Güncelleme Tarihi:
Paranoyak, başkalarına karşı mantıksız şüphe duyma ve güvensizlik yaşama sonucu ortaya çıkmaktadır. Paranoyak düşünceler ve sanrılar kişiyi rahat bırakmaz. Bu sayede paranoyak düşünceler ortaya çıkar.
Paranoyak Nedir?
Paranoya genellikle başkalarına karşı mantıksız şüphe ve düşüncelere sahip olunması sürecidir. Kişide başkalarına karşı sürekli şüphe ve güvensizlik oluşur. Bunun yanı sıra mantıksız şüpheler duyulması sonucunda paranoyak durumlar ortaya çıkar. Bu süreçler ise paranoyak düşünceler ve sanrılar olarak tanımlanır.
Paranoyak kişiler insanların her türlü davranışlarından yanlış anlamlar çıkarırlar. Paranoyak insanlar çeşitli senaryolar yazarak kendileri de kurdukları bu komplo teorisine inanırlar. Bu temelsiz düşünceler ise kişinin sosyal yaşantısını ve yakın ilişkilerini etkiler. Paranoyaklık durumunda sosyal yaşam da olumsuz etkilenir.
Paranoyak Neden Olunur?
Paranoyak olma sürecini hızlandıran bazı nedenler bulunmaktadır. Bu paranoyak süreçlerde güven ve güvensizlik arasında kıyasıya bir mücadele vardır. Paranoyaklıkta belirtiler, bastırılan ve reddedilen, yansıtılan duygular ön plandadır.
Paranoyaklık nedenleri değişken olabilir. Özellikle biyolojik, psikolojik ve çevresel pek çok faktör bulunmaktadır. Paranoyaklık nedenleri arasında genetik faktörler de bulunabilir. Bazı kişilerde beynin ön tarafında yer alan Frontal Cortex adlı doğru ve yanlışı ayırt etme bölümünde yapısal bazı bozukluklar ortaya çıkabilir. Özellikle çeşitli nörolojik etkenler de paranoyaklık nedenlerinden olabilir. Yetiştirilme tarzı ve çevresel faktörler paranoyaklık nedenlerindendir.
Paranoyaklık konusunda nedenler tam olarak bilinmese dahi pek çok faktör bu hastalığın nedenleri arasında gösterilmektedir. Günümüzde sağlıklı bireylerin şüpheci ebeveynler ile dolu bir ortamda yetişmeleri de paranoya ihtimalini arttıran en önemli etkenler arasında yer almaktadır.
Paranoyak Belirtisi Nelerdir?
Günümüzde her sağlıklı insanın düşüncelerinde bazı şüpheler bulunabilir. Bunlar normal karşılansa da ileri boyutları tehlikeli olacaktır. Paranoyaklık nedenlerinden birisi olan güvensizliğin doğru algılanması gerekir. Çünkü aldatılan birisi güvensizliği her zaman yaşayabilir. Ama hiçbir neden yokken bazı güvensizlikler yaşanmasının altındaki nedenler iyi belirlenmelidir.
Paranoyaklık sırasında yaşanan güvensizlikler bambaşka bir seviyeye ulaşmıştır. Bu bir kişiden ziyade kimseye güvenmemek demektir. Ayrıca güvensizliğin ötesinde bazı kişilerde herkesin kendisi ile dalga geçtiğini düşünme hissi oluşabilir. Paranoyak kişilere göre herkes onunla alay ediyormuş gibi düşünülebilir. Paranoyak kişilere göre herkes onun hakkında olumsuz düşüncelere sahiptir. Paranoyak kişiler herkesin onu küçük düşüreceğine inanırlar. Buna göre pek çok konuda paranoyaklık sonucunda çeşitli hikayeler de kurulur.
Çoğu zaman çeşitli hezeyanlar ve düşünceler olur. Bu bir tabu haline gelebilir. Bu kişiler kimse ile sırlarını da paylaşmazlar. Paranoyaklık aslında muhakeme yeteneğini kaybetmek anlamına gelmektedir. Paranoyak kişiler hiçbir neden olmadığı halde kendilerinin sürekli kandırıldığı ve aldatıldığını da düşünürler. Olaylarda asla somut bir neden aramazlar. Bir görüş ortaya atar ve hiçbir gerekçe olmadığı halde buna da inanırlar.
Paranoyak Tanısı ve Tedavisi Nasıl Olur?
Paranoyak kişilerde bu rahatsızlığın belirtileri ortaya çıktığı takdirde mutlaka bir uzmana başvurmak gerekir. Semptomlara bağlı olarak hastalığın tanısı konulur. Bunun için de semptomların derecesi ve belirtiler göz önüne alınır. Bunun yanı sıra kişideki semptomlara bağlı olarak ilaç tedavisi ve ya psikoterapi uygulanır. Ayrıca bazı durumlarda bireysel ve ya aile danışmanlığı da verilmektedir.
Paranoya tedavisi zor olduğu için bu süreçte öfke, duygusal korunma ve olası düşmanlıklar ortaya çıkabilir. Bu rahatsızlığın tedavisinde en önemli unsur ise düşüncelerin etkisinin azaltılmasıdır. Hasta ile güvenilir ve işbirliğine dayalı bir ilişki de kurulur.