Vücut ısısının düşmesine ve donmalara dikkat

Normal vücut ısısı kaslar tarafından oluşturulur ve beyinde Hipotalamus denilen bir bölge tarafından kontrol edilir. Vücut ısısı eğer 37 dercenin altına düşerse hipotermi başlar. Gerçek hipotermi ise 35 derecenin altında gerçekleşir. İç Hastalıklarından Uzm. Dr. Bülent Yardımcı donmalara karşı alınabilecek önlem ve adımları anlattı.

EN BÜYÜK NEDENİ SOĞUĞA MARUZ KALMAK

Hipoterminin en sık görülen nedeni çevresel etkenler yüzünden soğuğa maruz kalmak.  En ciddi hipotermi nedeniyle soğuk suyla temas ve suya batmak. Çünkü suda ısı kaybı havaya göre otuz kat daha fazla olur.

BİRÇOK NEDENİ VAR

Soğuk havalarda oluşan hipotermi en sık çocuk ve yaşlılarda görülür. Diğer hipotermi yapan nedenler kafa travması, beyin tümörleri inme gibi beyin hastalıklar, tiroid bezinin az çalışması, kan şekerinin düşük olması, öbreküstü bezinin az çalışması, şeker koması gibi hormonal hastalıklar, tüm vücuda mikrop yayılması ile seyreden ciddi iltihabi hastalıklar ve ilaç zehirlenmeleri.

VÜCUT ISISININ DÜŞTÜĞÜ NASIL ANLAŞILIR?

1- Erken Hipotermi: Vücut ısısı 37-35 derece arasında olur. Belirtileri titreme kol ve bacaklarda soğukluk, el ve ayaklarda morarma ve çarpıntı.

2- Hafif Hipotermi: Vücut ısısı 35-32,2 derece arasında. Belirtileri bilinç bulanıklığı, çevrenin farkına varamama ( zamanı- mekanı- kişileri karıştırma veya tanıyamama), soluk alışverişinin hızlanması.

3- Orta Hipotermi: Vücut ısısı 32,2-28 derece arasında. Bilinç iyice bulanır ve uyku haline geçilir. Kalp ritm bozuklukları başlar.

4- Ağır Hipotermi: Vücut ısısı 28 derece altındadır. Kişi koma haline geçer. Refleksler tamamen kaybolur. Kalp çalışması iyice bozulur, kalp ve solunum durması meydana gelir.

5- Donma:  Vücut ısısının 27 derecenin altında olur. Ağır hipotermi başlığı altında değerlendirilebilir. El, ayak, burun gibi bölgesel ısı düşüklüğüne ise Frostbite denir. Dokular donup sertleşerek beyaz, sarı-beyaz veya mavi beyaz renge döner.

DONMALARA DİKKAT!

Kışın evsiz kişilerde veya evlerinde yeterince ısınamayanlarda donma olur. Yaşlı ve hastalarda daha sık görülür. Islanmak hipotermiyi hızlandırır. Hipotermi tanısı vücudun soğuk olması ve belirtiler görülerek konulabilir. Normal termometreler 32-33 dereceye kadar sağlıklı ölçebilir. Bu nedenle gerçek ısı özel termometrelerle anlaşılabilir. Yinede belirtiler ve normal termometre ile ısı ölçümü yol göstericidir.

İLK YARDIM OLAY YERİNDE OLMALI

1- İlk adım genel değerlendirmenin önemi: Bilinci, solunumu ve kalp atım sayısı hızla değerlendirilmesi gerekir. Islak giysiler değiştirilip kuru olanlar giydirilmeli. 20 derece civarındaki oda veya ortam ısısı ilk müdahale için ideal olur.

2- Ani ısıtmadan kaçının: Solunum ve dolaşımı durmuş olanlara mutlaka ilk yardım yapılmalı ve uzun sürdürülmesi gerekir. Bazı hastalar geç de olsa yaşama döndürülebilirler. Hasta battaniyelerle ısıtılabilir.

3- Hasta bir an önce hastaneye götürmeli: Dış ortamda ısıtmak için fazla zaman kaybedilmemeli.

4- Kişi hemen sıcak bir ortama alınmalı: Soğuk suya maruz kalmışsa üzerindeki ıslak giysiler bir an önce çıkarılıp kuru sıcak giysilerle değiştirilmeli ve mümkünse battaniye kullanılarak kişi ısıtılmalı. Bu hastaların tıbbi tedavilerinde sıcak odalar, ısıtılmış serum ve solunum gazları, hatta gerekirse vücut dışı dolaşımla kanın ısıtılması gibi yöntemler ve ilaçlar kullanılır.

6- Yaşlı ve çocuklara dikkat: Soğuk havalarda yaşlı ve çocukların uzun süre dışarıda ve yalnız kalmalarına izin verilmemeli, uygun kıyafetler giydirilmeli.

7- İyi koruyucular giyin:  Soğuktan korunmak için arasında hava sıkışmış giysiler, yün, sentetik köpük ve hava boşlukları içeren kıyafetler iyi koruyuculardır. Başı örtmek ve eldiven kullanmak ısı kaybını önemli ölçüde azaltır.