Güncelleme Tarihi:
Nefes darlığı, alerji, enfeksiyon, iltihaplanma, yaralanma veya belirli metabolik durumların yaygın bir semptomudur.
Nefes Darlığı Nedir ve Neden Olur?
Beyinden gelen bir sinyal akciğerlerin solunum sıklığını artırmasına neden olduğunda nefes darlığı ortaya çıkar. Nefes darlığı saniyeler içinde aniden ortaya çıkabilir veya günler, haftalar hatta aylar boyunca devam edebilir. İhtiyacınız olan havayı alamayacağınız bir göğsünüz ve 'hava açlığı' duygusuyla boğulmuş gibi hissedebilirsiniz.
Akciğerleri, tüm pulmoner sistemi etkileyen koşullar nedeniyle veya obezite veya düşük kan basıncı (hipotansiyon) gibi daha genel durumlarla bağlantılı olarak nefes darlığı yaşayabilirsiniz. Bazen nefes darlığının yaygın, nispeten ciddi olmayan nedenleri vardır, örneğin yoğun bir egzersizi takip etmek bunlardan biridir. Gebelikte nefes darlığı da, hormonlar ve büyüyen bebekle ilgili diğer faktörlere bağlı olarak en sık erken ve geç gebelikte ortaya çıkan yaygın ve genellikle zararsız bir durumdur. Diğer zamanlarda nefes darlığı, tıbbi müdahale gerektiren ciddi bir durumu gösterir.
Akciğerlerin ve bronşiyal tüplerin iltihaplanması, sigara veya diğer toksinlerin neden olduğu solunum yolundaki yaralanma gibi nefes darlığının yaygın nedenleridir. Çöken bir akciğer (pnömotoraks) gibi akciğerlerin yaralanmasıyla nefes darlığı meydana gelebilir. Alerjik astım reaksiyonları, şiddetli ve hatta yaşamı tehdit edici olabilen nefes darlığına neden olur. Tüm akciğer hastalıkları olmasa da çoğu nefes darlığı içerir ve nadir durumlarda nefes darlığı, akciğerlerin veya bronşiyal tüplerin ciddi enfeksiyonlarının bir belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Nefes darlığı, özellikle hemoptiziye (kan öksürme) eşlik ediyorsa akciğer kanserinin bir göstergesi olabilir.
Kandaki düşük oksijen seviyelerine (hipoksi) yol açan çok sayıda kalp rahatsızlığı da nefes darlığına neden olur. Sebebe bağlı olarak, sadece uzanırken veya uzanırken veya otururken nefes darlığı yaşayabilirsiniz. Konjestif kalp yetmezliğine pembe, köpüklü mukus, hızlı nefes alma (taşipne), hırıltı ve hızlı kalp atışı gibi diğer semptomların yanı sıra nefes darlığı da eşlik edebilir. Dudakların mavimsi rengi de dahil olmak üzere yaşamı tehdit eden semptomların eşlik ettiği nefes darlığınız varsa derhal tıbbi yardım almalısınız.
Nefes Darlığının Nedenleri Nelerdir?
Altta yatan hastalığa, bozukluğa veya duruma bağlı olarak değişebilen diğer semptomlara nefes darlığı eşlik edebilir. Solunum sistemini yaygın olarak etkilediği bilinen semptomlar başka vücut sistemlerini de içerebilir. Bunlar;
Zamanla şiddetlenen öksürük,
Kan öksürmek (hemoptizi),
Berrak, sarı, açık kahverengi veya yeşil mukus öksürük,
Hapşırma,
Boğaz ağrısı,
Tıkalı burun veya burun tıkanıklığı,
Hırıltı (nefesle yapılan ıslık sesi) nefes darlığının belirtileridir.
Nefes Darlığına Ne İyi Gelir ve Nasıl Geçer?
Küçük, tek seferlik bir olay olmadığı veya yoğun egzersize bağlı olmadığı ve dinlendiğinizde gitmediği sürece nefes darlığı için her zaman bir doktora görünmelisiniz. Tedavi altta yatan soruna bağlı olduğundan, nefes darlığının nedenini teşhis etmek sizi rahatlamaya bir adım daha yaklaştırır. Doktorunuz bir stetoskopla akciğerlerinizin ve kalbinizin sesini dinleyecek, oksijen seviyenizi kontrol edecek ve ardından daha kapsamlı bir fizik muayene yapacaktır.
Doktorunuz ayrıntılı bir tıbbi öykü alacak ve belirtileriniz hakkında daha fazla bilgi edinmek için size sorular soracaktır. Nefes darlığının altında yatan nedeni tedavi etmek genellikle semptomlarınızı iyileştirebilir. Çoğu durumda, neden kısa sürelidir, ciddi değildir ve etkili bir tedavi stratejisi vardır. Dispnenin nedenine ve ciddiyetine bağlı olarak tıbbi müdahaleler;
Antibiyotikler,
Nefes egzersizleri,
Bir nebülizörle solunum tedavileri,
Astım ve KOAH inhalerleri dahil bronkodilatörler,
Kalp ilacı,
Solunum terapisti ile pulmoner rehabilitasyon,
Ek oksijen,
Cerrahi ve minimal invaziv prosedürlerdir.
Nefes darlığınızı hafifletmek veya daha da kötüye gitmesini önlemek için;
Bir fan veya soğuk buharlı nemlendirici kullanarak veya açık bir pencerenin yanında oturarak çevrenizdeki soğuk hava miktarını arttırmalısınız,
Eğer fazla kilolarınız varsa, kilo vermeye dikkat etmelisiniz,
Mutlaka sigara ve tütün ürünlerini bırakmalısınız.
Solunumunuzu etkileyen alerjenler gibi diğer çevresel tahriş edici maddelerden kaçınmalısınız.