Parkinson hastalığı nedir, belirtileri neler?

Parkinson hastalığı Alzheimer Hastalığından sonra en sık izlenen, beyindeki hücre dejenerasyonu (işlev kaybı ile hücre ölümü) ile giden bir nörolojik hastalıktır. Bu hastalıkta beyinde dopamin isimli bir molekülü üreten nöronların kaybı izlenmektedir. Bunun sonucunda da hareketlerin yavaşlaması, titreme, denge kayıpları gibi yakınmaların oluşmasına neden olmaktadır. Uyku bozuklukları ve kabızlık, titreme ve hareketlerde yavaşlama belirtileri ile hastalım yıllar önce başlamaktadır.

Parkinson hastalığı özellikle ileri yaşlarda ortaya çıkmaktadır. 50 yaşından önce başlaması çok nadirdir. Erkeklerde kadınlara göre yaklaşık olarak iki kat daha sık olarak izlenmektedir.

Yaş, genetik faktörler, cinsiyet Parkinson hastalığında bilinen bazı risk faktörleridir. Bazı genetik mutasyonlara sahip kişilerde aile öyküsü özellikle genç yaşta Parkinson hastalığına yakalanan kişilerde daha belirgindir.

Parkinson hastalığının belirtileri:

1.İstirahat halinde izlenen titreme (tremor)
2.Hareketlerin yavaşlaması (bradikinezi)
3.Pasif eklem hareketlerini zorlaştıran kaslarda sertleşme (rijidite)
4. Ayakta durma dengesinin bozulması (postural instabilite)

 Parkinson hastalığının dört ana belirtisi vardır;

1.Hareketlerin Yavaşlaması (Bradikinezi): Hastaların her türlü hareketlerinde yavaşlama, ağırlaşma olur. Eğer hastalık koldan başladıysa, beceri isteyen ince işlerde güçlük olur. Örneğin düğme ilikleme ve tıraş olmada zorluk, yazının giderek küçülmesi gibi belirtiler gözlenir. Hastalık bacakları etkilediğinde ise ayağını sürüyerek yürüme,özellikle basamakları çıkarken veya engebeli yollarda ayağın takılması görülebilir. Bu istemli hareketler dışında göz kırpmak ve yürürken kolları sallamak gibi otomatik olarak yapılan hareketler de azalır veya kaybolur. Hareketlerde yavaşlık ne kadar belirgin olsa da hastalarda kuvvet kaybı (felç durumu) yoktur.

2.Kaslardaki Tonusun Artması (Rijidite): Normalde dinlenme halindeyken kaslarda, kas tonusu olarak adlandırılan, hafif bir kasılma vardır. Parkinsonda ise hastanın kolu veya bacağı hafifçe bükülmeye çalışıldığında harekete karşı sürekli dirençle karşılaşılır. Hastalar bu durumu yorgunluk, ağrı, kramp, sertlik, tutukluk şeklinde hissedebilir.

3.Titreme (Tremor): İstirahat halindeyken kollar ya da bacaklarda tipik kaba bir titreme gözlenir . Elin baş ve işaret parmağında para sayma hareketi şeklinde sınırlı kalabilir. Hastalar ellerini kullanmaya başladıklarında bir süre kaybolur. Eller ileri doğru uzatılıp havada bekletildiğinde de gözlenebilir. Burada üzerinde durulması gereken bir nokta var. Halk arasında zannedildiği gibi Parkinson hastalığında mutlaka titreme olması gerekmez. Titreme önemli bir bulgudur, fakat titremesi olmayan Parkinson hastaları da vardır. Ayrıca, her titremesi olan Parkinson hastası değildir. Heyecan, stres gibi durumlarda normal insanlarda da titreme olabildiği gibi titremeyle giden “ailevi/esansiyel tremor” denen iyi gidişli bir hastalıkta ve bazı yaşlılarda da titreme gözlenebilir.

4.Duruş Refleksinde Bozulma: Normalde ayakta hareketsiz olarak duran bir insanı ittiğinizde ayaklarının ve kollarının pozisyonunu ani olarak değiştirerek dengesini sağlar ve düşmez. Parkinson hastalığında bu refleks bozulduğundan, hastayı aniden geriye doğru ittiğinizde, dengesini sağlayamaz ve yere düşebilir. Buna “postural refleks bozukluğu” denmektedir. Ayrıca hastaların ayakta duruşlarında da bozulma gözlenir. Hastalar öne doğru eğik, kolları dirsekten hafifçe bükük ve gövdeye doğru çekilmiş olarak dururlar.

Parkinson hastalığı diyebilmek için bu dört belirtinin hepsinin birden olması gerekmemekte. Bu belirtiden ikisi bulunduğunda tanı konulmaktadır.