahsettiği meşhur sıcak basmalarından hiç yaşamadım. Çocukluğumdan beri sıcağı çok severim, çok sıcak ortamlarda bile üşürüm. Sıcak basmasından da hiç korkmadım o yüzden, "Daha da ısınırım ne olacak?" diye düşündüm ama 3 yıldır hiç yaşamadım ya da yaşadım da hiç farkına varmadım. Düzenli kontrole gittiğim bir jinekoloğum var, o bana menopoza girdiğim andan itibaren kullanmam için ilaç verdi, yani hormon tedavisi aldığım için de bu durumu yaşamamış olabilirim. Nasıl bir his olduğunu bilmesem de tersini düşünerek anlamaya çalışıyorum. Sıcak basması değil de birden titretecek kadar üşüme hissi gelse çok rahatsız olurdum herhalde. Bu konuda şikâyet eden çok arkadaşım var ama inatla zararları vardır diye ilaç tedavisini istemiyorlar.

* * * * *

FDA’e göre, menopoz dönemindeki kadınların yüzde 80’inden fazlası aniden gelen, birkaç dakika süren terleme, kızarma ve titremenin eşlik edebildiği sıcak basmaları yaşıyor. Östrojen bazlı hormon replasman tedavisi bu semptomların hafifletilmesine yardımcı olmak için yıllardır kullanılsa da, uzun süreli tedavi meme kanseri ve inme riskinin artmasıyla ilişkilendiriliyor. Ayrıca, hormon tedavilerinin vajinal kanama, felç, kalp krizi, kan pıhtılaşması veya karaciğer hastalığı öyküsü olan kadınlarda kullanılması uygun değil. FDA’in onay verdiği bu yeni ilaç ise hormonal olmayan ilk ilaç özelliğini taşıyor.

The New York Times’e konuşan FDA İlaç Değerlendirme ve Araştırma Merkezi'nden Dr. Janet Maynard, "Menopoz sonucu sıcak basmaları, uzun sürebilir ve kadınlar üzerinde ciddi bir fiziksel yük olup yaşam kalitelerini etkileyebilir" dedi.

‘HER KADIN SICAK BASMASI YAŞAMAK ZORUNDA DEĞİL’

Kocatepe’ye göre koşullanmalar da menopozda ateş basması, gece terlemeleri ve uykusuzluğun daha fazla yaşanmasına neden olabilir. “Menopozda mutlaka sıcak basması olacak diye bir şart yok” diyen Kocatepe, Japoncada ateş basmasını tarif edecek bir kelime olmadığını ve Japon kadınların bu durumu çok az yaşadıklarını söyledi.

Kocatepe genel olarak, bazı kadınların sıcak basması-gece terlemesi dönemini hiç yaşamadığını, bazılarının çok hafif atlattığını, bazılarının da bu durumu kısa veya uzun süre günlük hayatını ciddi anlamda olumsuz etkileyecek şekilde yaşadığını, bunun için belli bir oran vermenin doğru olmadığını söyledi.

FDA'e göre, bir yıl süren çalışmalarda, ilacın etkili ve genellikle güvenli olduğu, yan etkilerinin ise karın ağrısı, ishal ve uykusuzluk gibi durumları içerdiği belirtildi.

CNN’e konuşan Mayo Clinic'in Kadın Sağlığı Merkezi direktörü Dr. Stephanie Faubion, "Bence günün sonunda kadınların daha fazla seçeneğe sahip olması her zaman iyidir, bu yüzden gözden kaçan bir alanda daha fazla gelişme olduğunu görmekten mutluyum" dedi ve ekledi: 

“Tabii bu mevcut tedavileri bir kenara bırakıp herkes için çözüm olarak bu ilaca yöneleceğimiz anlamına gelmiyor. Bu ilaç sınıfı hakkında öğrenecek daha çok şeyimiz var ancak seçeneklerimizin olması harika. Birçok kadın için kısa süreli hormon replasman tedavisi, sıcak basması ile başa çıkmak için en etkili ve en ucuz seçenek olmaya devam edecek.”

Hormon tedavisi, ABD'de yapılan bir sağlık araştırmasının kanser ve kan pıhtılaşması riskini artırabileceğine işaret etmesinin ardından kötü bir öne kavuştu. Ülkede 2002 yılında kadınların yüzde 40’ı hormon tedavisi kullanırken bugün sayının yüzde 4'e düştüğünü söyleyen Faubion, hormon tedavisinin kullanımında yaşanan bu büyük düşüşün nedeninin insanları risklerden korkmaları olduğunu dile getirdi.

ŞİDDETLİ SICAK BASMALARINI ÖNLEMEK KOLAY DEĞİL

Peki sıcak basmalarını ilaçsız bir şekilde önlemenin başka bir yolu var mı? Yaşam tarzınızda yapılan hangi değişiklikler ile semptomlar azaltılabilir?

Kocatepe, şiddetli sıcak basmalarını önlemenin o kadar da kolay olmadığını; yaşam tarzında değişiklik, eski hekimlerin dediği gibi "hava değişimi", stresin azaltılması, şekerli gıdalardan uzak durmak, kafeinden uzak durmak gibi çeşitli önlemler önerilse de, bazı kadınlarda hormon vermeden bu belirtileri azaltmanın o kadar kolay olmayabileceğini ifade etti.

İlacın Türkiye'de de piyasaya sürülüp sürülmeyeceği ise henüz belli değil.