Mışıl mışıl endoskopi

Bunun en büyük nedeni sorunun kökenine doğru teşhisi koyamamak. İşte uyku endoskopisi hem horlama ve uyku-apne sendromunun kökenini hem de hangilerinin cerrahi tedavilerden yarar görebileceğini anlamakta kullanılıyor.

ANATOMİCA Kulak Burun Boğaz Uzmanı Doç. Dr. Şenol Civelek, sorularımızı yanıtladı:
Uyku laboratuvarlarından elde edilen veriler neden yetmiyor?
? Uyku laboratuvarında yapılan işlem sadece tanı amaçlıdır. Hastalığın teşhisi ve şiddetini anlamamız için yapılıyor. Uyku endoskopisi, hastalığa neden olan tıkanmanın yer aldığı bölgelerin gösterilmesini amaçlıyor. Sonuç olarak uyku endoskopisini uyku testinin tamamlayıcısı olarak algılamamak gerekir. Bu farklı bir uygulama.
Endoskopiyle ayrıca hangi bölgeleri görüntülüyorsunuz? Yöntemin avantajı ne?
? Öncelikle uyku endoskopisi adından da anlaşılacağı üzere uyku esnasında endoskopi yapılması işlemi. Bu uygulamayı uykuda yapıyoruz çünkü apne sendromu olarak bilinen tıkayıcı uyku apne hastalığı, uyku esnasında ortaya çıkıyor. Oysa klasik endoskopik inceleme hasta uyanıkken yapılıyor. Bu nedenle tıkayıcı uyku apne hastalığında çok da güvenilir değil. İncelenen bölgeler aynı görünse de apne dinamik bir olay olduğundan uyanıkken bunu görmemiz mümkün olamıyor. Uyku endoskopisi, dinamik değerlendirme imkânı sunuyor. Böylelikle sadece tıkanan bölgeleri görmekle kalmayıp, bölgenin ne şekilde tıkandığını da izliyoruz. Bu yöntemle elde ettiğimiz verilere göre ameliyat seçenekleri değişebiliyor.
Müdahaleyi aynı işlem sırasında mı yapıyorsunuz?
? Müdahaleyi genellikle aynı işlem esnasında yapıyoruz. Çünkü bu şekilde hastanın iki kez ameliyathaneye girip narkoz alması önleniyor. Ancak uykuda endoskopiyle, ameliyatın ayrı olarak yapılmasında da hiçbir sakınca yok.
Adım adım uyku endoskopisini nasıl yaptığınızı anlatır mısınız?
? Uyku endoskopisi yapılabilmesi için öncelikle gerekli şartların sağlanması gerekiyor. İşlem için uygun kamera-kayıt sistemi, esnek endoskopi ve anestezi uzmanı gerekiyor. Uyku endoskopisini ameliyathane şartlarında uyguluyoruz. Yaptığımız işlemlerde hastaya tam genel anestezi vermiyoruz. Sadece uyuyabilmesi için damardan ilaçlar veriyoruz. Burada amaç hastanın en doğal uykusunu yakalamak. Böylece hastanın tam uykuya dalıp horladığı ve apnelerinin olduğu esnada üst solunum yollarının hangi bölgesinde daralma olduğunu gözlüyoruz. Buna göre hasta için gerekli ameliyat tiplerini belirliyoruz. Kısaca uyku endoskopisi, gereksiz ameliyatları önlüyor ve cerrahilerin başarısını artırıyor.

Uyku maskesi işe yarar mı

Bende apne diye bir hastalık belirlendi. Uykuda 18 defa nefesim duruyormuş. Bana geceleri maskeyle yatmamı söylediler. Bunun başka bir çaresi var mı?

Apne denen uykuda solunum durması hastalığında bugüne kadar pek çok tedavi denendi. Ancak size de önerilen burun yoluyla devamlı pozitif basınçlı hava verilmesi bu apnenin belirtileri ve yol açtığı sorunlarda yüzde 100 etkili tek yöntem. Sizin alabileceğiniz birkaç basit önlem de var. Akşam yemeklerinde midenizi aşırı doldurmayın. Hafif ve midenizi şişirmeyecek gıdaları tercih edin. Akşam yemeğinde aşırı yemiş ve alkol almışsanız uyku saatinizi mümkün olduğu kadar geciktirin. Uyku ilaçları ve alkol gibi solunum merkezini baskılayan maddelerin alınması gece boyunca horlamayı ve uykuda solunum bozukluklarının süre ve sayısını olumsuz etkiler. Kilo verilmesi hafif düzeydeki solunum problemlerinin tedavisinde bir diğer yöntem. Uyku düzensizlikleri yatma biçimiyle ilişkili olabilir. Sırtüstü yatarken sorun yaşıyorsanız yatış pozisyonunu değiştirin. Başarısı bilimsel olarak da kanıtlanan pijamanın sırtına yerleştirilmiş tenis topunu bu amaçla kullanabilirsiniz. Tenis topu sırtüstü yatıldığında uyandırır, yatış pozisyonunu değiştirtir.

