Kurban Bayramı'nda şarbona dikkat

Medicana Bahçelievler Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Karabay, otçul hayvanlarda görülen şarbon enfeksiyonu konusunda uyardı.

Şarbon, Bacillus Anthracis adlı bakterinin etken olduğu ve daha çok otçul hayvanlarda görülen bir enfeksiyon hastalığı. İnsanlarda, etkenin bulaş yoluna göre deri, bağırsak ve akciğer şarbonu olmak üzere 3 şekilde ortaya çıkıyor.

AKCİĞER ŞARBONU

Bakteri (BacillusAnthracis) sporlarının hava yoluyla alınması sonucu oluşur ve şikâyetlerinin başlamasıyla birlikte tanısı konulup tedavi edilmediği takdirde yüksek oranda ölümcül seyreder.

BAĞIRSAK ŞARBONU

Şarbon hastalığı olan bir otçul hayvanın etinin tam pişirilmeden yenmesi sonucu ortaya çıkar ve yüksek oranda ölümcül seyreder.

DERİ ŞARBONU

En sık görülen formudur. Ülkemizde de dünyada da bütün şarbon olgularının yaklaşık % 95'i bu şekilde ortaya çıkar. Sıklıkla hayvan yünleri, derileri ve postlarıyla uğraşanlarda görülür. Bakteri sporların derideki kesik ya da sıyrıklardan girerek deri içinde depolanması sonrası gelişir. Özellikle el, bilek, kol, yüz ve boyun gibi açıkta kalan bölgelerde sık görülür. Etkenin yerleşmesi ile lezyonun ortaya çıkışı arasında geçen süre genellikle 2-3 gündür. Bakteri sporlarının deri içinde vejetatif hale gelerek (aktif bakteri haline gelerek) toksin üretmesi sonucunda ödem gelişir. Kaşıntılı bir makül (derinin yüzeyinden kabarık olmayan kırmızılık) ya da papül (derinin yüzeyinden kabarık olan kırmızılık) olarak başlayan lezyon 1-2 gün içinde genişleyerek üzerinde bir vezikül (içi sıvı dolu kabarcık) oluşur. Vezikülün ortası çökük ve içi sıvı ile doludur. Vezikül sıvısı birkaç gün içinde bulanıklaşarak mavi-siyah bir renk alır. Hayvan kesimi sonrası bu tür belirtiler görüldüğünde en kısa zamanda bir Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanına başvurmak ve bir an önce antibiyotik tedavisine başlamak gerekmektedir. Tedavide geç kalınması halinde hastalık ölümcül olabilmektedir.

ŞARBON, ÖNEMLİ TOPLUM SAĞLIĞI PROBLEMİ

Hayvancılık ülkemizde azalmış olsa da şarbon hastalığı ciddi bir halk sağlığı problemi olarak devam ettiğini belirten Dr. Karabay, “Her yıl dünya genelinde kaydedilen vakaların çoğunluğu Pakistan, İran, Sudan ve Türkiye’den bildirilmektedir. Ülkemizde kurban bayramı dolayısıyla hayvan kesiminde, derisinin soyulmasında, etinin parçalanmasında görev alan ve postlarıyla temas eden kişilerde deri şarbonu vakalarına yılın diğer aylarına göre daha sık rastlanmaktadır. Aynı zamanda bu dönemde hasta hayvanın etinin yenmesi ihtimali de artmaktadır; dolayısıyla halkımızın ve özellikle kesim işleminde görev alan kişilerin konu hakkında bilinçlendirilmesi gerekmektedir” dedi.

Korunmanın yolları

Şarbondan en önemli korunma yolu, bu hastalıktan ölen hayvanların uygun şekilde ortadan kaldırılması olduğunu söyleyen Dr. Karabay, “Bunun için hasta hayvanlar kesilip yüzülmemeli ve otopsi yapılmamalıdır. Hayvanların kesiminde hayvan hasta olmasa bile tek kullanımlık veya kalın eldiven kullanılması ve koruyucu elbise kullanılması gerekmektedir. Hastalığa yakalanan hayvanlar ölümden önce kısa süre ile de olsa süt, idrar ve diğer salgıları ile mikrop saçtıkları için hasta hayvanların muayenesinde ve ölen hayvanların naklinde dikkat edilmesi ve koruyucu tedbirlerin alınması gerekir. İkinci önlem aşılamadır. Hastalık görüldüğünde ateşi bulunmayan sağlam hayvanlar derhal aşılanır. Hastalığın ortaya çıktığı yerde hayvanlar en az beş yıl süreyle aşılanmalıdır. Koruyucu aşılama genel olarak ilkbaharda yapılır. Aşı yapıldıktan 10-14 gün içerisinde bağışıklık gelişir. Şarbon hastalığının insandan insana geçişi saptanmamıştır" şeklinde konuştu.