Uyuz salgını yeniden gündemde – Uyuz nedir, nasıl anlaşılır?

Uyuz; Sarcoptes scabiei var. hominis adı verilen akarın (böcek) sebep olduğu tüm dünyada yaygın olarak görülen bir hastalıktır. Gözle görülemeyen ancak mikroskopla seçilebilen uyuz böcekleri insan derisini istila ederek hastalığa yol açarlar. Uyuz böceği deride tüneller açarak bu tünellerin içinde yaşar.

Hastalık İnsanlara Nasıl Bulaşır?

Uyuz genellikle hasta olan biriyle doğrudan ve uzun süreli yakın temas ile bulaşır. Kişiden kişiye genellikle 15-20 dakikalık bir sürede bile yakın temasla (aynı yatakta yatma, ele ele tutuşma gibi) bulaşabilir. Yatak takımı, giysi ve havlu gibi kişisel eşyaların ortak kullanımı uyuzun bulaşmasını ve yayılmasını kolaylaştırır.

Hastalığın Belirtileri Kaç Gün İçinde Ortaya Çıkar?

İlk defa uyuza yakalanan bir kişide belirtilerin başlaması 2-6 hafta kadar sürebilir. Ancak daha önce uyuza yakalanan bir kişide, belirtiler genellikle maruz kaldıktan 1-4 gün içinde ortaya çıkar. Hastalık belirtilerinin başlamadığı bu dönemlerde bile kişi uyuzu başkalarına bulaştırabilir.

Uyuz nasıl anlaşılır?

Uyuzun en önemli belirtisi şiddetli gece kaşıntısıdır. Kaşıntı, kişinin yatağa girip ısınması ile artar ve kişiyi uykudan uyandırabilecek şiddette iken gündüzleri daha hafiftir. Kaşıntı genellikle el parmak araları, el bileğinin iç yüzü, bilekler, koltuk altları, dirsekler ve kasıklarda görülmekle birlikte tüm vücutta görülebilmektedir. Hastalığın en belirgin bulgusu parmaklar arasında dalgalı kirli bir çizgi halinde görülen, uyuz böceğinin içinde yaşadığı, gri beyaz renkli, 1-10 mm uzunluğundaki tünellerdir. Kişilerde özellikle geceleri artan şiddetli kaşıntı ve deride görülen içi su dolu keseciklerin görülmesi uyuz şüphesini arttırır. Böyle bir durumla karşılaşıldığında bir an önce Sağlık Kuruluşuna başvurulmalıdır.

Uzmanından 'uyuz hastalığı' uyarısı

Deri ve Zührevi Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayşe Akman Karakaş, uyuz hastası olan kişinin ailesinin de tedavi edilmesi gerektiğini bildirdi.

Karakaş, Antalya Tabip Odası'nda düzenlediği toplantıda, uyuz hastalığının, şiddetli kaşıntı ile karakterize bir hastalık olduğunu belirtti.

Hastalığın deri temasıyla bulaştığına değinen Karakaş, özellikle geceleri artan şiddetli ve inatçı kaşıntısı olan her hastada hastalığın akla gelmesi gerektiğini dile getirdi.

Hastalığın son günlerde sıkça gündeme geldiğini aktaran Karakaş, "Kayıtlarımıza göre uyuz hastalığı görülme sıklığında 2018'den itibaren bir artış var. Bunda kış dönemi etkenleri, birlikte yaşama, kıyafetlerin, çarşafların sık yıkanmaması, hijyenik durumlar etken olabilir." dedi.

Aynı yatağı paylaşma, ortak çamaşır kullanımı gibi etkenlerin de hastalığın bulaşmasına neden olabileceğini anlatan Karakaş, hastalığın çocuklar arasında ve aile içerisinde kolayca yayıldığını ifade etti.

Karakaş, hastalığın tanısının gece kaşıntısı, derinin üst tabakasında oluşan tüneller, simetrik yerleşim göstermesi gibi bulgularla konulabildiğine dikkati çekerek, şunları kaydetti:

"Bu bulguları görenlerin vakit kaybetmeden doktora gitmesi gerekiyor. Uyuz hastası olanların ailelerindeki tüm bireylerin yakınmaları olsun olmasın tedaviye alınmalıdır. İlaçlar doktorunuzun önerdiği şekilde, süre ve tekrarda uygulanmalıdır. İkincil enfeksiyon ve egzama gelişmişse tedavi edilmelidir. Yıkanamayacak özellikteki giysi ve eşyaların üç günden daha uzun süre herhangi bir yerde tutulması parazitin eliminasyonu için yeterlidir. Hastalar tedavi oluyor ama kaşıntılar bir aya kadar devam edebiliyor. Dirençli vakalarda ağızdan tedavi uygulayabiliyoruz ama bu çok ender oluyor."

İyileşme sürecinin kişiden kişiye farklılık gösterdiğine değinen Karakaş, hastalığa karşı insanların da kendi tedbirlerini almaları gerektiğini bildirdi.