VARÄ°S

Varis nedir?

Toplardamarların genişlemesi, uzaması ve kıvrımlı hal alması olarak tanımlanan varis, yetişkin nüfusun büyük bir kısmını etkileyen önemli bir sağlık problemidir. Özellikle hareketsiz, sürekli oturarak ya da uzun sürekli ayakta çalışmayı gerektiren günümüz çalışma koşulları, çalışan kadınların büyük bir bölümünü varis hastalığı açısından riskli gruba sokmaktadır. Varis, uzun süre ayakta kalan ya da uzun süre oturarak çalışanlar için risk faktörü oluşturmaktadır. 4 saatten fazla ayakta kalanlarda varis olma riski 3 kat fazladır. Kadınlarda erkeklere oranla 4 kat fazla görülür. Hamilelik ve aşırı kilolar, doğum kontrol hapları ve hormon tedavileri de varis hastalığına yatkınlığı artırmaktadır.

Varis oluşumunun sebepleri nelerdir? Varis oluşumunda kalıtım, riskli yaşam tarzı ve sigara kullanımı önde gelen risk faktörleridir. Aile öyküsünün pozitif olduğu hastalarda varis görülme riski, ailesinde varis olmayanlara göre 4.4 kat daha fazladır. Uzun süre ayakta kalmak ya da uzun süre oturarak iş yapmak bir risk faktörü olduğu gibi, günde 4 saatten fazla ayakta kalanlarda varis gelişme riski, 2.7 kat artmaktadır.

" Uzun süre ayakta durmak
" Hamilelik
" Şişmanlık
" Oturarak çalışmak
" Hareketsizlik
" Yaşlılık
" İlaç kullanımı (Doğum kontrol hapları, menopoz döneminde kullanılan hormon replasman tedavileri)

Varisin belirtileri nelerdir? Hastaların en yaygın belirtileri; bacaklarının görüntüsünün bozulması, uzun süre ayakta durunca ortaya çıkan bacak aÄŸrısı ve bacaklarda ağırlaÅŸma hissidir. Uzun süreli bacak varislerinde kronik ayak bileÄŸi ÅŸiÅŸliÄŸi ve bacak ülserleri geliÅŸebilir. Uzun süre ayakta durma veya obezite (ÅŸiÅŸmanlık) tüm bacak varislerinin etkilerinin daha da artmasına neden olur. Bununla birlikte; aÄŸrı, dolgunluk hissi, kaşıntı, ayak bileÄŸinde ÅŸiÅŸme, gece krampları, kanamalar, cilt deÄŸiÅŸiklikleri ve açık yaralardır.Â

Varis nasıl tedavi edilmektedir? Varis tedavisinde amaç, yaşam kalitesini artırmaktır. Hastalık genellikle iyi huylu seyir gösterip hastaların çoğunda ameliyat gerekmez. Bu nedenle hastalığın seyri çok ciddi değilse girişimsel tedavilerden kaçınılmalıdır. Büyük varisleri bulunan hastalarda, kanama veya bacak ülseri gibi durumlar gelişirse cerrahi tedavi yöntemleri uygulanır. Etken sebepler ortadan kaldırılmadıkça (fazla kilo, uzun süre ayakta durma, östrojen kullanımı) varisin belli bir süre sonra tekrarlayacağı unutulmamalıdır.

Bacaklara masaj yaparak sürülen jel ve merhemler, kısa sürede aÄŸrıları hafifletir. Ancak etkisi kısa süreli olduÄŸundan bunu tekrarlamak gereklidir. Oral yolla alınan ilaçlar ise etkilerini daha uzun sürede gösterirler, ancak daha faydalıdırlar. Etkilerini tam olarak göstermeleri üç ayı bulabilir. Araba kullanırken, otobüste veya uçakta uzun süre hareketsiz otururken varisin neden olduÄŸu aÄŸrılar artış gösterebilir. Bu nedenle seyahate çıkmadan bir hafta önce varis ilaçları kullanmaya baÅŸlanmalıdır. Yolculuk sırasında varis çorabı giymek, bol miktarda su içmek, aÄŸrıları azaltmaktadır.Â

Kaynak: Op. Dr. Naci YaÄŸan
Memorial Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı