Veba nedir? İşte veba hastalığı belirtileri ve tedavisi hakkında bilgiler
Güncelleme Tarihi:
Vahşi kemirgen hayvanlar üzerinde bulunan ve insanlara bulaşabilen veba hastalığı, yüzyıllardır dünya genelinde görülüyor. Ciddi bir hastalık olan ve baş ağrısı, vücut ağrısı, titreme, şiddetli halsizlik, bulantı gibi belirtilerle kendisini gösteren veba, tedavisi geciktirildiği takdirde hayati risk doğurabiliyor. Peki, veba nedir? Vebanın tedavisi var mı? İşte, veba hastalığı belirtileri ve tedavisi hakkında bilgiler.
Payitaht Abdülhamid dizisinin yeni bölümünde, işlenen veba salgını konusu ile beraber, izleyenlerin hastalıkla ilgili araştırmaları hız kazandı. Bakterinin 2-8 günlük kuluçka süresini takiben vücutta etki göstermesi ile ortaya çıkan hastalık Orta çağ Avrupa’sında ‘Kara Ölüm’ olarak bilinirdi. Peki, veba nasıl bulaşır? İşte, veba ile ilgili merak edilenler.
VEBA HASTALIĞI NEDİR?
Veba, Yersinia pestis isimli bakteri tarafından meydana getirilen, öncelikle vahşi kemirgenleri etkileyen, insanlara ve diğer hayvanlara pirelerle yayılan, bulaşıcı ve öldürücü bir hastalıktır.
NASIL BULAŞIR?
Veba bakterisi insanlara, pire ısırmasıyla ( bubonik= hıyarcıklı form), kontamine sıvı veya dokularla doğrudan temasla ( bubonik=hıyarcıklı ve septisemik form), veba zatürresi olan kişinin öksürme esnasında havaya attığı damlacıkların sağlam kişiler tarafından solunum yoluyla alınmasıyla (pnömonik form) bulaşır. Damlacıklarla bulaşma insanlar arasında bakterinin en hızlı yayıldığı yoldur. Nadiren enfekte materyalin sindirim yoluyla alınması ile de bulaşır. Son yıllarda bildirilen kedilerden sahiplerine ve veterinerlere veba bulaşması yine damlacıklarla meydana gelmektedir.
VEBA BELİRTİLERİ NELERDİR?
Bakteri vücuda girdikten sonra 2-8 günlük kuluçka süresini takiben ani bir ateş yükselmesi, baş ağrısı, vücut ağrısı, titreme, şiddetli halsizlik, bulantı ve kusma görülür. Enfeksiyonun bulaşma yoluna bağlı olarak hastalığın üç formu vardır:
Bubonik veba: Vebanın en sık görülen formudur. Orta çağ Avrupa’sında ‘Kara Ölüm’ olarak bilinirdi. Pirenin ısırdığı ve bakterilerin vücuda girdiği yere en yakın lenf bezlerinde ağrılı şişme ve iltihaplanma görülür. İleri dönemlerde iltihaplı lenf nodları açılarak akıntlı hal alır. Tedaviye hemen başlanmazsa bakteri vücudun her yerine yayılalarak akciğer ve septisemik forma dönüşebilir.
Septisemik Veba: Bakteri vücuda girdiğinde bubon oluşturmadan direkt kan dolaşımına yayılırsa bu form gelişir. Bakteri vücuda pire ısırığı ile veya enfekte materyalin derideki çatlaklara direk temasıyla girebilir. Ayrıca ilerlemiş bubonik veba da septisemik forma dönüşebilir. Ateş, titreme, aşırı zayıflama, karın ağrısı, şok, ciltte ve iç organlarda kanamalar, buna bağlı olarak parmaklarda, ayaklarda, burun üzerinde dokuların ölümüne bağlı siyahlaşma görülür.
Pnömonik Veba (Akciğer vebası): Vebanın en öldürücü ve en az görülen formudur. Tedavisiz septisemik veya ilerlemiş bubonik vebanın kan yoluyla akciğerlere ulaşmasıyla veya enfekte partikülün solunum yoluyla alınmasıyla gelişebilir. gelişir. Akciğer vebası gelişenler havaya saçtıkları enfekte parçacıklarla hastalığın diğer insanlara yayılımına neden olurlar. Ateş, öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı, kanlı ve mukuslu balgam, solunum yetmezliği ve şok gelişir. Tedavi edilmeyenlerde birkaç gün içinde ölümle sonuçlanır.
NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Hastanın öyküsü, kliniği, kan tahlilleri ve lenf bezi biyopsisi ile tanı konur. Ciddi komplikasyonların ve ölümün engellenebilmesi için erken tanı ve tedavi çok önemlidir. Tedavide antibiyotikler kullanılır. Tedaviye ne kadar erken başlanırsa başarı o kadar artar. Belirtilerin ortaya çıkmasından en fazla 20 saat sonra tedaviye geçilmelidir.