Op. Dr. Erman Çekiç yazdı: Kolajen almalı mıyım

Hayvanlarda en bol bulunan yapısal protein kolajendir. 28 çeşit kolajen türü bulunmaktadır. İnsan vücudundaki kolajenin yüzde 90’ını Tip 1 kolajen oluşturmaktadır.
İnsanlar yaşlandıkça ciltlerindeki kolajenler parçalanmakta, fibroblast işlevi bozulmakta ve kolajen üretimi yavaşlamaktadır.
Bu değişiklikler, elastin adı verilen bir diğer önemli yapısal proteinin kaybıyla birlikte, ciltte sarkma ve kırışıklıklar gibi yaşlanma belirtilerine yol açar.
Bu nedenle özellikle 30’lu yaşlardan sonra hastalara dışarıdan kolajen takviyesi almaları önerilmektedir.

Faydaları nelerdir?

Bu proteinin temel amacı vücutta bağ dokusunu güçlendirmektir. Kolajenin faydaları şunlardır:
◊ Cilt, saç, tırnak ve kemik sağlığına çok büyük katkıları bulunmaktadır. Yaş ilerledikçe cilt elastikiyetini kaybeder, kırışıklıklar oluşmaya başlar. Kolajen cildin yenilenmesine ve sıkılaşmasına fayda sağlar. Bu dokular için ağırlıklı olarak Tip 1 kolajene ihtiyaç vardır.
◊ Kolajen lifleri cildin yanı sıra kemik ve kıkırdak dokunun da büyük bir kısmını oluşturur. Yaşlanmayla birlikte bu dokulardaki kolajen kaybı hareket kabiliyetini de olumsuz etkiler. Takviyelerle kemik ve kıkırdak sağlığı desteklenebilir. Bu dokular için ise ağırlıklı olarak Tip 2 kolajen gerekmektedir.
◊ Güçlü, sağlıklı ve parlak saçların en büyük sırrı kolajendir. Saç dokusunun çok büyük bir kısmı bu proteini içermektedir. Bu proteinin eksikliğinde ise saçlar cansızlaşır, kırılır ve parlaklığını yitirir. Saçlarımız için ağırlıklı olarak Tip 1 kolajen almalıyız.
◊ Kolajen tırnak sağlığı için de faydalıdır. Kırılgan, şekil bozukluğuna sahip, matlaşmış tırnaklar kolajen eksikliğini işaret edebilmektedir. Tırnak sağlığı için Tip 1 kolajen ağırlıklı ilaçlar alınabilir.
◊ Tüm bunların yanı sıra kalp ve damar sağlığına da fayda sağlamaktadır. Kolajen alımı ile damar tıkanıklığının ve buna bağlı oluşabilecek hastalıkların önüne geçilebilmektedir.
◊ Vücut dokularının yenilenmesine katkı sağladığı için yaraların hızla iyileşmesini sağlar. Yaraların, yanıkların ve diyabetik ülserlerin tedavisi de dahil olmak üzere tıp alanında kolajen ve kolajen bazlı malzemeler kullanılmaktadır.
◊ Ayrıca bağışıklık sistemini güçlendirir ve uyku düzenini olumlu yönde etkiler.

Hangi besinlerde bulunur

Vücut, amino asitlerden doğal olarak kolajen üretmektedir. Bu nedenle et, tavuk, balık, yumurta ve süt ürünleri gibi protein ağırlıklı beslendiğinizde kolajen üretimini destekleyebilirsiniz.
C vitamini de kolajen sentezini artırmaya yardımcı olmaktadır. Bol miktarda C vitamini içeren turunçgilleri, biberleri, yeşillikleri ve meyveleri beslenmenize dahil edebilirsiniz.
Ayrıca kolajen takviyesi almayı düşünmüyorsanız diyetinize kolajen içeren besinler ekleyebilirsiniz. Tavuk derisi ve kıkırdakları, et ve kemik suyu, deniz ürünleri, yeşil sebzeler, sarımsak, avokado, turunçgiller ve kırmızı meyveler kolajen açısından zengin gıdalar arasında.
30’lu yaşlardan sonra gıdalardan aldığımız kolajen miktarı da yeterli düzeyde olmazsa vücudumuzda birçok hastalık ve belirtiler görünmeye başlar.

Kolajen eksikliği belirtileri nelerdir?

◊ Tırnaklarda kırılmalar meydana gelir.
◊ Diş eti hassasiyeti ve kanaması artar.
◊ Ciltte sarkma ve kırışıklık meydana gelir.
◊ Kişi enerji kaybı yaşar ve kendini yorgun hisseder.
◊ Burun kanaması olabilir.
◊ Vücutta morluklar meydana gelebilir.
◊ Özellikle kadınlarda selülit problemi artar.
◊ Kolajen eklemlerde de faydalı olduğu için eksiklik meydana geldiğinde kişilerin hareket kısıtlamalarında etkili olur.

Nasıl kullanmalıyım?

Suda kolajen, kolajen hapı, sıvı kolajen, toz kolajen gibi farklı kolajen takviyesi alternatifleri vardır. Öncelikle dikkat edilmesi gereken nokta, kolajen takviyesine başlanmadan önce hekime danışılması gerektiğidir. Her bir preparatın birbirine üstünlüğü, zayıflığı vardır. O nedenle bu ilaç takviyelerine başlamadan önce muhakkak hekiminizin onayını almanız gerekir.
Hekimin onay vermesi halinde toz, sıvı veya hap şeklindeki kolajen formlarından hangisini ne sıklıkta kullanabileceğiniz konusunda yine hekiminize danışmalısınız.
Bilinen ve güvenilir markalardan, gerekli sağlık otoriteleri tarafından onaylanmış olan kolajen desteklerini kullanın.
Kolajenin yapay tatlandırıcı, eklenti şeker, renklendirici içermiyor olması yine sağlığınız açısından önemlidir.
Kolajen miktarı, çeşidi ve kaynağı da önem taşımaktadır. Sağlıklı beslenmiş hayvanlardan elde edilen ve günlük ihtiyacınızı karşılamanıza yardımcı olacak 5 ila 10 gram kolajen içeren takviyeleri tercih edebilirsiniz.
Doğası değiştirilmemiş ve hidrolize edilmiş peptid formdaki kolajen takviyeleri en yüksek etkiye sahiptir.
C vitamini kolajenin etkinliğini artırdığından, C vitamini içeren bir kolajen takviyesi daha faydalı olabilir.
Kolajenin bu faydalarından yararlanabilmek adına sağlıklı ve dengeli bir beslenme planı belirlenmeli, bu bir yaşam tarzı haline getirilmelidir.
Kişinin yaşına uygun düzenli bir egzersiz planının belirlenerek uygulamaya geçirilmesi, kolajenin kas ve kemikler üzerindeki olumlu etkisini destekler. Ayrıca C vitamini içeren taze sebze ve meyveler yeterli miktarda tüketilmeli, kolajen eksikliğine sebep olan sigara kullanımı sonlandırılmalıdır.
Kısaca özetlemek gerekirse cilt, saç ve bağ dokularımız için Tip 1 ağırlıklı, eklem kıkırdak dokuları için Tip 2 ağırlıklı preparatlar tercih edilmelidir.