Şiddet uygulayana kamu cezası

Türkiye Acil Tıp Derneği (TATD) 112 Acil servislerde sağlık çalışanlarına yönelik şiddet olaylarının nedenleri ve çözüm önerilerine ilişkin çalıştay düzenledi.
Çalıştay sonunda yayımlanan bildirgeye göre, Türkiye'de acil servislerdeki sağlık çalışanları, sözlü şiddet, fiziksel şiddet, beden dili ve bakışlarla uygulanan şiddet, cinsel taciz, şikayet yolu ile uygulanan şiddet, mobbing, teknolojik imkanlar kullanılarak yapılan tacizler, ateşli silah ya da delici kesici aletlerle yapılan şiddetlere maruz kalıyor.

Şiddet ve tacizin ortaya çıkmasına katkı sağlayan hasta ve yakınlarına ait nedenler içinde, ani gelişen sorunların çaresizlik, kontrol kaybı, öfke duygularına sebep olması, kronik hastalıklara sahip kişilerin yakınlarındaki bıkkınlık, stres, hastanın bakımını nasıl yerine getireceğini bilememe, yeterli imkanlara sahip olmama ve buna bağlı endişenin artması ön plana çıkıyor.

Hasta ve yakınlarının kendileriyle yeterince ilgilenilmiş hissetmeme ve sorunlarının tam olarak çözülmediğini düşünme gibi durumlar da şiddeti doğuran nedenler arasında görülüyor.

Hastane ve sağlık sisteminden beklentilerin artmış olması, kişilerin hastanedeki imkanlarla verilemeyecek kalitede bir hizmet beklentisi içinde bulunması şiddet gerekçeleri arasında gösteriliyor.

"ERKEKLER, SORUNLARI ŞİDDET YOLU İLE ÇÖZME EĞİLİMİNDE"

Hasta ve yakınlarının acil servis hakkındaki bilgi yetersizliği, şiddet olaylarının görülmesinde önemli etken oluyor. Acil servis işleyişinin hastanedeki diğer bütün bölümlerden farklı olduğunun anlaşılamaması sorun çıkmasına yol açabiliyor.

Acil servislerde, "önce gelen değil, daha acil olan önce bakılır" kuralının anlaşılması için triaj sisteminin bilinmesi gerekiyor. Acil olmayan hastaların acil serviste hızlı ve öncelikli hizmet almak istemeleri veya protokol hasta gibi kişilerin sağlık durumları acil olmamasına rağmen durumu acil olanlardan önce hizmet talep etmesi şiddet olaylarına neden olabiliyor.

Şartlanmış, önyargıyla acile gelmek, alkol ve madde kullanımı, bağımlılarının acilden ilaç temin etmek istemeleri ve isteklerinin reddedilmesi de şiddet eylemlerini doğurabiliyor. Çalışanların çay içmek, tuvalete gitmek gibi ihtiyaçlarını karşılamaları bile tepki çekebiliyor.
Diğer hasta yakınlarından etkilenen ve sorunları şiddet yoluyla çözme eğiliminde olan erkekleri, olumsuz davranışlara itebiliyor.

"BİLGİLENDİRME SIRASINDA KİŞİLERİN ANLAYABİLECEĞİ DİL KULLANILMIYOR"

Şiddet ve tacizin ortaya çıkmasına katkı sağlayan sağlık çalışanlarına ait nedenler içinde ise iletişim becerisi, öfke yönetimi, saldırgan hastayla baş etme konusunda eğitim eksikliği ilk sırada yer alıyor.

Yetersiz bilgilendirme yapılması, bilgilendirme sırasında kişilerin anlayabileceği dil kullanılmaması, hasta ve yakınıyla empati kuramama da en önemli nedenler arasında gösteriliyor.

Kişilik özelliği acil serviste çalışmaya uygun olmayan personelin burada çalışması da şiddet olaylarının oluşmasına neden olabiliyor.
Asistan hekimlerin hasta bakımında yalnız bırakılması, konsültan hekimlerin "nasıl olsa acil serviste bir bakan var" diye düşünerek hastanın sorumluluğuna katılmaması ve gecikmesi de şiddet nedenleri arasında bulunuyor.