Gece çalışıyorum. Gündüz uyuyabilmek için ne yapabilirim?

Gece çalışmak beynin doğal ritmini bozar. Yatak odanız evin en sessiz, karanlık ve serin odası olmalı. Güneşliğiniz koyu renkli olsun. Odanızı havalandırın. Odaya telefon sokmayın. Evin diğer sakinleri siz uyurken televizyon, radyo vs. açmasın. Odanıza evcil hayvan almayın. Çalışma saatlerinizde hafif yiyin, hatta mümkünse kahvaltı edin. Yatmaya yakın sıvı almayın. Abur cubur yemeyin, çay, kahve, sigara ve alkol içmeyin. Uyku ilacı almayın. Yatmadan önce ılık bir duş, sıcak bir süt güzel ve derin bir uykuya zemin hazırlar.

Turizm sektöründe çalışıyorum. Aşırı uyku düşkünü olmam benim için büyük bir sorun. Günde 10-12 saat uyuyorum. Her sabah 04.30-05.00 gibi uyuyorum ve 14.00’te kalkıyorum. Bu durumu çok aklıma takıyorum ve ben de gün içinde dalgınlık, unutkanlık, öğrenme zorluğu, bıkkınlık, keyifsizlik, isteksizlik, çabuk sinirlenme, sebepsiz öfke duygusu veriyor. Bana ne önerirsiniz?

Uykunun süresi genetik nedenlerin de etkisiyle değişiyor. Kimimiz için 4 saat yeterken, kimimiz 11 saat uyursa ancak uykusunu alıyor. Genetik olarak belirlenen bu süreyi belli sınırlar dışında değiştirmek mümkün değil. Uyku süresi gibi uyuma ve uyanma saatleri de genetik olarak belirlenmiş özellikler olduğu biliniyor. Sabah tipleri (tavuklar) tatil günleri de akşam saatlerinde erken yatıp, ertesi günü hiçbir zorunluluk olmadığı halde erken saatte uyanır. Akşam tipleriyse (baykuşlar) geç saatlere kadar uyuyamaz, ertesi günü geç uyanırlar. Belli ki siz akşam tipisiniz. Yine de bazı küçük önlemlerle çalışma hayatınızı sürdürebileceğiniz limitlere çekebilirsiniz. Gündüz uyumanız, gece uykusunun azalmasına yol açabilir. Uyku saatinizi daha erkene çekmeye çalışın. Uykunuzu getirecek ritüeller bulun. Geç yemek yemeyin, alkol, çay, kahve içmeyin. Yatak odanız sessiz ve tam karanlık olsun. Yaklaşık 9 saat uyuyorsunuz. Uykusuz kalma ihtimaliniz zayıf. Bütün sorun saatleri yeniden ayarlamanız.

Çocukta horlamada bademcik problemi

Çocuğum horluyor. Uykusunda solunumun durmasından endişe ediyorum. Bunun belirtileri nedir, neye dikkat etmeliyim?

Çocuklardaki horlama ve solunum durmasının nedeni geniz eti ve bademcik büyümesi. Bu sorunların çözülmesi halinde şikâyet kalmayacaktır. Apne, horlama, nefes kesilmesi, sık sık uykudan uyanma, huzursuz uyku, kâbus görme, gece yatağını ıslatma, terleme, sabah uykudan dinlenmeden uyanma, uykuda yürüme, uykuda sesli soluma, düzensiz vücut şekli, göğüs kafesinde çekilmeyle kendini belli ediyor. Gece solunumu duran çocuklarda gündüz hiperaktivite veya aşırı uyuklama, ağızdan soluma, sabah başağrıları, kötü okul performansı, davranış bozuklukları, saldırganlık, disiplin sorunları, gelişme ve büyüme geriliği görülüyor.

BiTTi