Sizce depresyonda mısınız? Test edin

Depresyon kendini nasıl belli eder, diğer sorunlardan ayırır?

- Depresyon çoğu zaman sınırları, şiddeti net olmayan, pekçok depresif bozukluk tipleri için halk arasında kullanılan genel bir kavram. Biz hekimler bu belirsiz kavram yerine “majör depresyon” kavramını kullanmayı tercih ediyoruz. Majör depresyon, Amerikan Psikiyatri Birliği ve Dünya Sağlık Örgütü’nün sınıflama sistemleri DSM-V ve ICD-10 tarafından iyi tanımlanmış, tedavi edilmesi gereken ciddi bir tıbbi bozukluk. Uluslararası bu tanımlamalara göre majör depresyonda, iki haftadan daha uzun süren, hemen her gün depresif duygudurum, eskiden yapılan etkinliklere karşı ilgi kaybı, zevk alamama, uyku bozukluğu (uykuya dalamama, gece sık sık uyanma, sabaha doğru erken uyanıp tekrar uyuyamama ya da her zamankine göre daha uzun uyuyup dinlenmiş hissetmeme), iştah ve kilo kaybı ya da kilo artışı, enerji azlığı, halsiz ve yorgun hissetme, zihinsel ve bedensel huzursuzluk ya da yavaşlık, dikkat ve konsantrasyon bozukluğu ve bunun sonucu unutkanlık, kendini değersiz hissetme, kendini suçlama, ümitsizlik, ölüm ve intihar ilgili düşünceler, intihar tasarıları görülüyor. Bu belirtiler kişide sosyal, mesleki ve aile yaşantısında belirgin bozulmaya neden oluyor.

Tıbbi anlamda depresyon ile halk arasında her türlü sıkıntı, çökkünlük hali için kullanılan depresyon arasındaki farkları hatırlatır mısınız?

- Majör depresyon tedavi edilmesi gereken ciddi, bir tıbbi sorundur. Oysa çoğumuz günlük yaşantımızda zaman zaman sıkıntılar, keyifsizlikler, karamsarlıklar yaşayabiliriz. Her keyifsiz dönemi depresyon gibi algılamak doğru değil. Bu çökkün dönemlerin ne kadar sürdüğü, şiddeti, uyku, iştah, dikkat gibi bedensel işlevleri etkileyip etkilemediği, kişinin sosyal ve mesleki yaşamında değişiklik yaratıp yaratmadığının ayırt edilmesi, tıbbi anlamdaki majör depresyon tanısı için önemli.

Mutsuz olan illa depresyonda mıdır?

- Kesinlikle hayır. Mutsuzluk bir algıdır. Eğer kişi yaşamı boyunca bu tür bir mutsuzluk algısı içinde ise, bunun bir kişilik özelliği, kişilik patolojisi olma ihtimali var. Yine sosyal şartlar, aile ya da iş yaşamındaki mutsuzluk, kişi mutsuz olduğu ortamdan ayrıldığında bu mutsuzluğu geçiyorsa buna da majör depresyon diyemeyiz. Yine bir yaş dönümü ya da yaşamda olmasını istediği değişikliklerin gecikmesi ya da hangi yöne gideceğini bilememe, travmatik ya da beklenmedik üzücü bir olayla karşılaşma, sevdiği birinden ayrılma sonrasındaki geçici ya da değişken mutsuzluklar da bu tanıma uymuyor. İki haftadan uzun süren, hemen her gün, gün boyu, her ortamda, mutsuzluk ve saydığımız diğer belirtilerin varlığı depresyona işaret ediyor.

Depresyon ve anksiyete bir arada olabiliyor. İkisi sebep, sonuç ilişkili mi?

- Majör depresyon ve anksiyete bozukluğu yaklaşık yüzde 50 gibi oranda bir arada bulunuyor. Bir arada olduklarında daha şiddetli bir tablo oluşturuyor. Tedaviye yanıt daha düşük ve yarattığı yeti yitimi daha büyük. Anksiyete bozukluğu daha erken yaşlarda başlıyor ve uzun süre iyi tedavi edilmemiş panik bozukluğu, yaygın anksiyete bozukluğu, obsesif kompülsif bozukluk ve fobiler gibi anksiyete bozuklukları depresyonu arkadan getirebiliyor. Majör depresyonun bazı alt tipleri yüksek oranda anksiyete belirtisiyle seyrediyor. Her ikisinin ortaya çıkışına neden olan ortak biyolojik mekanizmalar olabiliyor.

DEPRESYONUNUZU TEST EDİN

Aşağıdaki testten 17 ve üzeri puan almanız klinik anlamda bir depresyon olasılığını düşündürüyor:

