Pamukçuk hastalığı nedir?
Güncelleme Tarihi:
Pamukçuk hastalığı, emzirme döneminde sık görülen, emzirme kalitesini ve süresini olumsuz etkileyen önemli sağlık sorunlarından biridir. Anne sütü ile beslenen bebekte pamukçuk oluştuğunda, annenin meme ucu bu enfeksiyondan etkilenebilmektedir. Aynı şekilde annenin meme ucunda başlayan Candida enfeksiyonu da bebeği etkiler. Peki, pamukçuk hastalığı tam olarak nedir?
Pamukçuk, Candida Albicans grubu mantarların ağzın mukozasında oluşturduğu bir enfeksiyondur. Bu terim erişkinlerin ağız ve boğazlarında ortaya çıkan Candida enfeksiyonunu da içermekle birlikte, daha çok bebeklerin ağzında oluşan tekrarlayıcı Candida enfeksiyonunu tanımlamakta kullanılmaktadır.
Memenin candidal enfeksiyonunun en tipik belirtisi annenin emzirme sırasında ağrı yaşamasıdır .Meme ucu ağrısınının, en sık görülen sütten erken kesme nedenleri arasında olduğu bildirilmektedir (Breth 2001, Dobson & Murtough 2001, Donovan 2002 b). Bebeklerin daha uzun süre anne sütü ile beslenebilmeleri için, hemşire / ebelerin gebelik, doğum ve doğum sonrası dönemlerde pamukçuğun önlenmesi, erken tanısı ve tedavisine ilişkin girişimde bulunmaları önemlidir.
PAMUKÇUK TANISI NASIL KONUR?
Literatürde pamukçuk tanısı, tedavisi ve prognozu üzerine bilgiler kısıtlıdır. Pamukçukta klinik belirti ve bulguların süreklilik göstermemesi (bebekte pamukçuk olduğu halde belirti olmayabileceği gibi, bebekte belirti var iken anne her zaman belirti göstermeyebilir) ve annedeki belirtilerin başka nedenlerle de oluşabilmesi (bebeği memeye yanlış tutma ve/ veya yanlış pozisyona bağlı memede fiziksel travma, emziklilikle ilgili olmayan kronik detmatoz gibi) tanıyı zorlaştırabilmektedir.
Bebeklerde genellikle basit fiziksel muayene ile pamukçuk tanısı konulabilir. Annenin tanısı ise, annenin ve bebeğin öyküsü ile fiziksel muayenesine dayanmaktadır. Pamukçukta erken tanı şansını yakalayabilmek için anne - bebek çiftinin yakından izlenmesi (özellikle meme ucunun travmaya açık olduğu ilk haftalarda) ve anneden dikkatli bir öykü alınması önem kazanmaktadır. Zamanında tedavi edilmeyen pamukçuk enfeksiyonu sık tekrarlar ve zaman zaman kronik hale gelebilir. Bebeklerdeki pamukçuk genellikle diğer hastalıklarla ilgili olmamakla birlikte, tedaviye direnç gösteren ya da sık tekrarlayan pamukçuğun altında bir patoloji olup olmadığı aranmalıdır. Bebeklerde pamukçuk damağa ve boğaza yayılabilir. Diğer yayılımları (deri, sindirim kanalı, akciğerler gibi) ender de olsa görülebilir. Bunun dışında pamukçuk bebeklerde ciddi beslenme yetersizliklerine neden olabilmekte,annede ise meme ucunda başlayıp süt kanallarına kadar ilerleyebilmektedir.