REFRAKSİYON KUSURLARI

5 metreden uzaktaki bir cisme bakarken cismin gözde odaklanması tam sarı noktada ise emetropiden, yani gözlüğe ihtiyaç duymadan net görebilen normal bir gözden bahsediyor oluruz.

MİYOPİ
Miyopi Latince de kısık göz anlamına gelir. Miyop kişiler gözlerini kısarak net görmeye çalıştıklarından, Gözlerini kısarak bakan bir kişiden miyopi açısından şüphelenmek gerekir.

Miyopi, göz kırıcılığı fazla olan göz demektir. Korneanın ya da lensin normalden daha fazla kırıcı veya gözün ön -  arka çapının normalden daha uzun olması nedeniyle göze gelen görüntünün retinaya ulaşmadan odaklanması halidir. Miyoplar uzağı net göremezler, ayrıca yakından bakma (örneğin TV'yi yakından izleme) ihtiyacı hissederler. Ayrıca baş ağrısı, göz yorgunluğu gibi şikayetleri de görülebilir.

Korneanın eğimi ve kırıcılığı bir yaştan sonra hep aynı kalacağından, miyopinin ilerlemesi genellikle gözün boyunun uzamasına bağlıdır. Gözün uzaması anatomik bir durum olduğundan, çok okumak, çok bilgisayara bakmak, hep gözlük takma, daha düşük numaralı gözlük takma, lens takma gibi durumlar, miyopinin artmasına veya durmasına etkili olmamaktadır.

İki çeşit miyopluk vardır:

Basit miyopluk; 20'li yaşlardan sonra fazla ilerleme göstermeyen ve görme derecesi gözlükle tam olan miyopluktur. Miyopluğun çoğunluğu bu şekildedir.

Dejeneratif miyopi ise; gözün sürekli uzaması ile numarası hep yükselen, uzama nedeni ile retinada tahribat oluşan ve ideal gözlük ile de net görmeye ulaşılamayan miyopluktur. Yüksek miyop, anne babanın çocuğunda dejeneratif miyopi ihtimali vardır.

Miyoplarda gözün kırıcılığını azaltan (-) numaralı cam ya da kontak lens kullanılır. Ayrıca bu hastalarda excimer laser ile oldukça başarılı tedaviler yapılabilmektedir. 10-12 derece miyopluğa kadar excimer laser ile başarılı sonuçlar alınabilirken, daha yüksek numaralarda göz içine lens yerleştirilmesi ameliyatları yapılmaktadır.

HİPERMETROPİ

Hipermetropi miyopinin tam tersine gözün normalden daha az kırıcı olmasıdır. Korneanın normalden düz ya da gözün normalden kısa olması gözü daha az kırıcı yani hipermetrop yapar. Hipermetrop göz çocukluk ve gençlik çağlarında göz merceğinin ilave kırıcılığının desteği ile uzağı ve hatta yakını da net görebilir. Ancak zamanla önce yakını sonra da uzağı da görmekte zorlanır. 40 yaşından sonra ise, hipermetrop gözler hem uzakta hem yakında gözlüğe daha fazla ihtiyaç duyarlar. Hipermetrop gözlerde kırıcılığı arttıran (+) numaralı camlar veya kontak lensler kullanılır.

Hipermetroplarda 6 numaraya kadar excimer laser ile tedavi mümkün iken daha yüksek numaralarda göz içi mercek ameliyatları daha başarılı sonuçlar verebilmektedir.

ASTİGMATİZMA

Astigmatizma gözün yatay ve dikeydeki kırıcılıklarının farklı olması durumudur. Yani göz (genellikle kornea) yuvarlak değil, beyzbol topu gibi iki farklı kırıcılıkta, yatayda belirli bir kırıcılığa sahipken, dikeyde daha farklı numaradadır. Bir aksta kırıcılık normalken diğer aksta kırıcılık fazla ise "miyopik astigmatizma", az ise "hipermetropik astigmatizma" dan bahsedebiliriz. Her iki aksta da fazla kırıcılık mevcutsa "kombine miyopi ve astigmattan", her iki aksta da kırıcılık az ise "kombine hipermetropi ve astigmattan" bahsederiz. Bir aks fazla, bir aks az kırıcı ise "mixt astigmatizma" mevcuttur.

Hastaların genellikle başağrısı, hafif bulanık görme, eğri görme, göz yorgunluğu, … gibi şikayetleri vardır. Astigmatın sürekli artması normal değildir, korneanın dikleşme ve incelme hastalığı olan keratokonus hastalığında astigmat ve miyopi sürekli artmaktadır.

