Sıtma hastalığı nedir nasıl anlaşılır?
Güncelleme Tarihi:
Yaygın olarak Afrika, Orta ve Güney Amerika gibi ülkelerde görülen ve cinsi sivrisineklerin ısırmasıyla oluşan sıtma hastalığı, internette en fazla araştırılan konulardan oldu. Erken tanı ve uygun tedavinin olumlu faktör olduğu sıtma hastalığı genellikle yüksek ateş ile kendisini gösterir. Peki, sıtma hastalığı nedir nasıl anlaşılır? Sıtma belirtileri nelerdir? İşte, hastalık hakkında merak edilen bazı bilgiler.
Plasmodium cinsi parazitlerin eritrositleri enfekte etmesiyle gelişen enfeksiyon hastalık olan sıtma hastalığında her yıl dünya çapında 350-500 milyon vaka görülmektedir. Hastalık ve belirtilerini merak eden vatandaşlar, yüzyıllardır var olan sıtma ile ilgili bilgi sahibi olmak adına araştırma yapıyor. İşte, sıtma ve sıtma tedavisi ile ilgili detaylar.
Plasmodium parazitinin beş faklı türünün (P.falciparum, P.vivax, P.ovale, P.malariae ve P.knowlesi) neden olduğu bir hastalıktır. Hastalık insanlara parazitle enfekte olan dişi anofel sivrisineğinin ısırığıyla bulaşmaktadır. Anofel sivrisinekler daha çok güneşin batışından doğuşuna kadar olan zaman diliminde ısırırlar. Bazen bulaşma kan transfüzyonu, organ nakli, iğne (şırınga) paylaşımı veya anneden fetüse şeklinde gerçekleşmektedir.
SITMA BELİRTİLERİ NELERDİR?
Sıtma; kuluçka süresi ortalama 7 gün olan akut ateşli bir hastalıktır. Semptomlar sıtma-endemik bölgeye gidildikten en erken 7 gün sonra (genellikle 7-30 gün içinde) görülmekle beraber, sıtma-endemik bölgeden ayrıldıktan birkaç ay (nadiren bir yıla kadar ) sonrasında da görülebilir. Bu yüzden, muhtemel bir sinek ısırığını takip eden ilk bir hafta içindeki ateşli hastalık büyük olasılıkla sıtma değildir.
Sıtma hastalığı semptomları;
ateş,
titreme,
terleme
baş ağrısı,
bulantı,
kusma
kas ağrısı
halsizlik gibi belirtiler de dahil grip benzeri belirtilerle karakterizedir. Bu belirtiler aralıklarla oluşabilir. Tedavi edilmediğinde nöbet, bilinç bulanıklığı, böbrek yetmezliği, akut solunum sıkıntısı sendromu, koma ve ölüm görülebilir.
Sıtma, özellikle de P. falciparum sıtması, klinik durumda hızlı ve beklenmedik şekilde kötüleşme görülebilen ve acil müdahale gerektiren tıbbi bir durumdur. P.falciparum sıtmasına yakalanan hastaların yaklaşık %1'inin bu hastalıktan öldüğü tahmin edilmektedir.
Hamile kadınlar ve küçük çocuklar falciparum sıtmasına karşı daha hassastırlar. Hamilelerde sıtma; ciddi hastalık, anne ölümü, düşük, düşük doğum ağırlıklı bebek ve yeni doğan ölümü riskini arttırmaktadır.
SITMANIN TEDAVİSİ VAR MI?
Sıtma belirtileri görülen yolcular mümkün olan en kısa zamanda bir tıbbi değerlendirmeden geçmelidir. Sıtma-endemik bir ülkeden kısa bir süre önce dönen ve ateşi olan hastalarda sıtma göz önünde bulundurulmalıdır.
Sıtmanın kesin tanısı mikrobiyolojik inceleme ile konur. Sıtmanın mikrobiyolojik tanısında tüm dünyada en yaygın kullanılan yöntem, hastanın parmak ucundan alınan kanın lama yayılıp boyanmasıyla hazırlanan preparatların ışık mikroskobu altında incelenmesidir. Kalın damla ve ince yayma olarak tanımlanan bu incelemede plasmodiumlar görülerek tanı konulur. Kalın damla ile parazit varlığı araştırılırken, ince yayma ile enfeksiyona neden olan tür belirlenir. Eğer ilk kan örneğinde parazit saptanmadıysa ve klinik şüphe veya semptomlar devam ediyorsa, 6-12 saat aralıklarla 2-3 kez yeni kan örneği alınarak inceleme tekrar edilmelidir. Ayrıca sıtma parazitlerinden elde edilen antijenleri tespit etmek için değişik kan testleri bulunmaktadır ve 2-15 dakika gibi kısa sürede sonucu gösterir.
Erken tanı ve uygun tedavi hayat kurtarabilir. Özellikle falciparum sıtması eğer tedavi 24 saatten fazla gecikirse ölüme yol açabilir.
Sıtma teşhisi konulmuş hastaların tedavisinde hastalığın durumuna göre çeşitli sıtma ilaçları uygulanmaktadır.