Güncelleme Tarihi:
Kolesterol, özellikle hayvansal gıdalarda bulunur ama vücuttaki kolesterolun ancak ufak bir kısmı gıda kaynaklıdır; çoğu vücut tarafından sentezlenir. Vücudun her hücresinde bulunmakla beraber, onun sentezlendiği veya hücre zarlarının daha çok olduğu organ ve dokularda, örneğin karaciğer, omurilik ve beyinde, ayrıca ateromlarda, kolesterolun yoğunluğu daha yüksektir. Kolesterol kanda normalden fazla bulunması halinde damarlarda birikerek damar sertleşmesine (ateroskleroz) yol açar. Bazen de safra pigmentleri ile birleşerek safra taşlarının oluşumunda rol oynar.
KOLESTEROL YÜKSEKLİĞİ NEDEN OLUR?
Vücudumuzun sağlıklı hücrelerin oluşumuna devam edebilmesi için kolesterole ihtiyacı vardır. Fazla miktarda kolesterol, sağlığımız üzerinde olumsuz etkilere yol açabilir. Bu durum farklı şekillerde oluşur ve genellikle önlenebilir ya da tedavi edilebilir. Lipid (yağ) miktarının fazla olduğu bir kan, genellikle "hiperlipidemi" olarak adlandırılır. Kandaki kolesterol miktarlarının aşırı miktarı olarak tanımlanır.
Yüksek kolesterolün pek çok nedeni olabilir, işte en yaygın nedenleri; yaş ve cinsiyet, sigara içilmesi, yüksek lipoprotein varlığı (kandaki yağ türü), genetik faktörler (aile geçmişi), yüksek tansiyon, düzensiz beslenme, hareketsiz yaşam ve obezite, doymuş yağ ve trans yağ içeriği yüksek gıdaların tüketimi ve aşırı alkol tüketimi.
KOLESTEROL NASIL DÜŞÜRÜLÜR?
İLAÇ TEDAVİSİ: Diyet, egzersiz ve kilo kaybının fayda etmediği durumlarda kolesterol düzeylerinin kontrolü için lipit düşürücü ilaç tedavisine başvurulur. Statin grubundan ilaçlar, safra asidi ayırıcıları, nikotinik asit, fibratlar ve kolesterolün bağırsaklardan emilmesini engelleyen ilaçlar kolesterol kontrolünde kullanılır. Statin grubu ilaçlar özellikle çok etkilidir. Diğer ilaçlar da bazen statinlerle beraber, bazen tek başlarına etkili olur.
SAĞLIKLI BİR DİYET: Kolesterolün neredeyse yüzde 15'i sıkı bir diyet ile azaltılabilir. Daha az doymuş yağ, rafine edilmiş şeker tüketimi önemlidir. Diyetinize daha fazla meyve, sebze, yağsız protein ve tahıl eklemeniz kolesterolün düşürülmesine yardımcı olabilir. Yüksek kilolu kişilerin kilolarını azaltmaları, özellikle düşük HDL, yüksek trigliserit veya büyük bel çevresi (erkeklerde 100 cm, bayanlarda 85 cm) gibi yüksek risk faktörleri bulunduruyorlarsa, önemlidir.
HAREKET EDİN: Her gün en az 30 dakika egzersiz yapın ve mümkünse bunu bir alışkanlık haline getirin. Düzenli fiziksel faaliyet (her gün, veya çoğu gün, 30 dakika) HDL'yi yükseltir, LDL'yi azaltır. Egzersiz özellikle yukarıda belirtilen yüksek risk faktörlerini taşıyanlar için önemlidir.
KOLESTEROLÜ DÜŞÜREN BESİNLER
Reçeteli ilaçları kullanmadan, tamamen doğal besinler ve bitkilerden yararlanarak kolesterolünüzü azaltabilirsiniz. İşte en çok bilinen kolesterolsavar besinler:
Yulaf kepeği, Ceviz, fındık, badem (Omega-3), Elma (kuvarsetin ve pektin) Sarmısak (allicin), soğan (kuvarsetin), Soya (soya sterol ve stanolleri, genistein), Balıklar (Omega-3), Keten tohumu (Omega-3 ve PSSA), Ahududu (pterostilben), Greyfurt (pektin), Havuç (beta-karoten), Kurufasulye ve diğer bakliyat (quargum), Zeytinyağı (tekli doymamış yağ asitleri), Yeşil ve siyah çay (kateşinler), Üzüm (resveratrol), Domates-karpuz (likopen)