Nefes açlığına dikkat
Güncelleme Tarihi:
Dünyada KOAH’lı hastaların ancak yüzde 25-40’ı, Türkiye’de ise yüzde 8.4’ü tanı alıyor. 2002 verilerine göre dünyada en sık sakat bırakan hastalıklar arasında KOAH 11’inci sıradayken, 2030’da 5’inci sırada yer alacağı tahmin ediliyor. “Nefes açlığı” olan KOAH, Türkiye’de en sık sakat bırakan hastalıklar arasında KOAH 8’inci sırada yer alıyor.
Kısa adı GARD olan Kronik Solunum Hastalıklarına Karşı Küresel İşbirliği, Sağlık Bakanlığı, Türk Toraks Derneği ve GSK ilaç firması KOAH’a karşı kişbirliği yaptı. KOAH Ulusal Farkındalık Programı çerçevisinde, farklı yollardan yürütülen çalışmalarla yaklaşık 20 milyon kişiye ulaşıldığı tahmin ediliyor.
SİGARA İÇSENİZ DE ÖKSÜRÜK VE BALGAMA DİKKAT
Türk Toraks Derneği Başkanı Prof. Dr. Arzu Yorgancıoğlu, “Hayat sizden uzaklaşmasın” sloganıyla yürütülen programla, belirtileri erken yakalayıp KOAH’ı önlemeyi hedeflediklerini söyledi. Bir diğer hedef de erken tanı. Türkiye’de 10 hastadan sadece birinin tanı aldığını anlatan Prof. Dr. Yorgancıoğlu, “Hastalığın başta gelen belirtileri öksürük ve balgam çıkarmak. Ama sigara içenlerin hemen hepsi öksürüyor ve balgam çıkarıyor. Tanı solunum fonksiyon testiyle konabiliyor. Fakat doktor uzman değilse, fonksiyon testi yapmıyor ya da koşullar uygun olmadığı için yapamıyorsa hasta tanı alamıyor. Halbuki hastalığın erken yakalanması halinde çok az ilaçla kontrol altına alınması mümkün. Hatta erken yakalayıp, sigarayı bıraktırırsak hiç ilaç kullanmalarına dahi gerek kalmayabiliyor” diyor.
CİDDİ MALİ YÜK GETİRİYOR
AB’de KOAH’ın ikincil sonuçları (tedavi masrafları, sakatlık vs.) yaklaşık 40 milyar Euro’yu buluyor. ABD’de de hastalığın doğrudan maliyetinin 18 milyar, dolaylı maliyetinin ise 14.1 milyar dolar olduğu hesaplanıyor. Prof. Dr. Yorgancıoğlu, “Türkiye rakamlarını kesin bilmiyoruz ama hastalar geç, hastalık şiddetlendiğinde geldiği için maliyetler yüksek. Daha fazla acil servise başvurup, hastaneye yatıyorlar. Doğrudan maliyetlerin en büyük nedeni alevlenmeler. Bunları önleyebilir, ağır hastaları bile iyi tedavi edersek atağa girmiyorlar” diyor.
ÖLÜMLER ARTIYOR
Son 30-40 yılda KOAH’dan ölümler giderek artıyor. 1965-98 arasında ABD’de erkeklerde koroner arter hastalığından ölümler yüzde 59, inmeden ölümler yüzde 64 ve diğer kalp ve damar hastalıklarına bağlı ölümler yüzde 35 azalsa da aynı dönemde KOAH’dan ölümler yüzde 163 arttı. Kanada’da benzer artışlar var. Bazı Avrupa ülkerindeyse KOAH’a bağlı ölümlerde azalma var. KOAH’a bağlı ölümlerdeki artışta sigara içme salgınındaki artış ve özellikle gelişmekte olan ülkelerde uzayan ömürün rolü büyük.
KADINLARDA DA GİDEREK SIKLIĞI ARTIYOR
KOAH genellikle yaşlıların, sigara içen erkeklerin hastalığı sanılıyor. Halbuki örneğin ABD’de 2000’de ilk kez KOAH’dan ölen kadınların sayısı erkekleri geçti. Prof. Dr. Yorgancıoğlu, “Gelişmekte olan ülkelerde hala erkek hastalığı. Ama sigara içan kadınların oranlarının artmasıyla KOAH’da artıyor. Eskisi kadar rahat, ‘erkek hastalığı’ demiyoruz. Sigara içen erkeklerin oranı yasaklarla yüzde 50’den yüzde 40’lara düştü. Kadınların 20-30 olan sigara içme oranı ise yasaklarla düşmedi. Çünkü sigaranın yasaklandığı ortamlar daha çok erkeklerin bulunduğu yerler” dedi.
GSK Türkiye Genel Müdürü Emin Fadıllıoğlu kampanya çerçevesinde kamu spotları, 300 billbord, 11 apartman cephe giydirmesi, kahvehanelere asılan posterler, gazete ilanlarıyla 20 milyondan fazla kişiye ulaştıklarını söyledi.