'Ya basit bir şişlik değilse?'
Güncelleme Tarihi:
Vücudumuzda nasıl bir kan dolaşımı varsa cilt altında da lenf olarak ifade edilen berrak su gibi bir sıvının dolaşımı vardır. Bu dolaşımın amacı cilt ve cilt altı enfeksiyonlara yol açabilecek bakterileri ortamdan uzaklaştırmak ve enfeksiyonları önlemektir.
Proteinden zengin olan lenf sıvısı topladığı bakterileri, virüsleri ve diğer atıkları kanallar ile lenf düğümlerine taşır ve bu düğümlerde atıklar ve mikroplar hücreler tarafından yok edilir. Bu dolaşım bir şekilde bloke olduğunda kol veya bacak şişer ve lenfödem gelişir. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Murat Aksoy, lenf kanalları tıkanmasının birden fazla nedeni olduğunu ifade etti: “Lenf kanallarının tıkanmasının birden fazla nedeni vardır. Bazı durumlarda bebek anne karnında gelişirken bu kanallar gelişmeyebilir ve doğuştan bebeğin bir kolu veya bir bacağı bazen iki uzvu da şiş olabilir. Bazı durumlarda ise doğumsal olan şişlikler kendini yıllar sonra gösterebilir. Ender görülse de doğumsal olmasına rağmen bazı hastalarda lenfödem kendini 35 yaşından sonra gösterir. Lenf kanallarındaki tıkanıklık sonradan da edinilebilir. Bunun en sık nedeni kanser nedeni ile kanalların tıkanması veya kanser cerrahisi sırasında lenf topaklarının temizlenmesidir.” Prof. Murat Aksoy, tıkanan lenf düğümlerinin kolu ve bacağı şişirebileceğine dikkat çekti:
BİR KOLU, BACAĞI VEYA HER İKİ TARAFI DA ETKİLEYEBİLİR
“Lenfödem bir kolu, bacağı veya her iki tarafı da etkileyebilir. Kolun veya bacağın bir kısmı veya tümü şişebilir. Bazı durumlarda sadece parmakların şiştiği görülür. Hasta lenfödem gelişen tarafta ağırlık, ağrı ve hareket kısıtlılığı hissedebilir. Bize başvuran hastaların bir diğer şikayeti de tekrarlayan enfeksiyonlardır. Lenf akımı bozulduğu için, lenf sıvısı birikir ve bakterilerin bulaşması ile zaten mikropların üremesi için çok uygun olan bu sıvı kolaylıkla enfeksiyonu başlatır. Enfeksiyon geliştiği takdirde lenfödem olan taraf daha fazla şişer, kızarır, daha sıcak olur, bazen hastada inip çıkan ve titreme ile gelen ateş atakları olur.”
“ERKEN TANI BAŞARILI SONUÇ”
Özellikle kanser tedavisi sonrası bacakta ve kolda bir şişme fark edilirse mutlaka tedaviye başlanması gerektiğini ifade eden Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Murat Aksoy, erken tanının lenfödemde başarı şansını artırdığını vurguladı:
“Özellikle kanser tedavisi sonrası bacakta veya kolda hafif de olsa bir şişme fark edildiyse tedaviye hemen başlamak gerekir. Erken tanı lenfödemde de başarı şansını arttırır. Bu nedenle şişlik belirgin olarak fark edilmeye başlamadan önce tanıyı atlamamak için hastaların en azından ayda bir kez bir mezura ile kol veya bacak çaplarını ölçmeleri ve fark varsa doktora başvurmaları önerilir.”
“EGZERSİZ ÖNEMLİ”
Prof. Murat Aksoy, tedavide egzersizin de önemli olduğunu ifade etti:
“Lenfödem tedavisinde uzun dönem başarılı olmak zordur. Bu nedenle doktorun ve hastanın çok yakın olması ve beraber çalışması gereklidir. Lenfödem tedavisinde hastanın egzersiz yapması önemlidir. Bu egzersizler lenf direnajını yani lenf sıvısının koldan veya bacaktan boşaltılmasını kolaylaştırır. Ancak bu hareketler aşırı yorucu olmamalıdır. Günlük aktiviteyi taklit eden egzersizler olmalıdır: Hafif yürüyüş, alışveriş torbası taşımak gibi.”
Lenfödem tedavisinin en önemli bölümünün kompresyon tedavisi olduğunu belirten Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Murat Aksoy. parmaklardan başlayarak tüm uzvu içine alacak bir bandajlamanın, lenfödem olan uzvun hacmini azaltacağına dikkat çekti:
“Bu genellikle konusunda tecrübeli bir fizyoterapist tarafından yapılır. Yine tecrübeli bir fizyoterapistin yapacağı özellikli bir masaj ile bu hacim azaltılabilir. Bandajlama ve masaj ile normalde kapalı olan alternatif lenf kanallarının açılması sağlanır. Hacmin azaltılmasından sonra aralıklı hava basarak çalışan ve lenf sıvısını yukarılara sıvazlanmasını sağlayan özel cihazlar ve kompresyon giysileri tedavinin devamı için oldukça yararlıdır.”
Ve Prof. Murat Aksoy, tedavi süreciyle ilgili madde madde hastalara önerilerde bulundu; Lenfödem hakkında doğru bilgiye ulaşın. Konu hakkında en doğru bilgiye derneklerin sayfalarından ulaşırsınız.
• Lenfödem olan uzvunuza iyi bakın.
• Cildiniz iyi koruyun, günlük olarak temizliği ihmal etmeyin.
• Cildiniz kuru ise nemlendirici kullanın.
• Mümkün olduğu kadar kalp seviyesinden daha yukarıda tutmaya çalışın.
• Aşırı sıcak ve soğuk uygulaması yapmayın.
• Sıkı giysileri tercih etmeyin.
• Düzenli hafif egzersizler yapın.
• Meyve ve sebze tüketin.
• Uykunuza özen gösterin.
• Sadece şişi azaltmak için idrar söktürücü almayın.