Astigmatizma gözlükten başka gaz geçirgen veya yumuşak torik lensler ile ya da excimer laser ile düzeltilebilir. Astigmatlarda 6 dereceye kadar excimer laser etkin sonuç veerbilirken, daha yüksek numaralarda kombine teknikler kullanılır.

Memorial Göz Merkezi  bu konuda en ileri teknolojilere sahiptir ve konusunda uzman hekim kadrosu ile hizmet vermektedir.

GÖZ TEMBELLİĞİ

Gözlük kusuru dışında bir sorun olmadığı ve en iyi gözlük numarası takılmasına rağmen gözün iyi görmemesi durumudur. Genellikle tek taraflı olur. Gözlerden daha yüksek hipermetrop ya da astigmat olanı yakını daha bulanık gördüğünden beyne gönderdiği görüntü beyin tarafından dikkate alınmaz ve o göz iyi ve net görmeyi öğrenemez. Çok yüksek hipermetrop ve astigmatlarda eğer zamanında gözlük takılmamışsa, her iki gözde birden de göz tembelliği gelişebilir. Şaşılıklara kayan göz tembel kalır. Ayrıca bir gözde katarakt, kapak düşüklüğü veya görmeyi engelleyecek bir hastalık varsa, o göz görmeyi öğrenemez ve tembel kalır.

Göz tembelliğinin tedavisi ancak 7 yaşına kadar mümkün olduğundan bu çok önemli bir göz problemidir. Tembellik tedavisinde ne kadar erken davranılırsa sonuç o kadar başarılı, ne kadar geç kalınırsa o kadar başarısız olur. Bu yüzden çocukların, özellikle ailesine şaşılık, tembellik öyküsü olan çocukların en geç 3-4 yaşında göz muayenesinden geçirilmeleri önemle tavsiye edilir. Göz tembelliği tedavisinde iyi gören göz her gün belli sürelerle kapatılarak, tembel gözün tek başına görmeyi öğrenmesi hedeflenir.

PRESBİYOPİ

Normal bir göz daha yakındaki cisimleri sarı noktaya odaklayabilmek için ek kırıcılığa ihtiyaç duyar. Uyum  dediğimiz refleksle göz merceğinin kırıcılığını arttırması suretiyle yakını net görme gerçekleşir. Bu refleks genellikle 40 yaşına kadar sorunsuz çalışır. Presbiyopi işte bu uyum refleksinin bozulması durumudur. Presbiyop bir göz uzağı net gördüğü gözlükle yakını göremez. Uyum refleksi genellikle 40 yaşlarında zayıflamaya başlar. Uzağı net gören gözler, presbiyopi çağına gelince yakın için zorlanmaya başlar ve ek bir kırıcılığa ihtiyaç hissederler. Bu ihtiyaç yakın gözlükleriyle karşılanır. Eldeki yazıyı daha uzaktan ve ışıklı ortamda okumaya çalışmak ve okurken çabuk yorulma presbiyopinin ilk göstergeleridir. Yaş ilerledikçe ihtiyaç artar ve artık gözlüksüz olarak küçük yazıları görebilmek imkansızlaşır.

Presbiyopi başlamış kişilerin bozulan uyum refleksini telafi için beyin olağanüstü bir çabayla göz merceğinin kırıcılığını artırmaya çalışır. Yakın gözlük kullanmama ısrarı böyle durumlarda baş ağrılarına sebep olabilir. Yakın gözlük kullanmaya başlayan kişiler aniden konforlarının artığını hissederler. Ama artık eskiden olduğu gibi yakını göremediklerini fark edince de numaralarını artırdığını düşünerek yakın gözlüğünü suçlarlar.

60 yaşına kadar yakın gözlük ihtiyacı yavaş yavaş artar ve bu yaştan sonra genellikle değişmez.

Miyop gözler zaten normalden fazla kırıcı olduklarından yakına bakarken merceğin ek kırıcılığına ihtiyaçları yoktur. Miyoplar presbiyopi çağında gözlüklerini çıkartınca yakını görebilirler.

Presbiyopi yakın gözlüğü ile düzeltilir. Yakın gözlük numarası hastanın yaşına ve varsa uzak gözlük numarasına bağlıdır.

Hem uzak hem yakında gözlük kullananlar, ikisini bir arada bulunduran gözlük kullanmayı tercih edebilirler. Bifokal ve multifokal lensler de denenebilir. Presbiyopinin laserle ve cerrahi yöntemlerle düzeltilmesi halen denenmektedir.

Op. Dr. Mustafa Temel Memorial Göz Merkezi