Mercimek Teyze'ye 86'sında veda
Güncelleme Tarihi:
Türkiye’de beslenme biliminin gelişmesi ve bu konuda uzman yetişmesine büyük katkısı olan, mercimek tüketimine öncülüğü nedeniyle ‘Mercimek Teyze’ olarak tanınan Prof. Dr. Ayşe Baysal, 86 yaşında vefat etti.
Ayşe Baysal, Karaman’ın Uğurlu köyünde, 1930 yılında dünyaya geldi. Ailesi narin vücut yapısının köy işlerini görmeye uygun olmadığını düşünerek, köy enstitüsüne yolladı. Baysal azimliydi, İvriz Köy Enstitüsü’nü birincilikle bitirdi. Öğretmenleri ondaki ışığı fark etmişti. Onların sözlerini dinleyerek Ankara Kız Teknik Yüksek Okulu’na gitti, bu okulu da birincilikle tamamladı. Trabzon Beşikdüzü Kız Okulu’na öğretmen atandı, Tarım Bakanlığı Ev Ekonomisi Yayım Örgütü’ne katıldı. Bir süre Manisa Tarım İl Müdürlüğü’nde çalıştı. Ardından İzmir Ev Ekonomisi Yetiştirme Merkezi’nde öğretmenlik yaptı. Tarım Bakanlığı görgü ve bilgiyi artırmak üzere ABD’ye iki ev ekonomistini göndermeye karar vermişti.
1960’da ABD’ye giden iki kişiden biri de Baysal oldu. Baysal’ın hayali lisans eğitimini ABD’de yapmaktı. İki ayrı üniversiteden, lisans, yüksek lisans ve doktora alarak bir hayalini daha gerçekleştirdi. Ülkeye beslenme uzmanı olarak döndü. Hıfzıssıhha’da beslenme uzmanı olarak çalıştı, Hacettepe Üniversitesi’nde ders verdi. 1968’de de Beslenme ve Diyetetik Bölüm Başkanı, 1970’de doçent, 1976’da profesör oldu.
KENDİNİ ÖĞRENCİLERİNE ADADI
Prof. Dr. Baysal 1975 yılından beri kitaplarının telif gelirlerini önce Türkiye Diyetisyenler Derneği bünyesinde oluşturulan burs fonuna aktardı. 2002’de kısa adı BESVAK olan Prof. Dr. Ayşe Baysal Beslenme ve Eğitim Araştırmaları Vakfı’nı öğrencileriyle kurdu ve beslenme uzmanlarına bu kez buradan burs vermeyi sürdürdü. BESVAK’ın düzenlediği toplantılara katılan Prof. Dr. Baysal deneyimlerini ve bilgisini gençlerle paylaşmayı bırakmadı. Prof. Dr. Baysal için bugün Hacettepe Üniversitesi Sıhhiye Merkez Kampüsü’ndeki Açık Hava Amfisi’nde bir anma töreni yapılacak. Bilkent Doğramacızade Ali Sami Paşa Camii’nde öğle namazının ardından kılınacak cenaze namazından sonra Ankara’nın Gölbaşı ilçesi Taşpınar Köyü kabristanında toprağa verilecek.
TV İLE TANINDI
Akademik çevreler Prof. Dr. Baysal’ı tanıyordu. Ancak popüler olmasını televizyon ekranı sağladı.
1980’li yıllarda, depolarda fazla biriken, aynı zamanda çok yararlı mercimeğin tüketilmesi için öncü oldu. Mercimekle yapılan çeşit çeşit yemeğin tarifini verdi. Artık Prof. Dr. Baysal’ı tanımayan kalmamıştı. 1997’ye kadar üniversitede kalarak binlerce gencin yetişmesine katkıda bulundu.
“Yeterli ve dengeli beslenme” kavramının yerleşmesine önayak olan Prof. Dr. Baysal, “Yasak diye bir şey yok, ölçülü yemek var” diyordu.
SAĞLIK ÖNERİLERİ
Prof. Dr. Ayşe Baysal ile 2013 yılında yaptığımız röportajdan birkaç önerisi:
“Beslenme ve diyetetik bir bilim. Spor öğretmenleri (Şeyda Coşkun vs.) ne ders almış ki diyet öneriyor...”
“Prof. Dr. Canan Karatay’ın ekmeği yasaklaması bilimsel değil. Ekmek için ‘Bu şeker’ diyor. Hayır efendim, şekerde protein olmaz, ekmekte var. Obezitenin nedeni ekmek değil.”
“Diyette yasak değil dengeli ve yeterli beslenmek önemli. Obezitenin temel nedeni hareketsizlik. Yediğini harcayan şişmanlamaz.”
CENAZESİ BUGÜN
Prof. Dr. Ayşe Baysal için bugün Hacettepe Üniversitesi Sıhhiye Merkez Kampusu’ndaki Açık Hava Amfisi’nde bir anma töreni yapılacak. Bilkent Doğramacızade Ali Sami Paşa Camisi’nde öğle namazının ardından kılınacak cenaze namazından sonra Ankara’nın Gölbaşı ilçesi Taşpınar Köyü Kabristanı’nda toprağa verilecek.