Sağlık çalışanlarının hukuksal mevzuatlar açısından eksikliklerinin bulunması, hastaların meslekleri ve yaşamlarıyla ilgili kişisel tercihlerine saygı gösterilmemesi, görev tanımı içindeki işlerin hasta yakınlarına yaptırılmaya çalışılması, bıçak parası gibi etik olmayan davranışlar ve talepler de şiddet etkenlerinden sayılıyor.

"KİMSESİZ, EVSİZ KİŞİLER ACİL SERVİSTEN TABURCU EDİLEMİYOR"

Toplumsal ve sağlık politikalarından kaynaklanan nedenler incelendiğinde ise "Toplumun bütün kesimlerinde şiddetin bir sorun çözme biçimi olarak kabul edildiği" öne sürülüyor.

Sağlık sektörüne ilişkin sürekli olumsuz haberler yapılması, yayınlarda sistem sorunlarının değil sağlık çalışanlarının işlenmesi, kahramanlık hikayelerine yer verilmemesi, dizi ve programlarda hastane basma ve saldırı gibi olayların yer alması önemli bir etken olarak ifade ediliyor.

Acil servis mimarisinin uygun ve konforlu olmaması, bekleme salonunun bulunmaması, acilden yatış bekleyen hastalara yatak bulunamaması, acil serviste hastaların geçirdiği sürenin uzaması, güvenlik önlemlerinin yetersizliği, bazı ilaçların acilde yazılamaması da şiddet doğuran sebepler arasında sayılıyor.

"GÜVENLİK GÖREVLİLERİNİN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ CAYDIRICI OLMALI"

Sonuç bildirgesinde sıralanan çözüm önerilerine göre, şiddete yönelik sıfır toleransla mücadele edilmeli, toplumda şiddeti azaltacak politikalar uygulanmalı, STK'lar daha etkili kullanılmalı, acil servis işleyişi hakkında kamu spotu hazırlanmalı, 'acil servislere, acil servis çalışanlarına şiddet uygularsanız cezası 1 yıldan başlar' gibi tabelalar asılmalı, hasta hakları tabelalarının yanında, çalışan haklarının da bulunduğu bildiriler asılmalı.

Toplumda sağlık çalışanına olan güven ve saygı tekrar kazandırılmalı, ilkokuldan itibaren sağlık bilgisi ve hastanelerde davranış kurallarını içeren dersler programa dahil edilmeli, gerekirse bu derslere sağlıkçıların misafir olarak katılması sağlanmalı.

Şiddeti özendiren haberler denetlenmeli, acil servislerde gerginliği azaltıcı düzenlemeler yapılmalı, hastanede otopark sağlanması gibi stresi azaltacak önlemler alınmalı, yeterli sayıda refakat, danışma personeli bulundurulmalı, çalışanların görev tanımları belirlenmeli, acil servislerin fiziksel koşulları iyileştirilmeli, acil servislerin kendi laboratuvarlarının, USG, BT ve MR'ı olmalı.

Hukuksal düzenlemeler kapsamında da şiddet uygulayanlara hapis yerine kamu hizmeti verilme ve bu cezanın acil serviste çalışma cezası olarak çekilmeli, psikolojik değerlendirme takibi yapılı.

Sağlıkçılara karşı işlenen şiddet suçları kesinleştiğinde verilen cezaların paraya çevrilmemeli,gözaltı sürelerinin uzatılarak saldırganın acil servise 1 saat sonra geri gelmesi engellenmeli.

Acil çalışanlarının da düzenli sağlık ve psikiyatrik kontrollerinden geçirilmesi gerektiği vurgulanan bildirgede, diğer önleyici tedbir önerileri şöyle.
“Çalışanların özlük hakları iyileştirilmeli, yıpranma getirilmeli, performans sistemi düzenlenmeli, güvenlik zafiyeti varsa giderilmeli, imdat butonu konulmalı, güvenlik görevlilerinin fiziksel özellikleri caydırıcı olmalı, beyaz kod sistemi yaygınlaştırılmalı, acil girişlerinde x-ray cihazları ile tarama yapılmalı, silahlar acil servis içerisine alınmamalı, tıbbi durumu uygun ise şiddet uygulayan hastanın hizmeti başka kurumda verilmeli ve sağlık çalışanlarına hasta ve yakını iletişim becerileri ve stresle baş etme için eğitim verilmeli. Acil servis dostu hastaneler oluşturulmalı.”