1. (0) Üzgün ve sıkıntılı değilim. (1) Kendimi üzüntülü ve sıkıntılı hissediyorum. (2) Hep üzüntülü ve sıkıntılıyım. Bundan kurtulamıyorum. (3) O kadar üzgün ve sıkıntılıyım ki, artık dayanamıyorum.
2. (0) Gelecek hakkında umutsuz ve karamsar değilim. (1) Gelecek için karamsarım. (2) Gelecekten beklediğim hiçbir şey yok. (3) Gelecek hakkında umutsuzum ve sanki hiçbir şey düzelmeyecekmiş gibi geliyor.
3. (0) Kendimi başarısız biri olarak görmüyorum. (1) Başkalarından daha başarısız olduğumu hissediyorum. (2) Geçmişe baktığımda başarısızlıklarla dolu olduğunu görüyorum. (3) Kendimi tümüyle başarısız bir insan olarak görüyorum.
4. (0) Her şeyden eskisi kadar zevk alıyorum. (1) Birçok şeyden eskiden olduğu gibi zevk alamıyorum. (2) Artık hiçbir şey bana tam anlamıyla zevk vermiyor. (3) Her şeyden sıkılıyorum.
5. (0) Kendimi herhangi bir biçimde suçlu hissetmiyorum. (1) Kendimi zaman zaman suçlu hissediyorum. (2) Çoğu zaman kendimi suçlu hissediyorum. (3) Kendimi her zaman suçlu hissediyorum.
6. (0) Kendimden memnunum. (1) Kendimden pek memnun değilim. (2) Kendime kızgınım. (3) Kendimden nefret ediyorum.
7. (0) Başkalarından daha kötü olduğu sanmıyorum. (1) Hatalarım ve zayıf taraflarım olduğunu düşünmüyorum. (2) Hatalarımdan dolayı kendimden utanıyorum. (3) Her şeyi yanlış yapıyormuşum gibi geliyor ve hep kendimde kabahat buluyorum.
8. (0) Kendimi öldürmek gibi düşüncelerim yok. (1) Kimi zaman kendimi öldürmeyi düşündüğüm oluyor ama yapmıyorum. (2) Kendimi öldürmek isterdim. (3) Fırsatını bulsam kendimi öldürürüm.
9. (0) İçimden ağlamak geldiği pek olmuyor. (1) Zaman zaman içimden ağlamak geliyor. (2) Çoğu zaman ağlıyorum. (3) Eskiden ağlayabilirdim ama şimdi istesem de ağlayamıyorum.
10. (0) Her zaman olduğumdan daha canı sıkkın ve sinirli değilim. (1) Eskisine oranla daha kolay canım sıkılıyor ve kızıyorum. (2) Her şey canımı sıkıyor ve kendimi hep sinirli hissediyorum. (3) Canımı sıkan şeylere bile artık kızamıyorum.
11. (0) Başkalarıyla görüşme, konuşma isteğimi kaybetmedim. (1) Eskisi kadar insanlarla birlikte olmak istemiyorum. (2) Birileriyle görüşüp konuşmak hiç içimden gelmiyor. (3) Artık çevremde hiç kimseyi istemiyorum.
12. (0) Karar verirken eskisinden fazla güçlük çekmiyorum.(1) Eskiden olduğu kadar kolay karar veremiyorum. (2) Eskiye kıyasla karar vermekte çok güçlük çekiyorum. (3) Artık hiçbir konuda karar veremiyorum.
13. (0) Her zamankinden farklı göründüğümü sanmıyorum. (1) Aynada kendime her zamankinden kötü görünüyorum. (2) Aynaya baktığımda kendimi yaşlanmış ve çirkinleşmiş buluyorum. (3) Kendimi çok çirkin buluyorum.
14. (0) Eskisi kadar iyi iş, güç yapabiliyorum. (1) Her zaman yaptığım işler şimdi gözümde büyüyor. (2) Ufacık bir işi bile kendimi çok zorlayarak yapabiliyorum. (3) Artık hiçbir iş yapamıyorum.
15. (0) Uykum her zamanki gibi. (1) Eskisi gibi uyuyamıyorum. (2) Her zamankinden 1-2 saat önce uyanıyorum ve kolay kolay tekrar uykuya dalamıyorum. (3) Sabahları çok erken uyanıyorum ve bir daha uyuyamıyorum.
16. (0) Kendimi her zamankinden yorgun hissetmiyorum. (1) Eskiye oranla daha çabuk yoruluyorum. (2) Her şey beni yoruyor. (3) Kendimi hiçbir şey yapamayacak kadar yorgun ve bitkin hissediyorum.
17.(0) İştahım her zamanki gibi. (1) Eskisinden daha iştahsızım. (2) İştahım çok azaldı. (3) Hiçbir şey yiyemiyorum.
18. (0) Son zamanlarda zayıflamadım. (1) Zayıflamaya çalışmadığım halde halde en az 2 Kg verdim. (2) Zayıflamaya çalışmadığım halde en az 4 Kg verdim. (3) Zayıflamaya çalışmadığım halde en az 6 Kg verdim.
19. (0) Saağlığımla ilgili kaygılarım yok. (1) Ağrılar, mide sancıları, kabızlık gibi şikayetlerim oluyor ve bunlar beni tasalandırıyor. (2) Sağlığımın bozulmasından çok kaygılanıyorum ve kafamı başka şeylere vermekte zorlanıyorum. (3) Sağlık durumum kafama o kadar takılıyor ki, başka hiçbir şey düşünemiyorum.
20. (0) Sekse karşı ilgimde herhangi bir değiklik yok. (1) Eskisine oranla sekse ilgim az.
(2) Cinsel isteğim çok azaldı. (3) Hiç cinsel istek duymuyorum.
21. (0) Cezalandırılması gereken şeyler yaptığımı sanmıyorum. (1) Yaptıklarımdan dolayı cezalandırılabileceğimi düşünüyorum. (2) Cezamı çekmeyi bekliyorum. (3) Sanki cezamı bulmuşum gibi geliyor.
Değerlendirme: 1-10 puan arası normal, 11-16 puan arası hafif ruhsal sıkıntı, 17-20 puan arası sınırda klinik depresyon, 21-30 puan arası orta depresyon, 31-40 puan arası ciddi depresyon, 40 üzeri çok ciddi depresyon.