Otizm nedir? Otizm Farkındalık Günü ne zaman?
Güncelleme Tarihi:
Doğuştan gelen ya da yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan otizme karşı farkındalık son yıllarda dizi ve sinema projelerinin de katkısıyla arttı. Araştırmalar otizmin çocuk yetiştirme tarzı ya da ailenin ekonomik koşullarıyla hiçbir ilişkisi olmadığını ortaya koymuştur; bu nedenle otizm spektrum bozukluğu her toplumda, farklı coğrafyalarda, ve ailede görülebilmektedir. Peki, Otizm nedir? Otizm Farkındalık Günü ne zaman?
Dünyada ve ülkemizde her geçen gün hızla artan otizm, doğuştan gelen, beynin ve sinir sisteminin yapı ve işleyişinden kaynaklanan gelişimsel bir farklılığı ifade ediyor.
Otizm spektrum bozukluğu için birçok tanım mevcuttur. Bunlardan birkaçını şöyle sıralayabilmek mümkündür. Otizm spektrum bozukluğu veya diğer adıyla otistik sendrom, farklı durumlara ve gelişimsel nedenlere bağlı olarak, 3 yaş öncesindeki çocuklarda ortaya çıkar. Sözel ve sözel olmayan iletişim, sembolik etkinlik, oyun ve sosyal ilişki alanlarında bozukluk ve stereotipi (kendini yineleyen hareket, duruş ya da ifade biçimi) ile karakterize olan bir bozukluktur. Otizm, bebeklikten itibaren karşısındakinin yüzüne bakma, ortak dikkat ve işaret etme davranışlarındaki yetersizlik ve isteksizlikle kendini belli eden, ilerleyen dönemlerde de insanlarla ilişki kurmakta güçlük yaşama, aynılığı koruma isteği, tekrarlayıcı davranışlar ile tekrarlayıcı konuşma ve sembolik oyun davranışlarındaki ciddi yetersizliklerin görüldüğü bir iletişim problemidir. Bu tanımlara göre 3 yaşından önce, yetersizliği görülen davranışlar ve bunlara ek olarak belirti sayılabilecek kriterlerin çoğunlukta olması durumunda otizm spektrum bozukluğundan şüphelenilmesi gerekmektedir.
Otizmin nedeni; kesin olarak bilinmemekle birlikte biyolojik, genetik ve çevresel faktörlerin neden olduğu düşünülmektedir.
OTİZM BELİRTİLERİ NELER?
Erken yaşlardan itibaren fark edilen birçok belirti bulunmaktadır. Otizm spektrum bozukluğu genel olarak sosyal iletişimsel alanda yetersizlik, tekrarlayıcı davranışlar ve sınırlı ilgi alanıyla kendini göstermektedir. Belirtiler genel olarak aşağıdaki gibidir:
• Karşılıklı ortak dikkatin gelişmemesi
• Göz kontağının yeterli sürede ve kalitede kurulamaması
• Taklit yetisinde bozukluk
• Jest mimik gelişiminde bozukluk
• Sözel olmayan iletişimde sınırlılık
• İlişki kurma ve sürdürmede yetersizlik,
• Akranlarına karşı ilgisizlik
• Karşılıklı konuşma başlatma ve sürdürmede yetersizlik
• Motor gelişimde gerilik
• Sterotipik motor davranışlar
• Rutinde ısrarcılık
• Sınırlı fakat yoğun ilgi alanları
• Duyusal olarak az veya aşırı uyarılma
OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞUNA EŞLİK EDEN DİĞER DURUMLAR
Birçok otizmli çocukta Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) görülebilmektedir. Sıklıkla öfke, hareketlilik, dikkat sorunu, saldırganlık, uykusuzluk, takıntılar ve tekrarlayıcı hareketler sebebi ile ilaç kullanılmaktadır. Epilepsi ve sindirim sistemi problemleri gibi tıbbı bozukluklar da Otizmle birlikte görülebilmektedir. Otizme eşlik eden durumlar için yapılan farmakolojik müdahaleler sayesinde çocuğun işlevselliği arttırılarak, eğitim süreçlerinin etkinliği sağlanabilmektedir.
OTİZM FARKINDALIK GÜNÜ NE ZAMAN?
2 Nisan, tüm dünyada otizm konusunda farkındalık yaratmak ve otizm ile ilgili sorunlara çözüm bulmak amacıyla Birleşmiş Milletler tarafından “Dünya Otizm Farkındalık Günü” olarak ilan edilmiştir. Nisan ayında “Otizm Farkındalık Ayı” çerçevesinde tüm dünyada otizm ve otizmli bireylerin toplumsal yaşama katılımı konusunda farkındalığın ve duyarlılığın artırılmasına yönelik çalışmalar gerçekleştirilmektedir.