Tıkalı şah damarı felç ediyor

Her yüz kişiden birinde ileri derecede (yüzde 70 ve üzeri) şah damarı tıkanıklığı görülüyor. Bu oran ileri yaştaki hastalarda y üzde 5-7’ye kadar çıkıyor. Çalışmaları nedeniyle UCLA içinde ve ABD’de de çok sayıda ödülü bulunan Doç. Dr. Aksoy, diyabet, yüksek tansiyon, sigara kullanımı, kolesterol yüksekliğinin diğer damarlar gibi şah damarlarını da etkilediğini hatırlattı.

TIKALI ŞAH DAMARI DA AÇILIYOR
Felç geçirmek ve damardaki darlığın yüzde 50 ve üzerinde çıkması şah damarının temizlenmesi için yeterli bir sebep. Bu hasta grubunda eğer ameliyat yüksek riskliyse stent ile açılması da mümkün. Eğer inme veya geçici kansızlık atağı olmadıysa, o zaman yüzde 60 ve üzeri darlık halinde ameliyat düşünülebiliyor. Ayrıca son zamanlardaki bazı çalışmalar ciddi risk kontrolü (tansiyon, şeker, kolesterol vb.) ve ilaçlarla alınan sonuçların, neredeyse ameliyat kadar etkili olduğunu işaret ediyor. Bu hastalara verilen ilaçlar arasında aspirin önemli yer tutuyor. Kolesterol ilaçları (statin) ve kan inceltici ilaçlar damardaki darlığı kontrol altında tutuyor.

Boynun iki yanında yer alan şah damarlarının, kalpten çıkan ana aort damarı ile beyin damarları arasında bir köprü görevi gördüğünü belirten Doç. Dr. Olcay, “Damar kireçlenmesi ve hastalıkları genelde tüm damarları etkiliyor. Eğer şah damarında darlık varsa kalp damarları veya beyin içindeki damarlarda da çoğu zaman kireçlenme veya darlık görüyoruz” dedi. Şah damarlarındaki ciddi derecede tıkanıklıkların beyne kan akımını azaltabildiğini anlatan Doç. Dr. Olcay, “Beyne kan akımını azaltan tansiyon bozukluğu, kalp kapağı problemleri, ritim bozuklukları da beyne kan akımını azaldığından inme oluşabilir. Onun yanı sıra şah damarındaki tıkanıklıktan kopan parçalar beyne gidip daha küçük damarları tamamen tıkayıp hasara neden olabiliyor. Felç büyüklüğü ve ciddiyetine göre yüzde 20 civarında yaşamsal tehlike olabiliyor” diye konuştu.

SİGARA FELCİ ÇAĞIRIYOR
Felç kalp hastalıkları, kanser, solunum hastalıklarıyla beraber insan yaşam süresi ve kalitesine en sık kasteden hastalıklar arasında yer alıyor. Şah damarı tıkanıklığı, genel damar problemi anlamına geldiği için kalp sorunları riski de artıyor. Şah damarı tıkanıklığına sebep olan risk faktörleri arasında yüksek tansiyon, şeker hastalığı, sigara kullanımı, kolesterol bozuklukları bulunuyor. Bu nedenle tansiyonun, kandaki şeker oranının ve kolesterolün sıkı bir şekilde tedavisi şart. Sigara kullanımının ise adeta felce davetiye çıkarıyor.

GEÇİCİ KANSIZLIK ATAĞI FELÇ HABERCİSİ

Öte yandan, şah damarı tıkanıklığının felç dışında sonuçları da var. Geçici kansızlık atağı veya daha nadir de olsa yüz ve sindirim sisteminde de (buralara giden sinirler de buradan beslendiği için bu bölgelerde de sorun çıkabiliyor. Geçici kansızlık atağı ise aynı felç gibi görünse bile kısa zaman içinde normale dönüyor. Bu açıdan belki zararsız gibi görünse de cok ciddiye alınması gereken bir durum. Çünkü bu atak kısa zaman zarfında oluşabilecek bir felcin habercisi.