Solunum sistemi nedir? Solunum sistemi organları ve hastalıkları nelerdir?

Solunum sisteminin vücuttaki görevi, kandaki karbondioksit ile oksijenin yer değiştirerek doku ve organlara gerekli enerjinin iletilmesi sağlamaktadır. Sistemin bir döngüsü nefes almayla başlayıp, nefes verme ile sonlanmaktadır. Bu sistem oldukça karışık bir yapıya sahiptir ve düzgün çalışmadığında çok ciddi hastalıklara sebep olabilmektedir.

Solunum Sistemi Nedir?

Solunum sistemi, hücrelere enerji yıkımı için gerekli oksijenin taşınmasıyla görevli bir döngüdür. Burada dışarıdan alınan hava, sindirim sistemi organlarından geçerek en son akciğerlerde toplanmaktadır. Akciğer ulaşan hava içerisindeki oksijen sırasıyla; alveollere, kana ve en son da hücrelere taşınmaktadır. Solunum sistemi döngüsü tersinir bir yapıda çalışmaktadır. Yani hücrelerde biriken karbondioksit de hava kanalları ile yapılan bir yolculuktan sonra vücuttan dışarıya atılmaktadır.

Solunum Sistemi Organları

İnsandaki solunum sistemi organları; ağız, burun, yutak, gırtlak, soluk borusu ve akciğerlerden meydana gelmektedir. Tüm organlar, sistemin doğru çalışması konusunda hayati bir önem taşımaktadır. Buna göre; ağız ve burun solunum sisteminin başlangıç seviyesini oluşturmaktadır. Bu boşluklarda bulunan mukoza hücreleri; mukus salgılamakta, solunan havayı nemlendirmekte ve hava içerisindeki yabancı maddeleri filtrelemektedir. Yutak ise soluk borusu ve yemek borusu arasında bulunan bir kastır. Bu kasın görevi, yutkunma sırasında soluk borusuna yemek kaçmasını önlemektir.

Kıkırdak yapıdaki gırtlak sayesinde alınan hava titreşerek konuşma yeteneği kazanmaktadır. Yutak ile akciğerler arasında kalan bölüme ise soluk borusu adı verilmektedir. Soluk borusunun başlangıç noktası gırtlaktır. Buradan tek bir parça ve kıkırdak parçalar halinde gelen soluk borusu, akciğerlere girişte iki eşit kola ayrılmaktadır. Bu kollara bronş adı verilmektedir. Soluk borusu, sisteme giren yabancı maddelerin; öksürük, balgam, vb. yollarla dışarıya atılmasını sağlamaktadır.

Akciğerler, solunum sisteminin en sonunda yer alan ve en gelişmiş organıdır. Akciğerlerin çevresinde plevra adı verilen sağlam bir zar tabakası yer almaktadır. Vücutta sağ ve sol olmak üzere iki tane bulunan akciğerler, bu zar sayesinde dış etkilerden korunmaktadır. Akciğerlerin sistemi; bronş, bronşçuk ve alveollerden oluşmaktadır. Yetişkinlerde bulunan alveol sayısı 300 milyona yakındır ve solunum yüzeyini genişletmeye yaramaktadır.

Solunum Sistemi Hastalıkları

Solunum sistemi hastalıkları, bu sistem ve bağlantılı organlarda meydana gelen rahatsızlıklardır. Bu hastalıklar genelde iltihabi hastalıklar sınıfına dahil edilmektedir. Tıp literatüründe tanımı ve açıklaması geçen solunum sistemi hastalıkları aşağıda listelenmiştir.

- Nezle ve Grip: Benzer iki hastalık olup, burun mukozasındaki iltihaplanma sonucunda oluşmaktadır.

- Verem: Tüberküloz olarak da bilinen bu hastalık, akciğer dokusunun iltihaplanmasıyla başlamaktadır.

- Kabakulak: Bir tür kulak hastalığı olup, tükürük bezlerinin iltihabı sebebiyle meydana gelmektedir.

- Kuş Palazı: Yutak iltihabı sonucunda oluşmaktadır.

- Bronşit: Ciddi bir solunum sistemi hastalığıdır ve akciğerdeki broşların iltihaplanmasıyla meydana gelmektedir.

- Menenjit: Nezle ve grip virüsünün vücutta uzun süre kalmasıyla oluşmaktadır. Virüs zamanla beyin zarını tutmakta ve burada iltihap oluşturmaktadır.

- Zatürre: Bronşiyollerin iltihaplanmasıdır, kişide kalıcı hasarlara yol açabilmektedir.

- Astım: Kronik bir hastalık olup, ataklar halinde kendini belli etmektedir.

- Plörezi: Akciğer zarının iltihaplanması nedeniyle ortaya çıkmaktadır.

Solunum Sistemi Görevleri

Solunum sistemi birlikte çalışan çok sayıda; organ, kemik ve kas hücrelerinden oluşmaktadır. Solunum sistemi, insan hayatının sürekliliği için hayati bir öneme sahiptir ve birçok sorumluluğu da yerine getirmektedir. Nefes alıp verme ve kan dolaşımı sırasında karbondioksit ile oksijeni değiştirme, sistemin en önemli görevidir. Bunun yanı sıra; koklama hissi ve ses tellerinin titreşimi de solunum sistemi sayesinde oluşmaktadır.