KOAH nedir ve nasıl anlaşılır?
Güncelleme Tarihi:
Akciğer hastalığı olan KOAH, kalp-damar hastalıkları, zatürre ve AIDS’ten sonra 4’üncü en sık ölüm nedeni olarak gözlemleniyor. Toplumumuzda 40 yaş üstü her 5 kişiden birinde görülen KOAH hastalığı tedavi edilmediği takdirde hayati risk oluşturabiliyor. Peki, genellikle sigara kullanan kişilerde ortaya çıkan KOAH hastalığı nedir ve nasıl anlaşılır? İşte, KOAH ile ilgili bilinmesi gerekenler.
KOAH, genellikle uzun süreli nefes darlığı, öksürük, balgam ile kendisini gösteren ve akciğerlerde yaşanan hava yollarında daralma nedeniyle tahribata neden olan hastalık olarak tanımlanıyor. Hastalık basit bir 'nefes ölçüm testi' ile kolayca teşhis edilebilmektedir. İşte, sıklıkla merak edilen 'KOAH hastalığı nedir ve nasıl anlaşılır' sorusu ile ilgili bazı bilgiler...
KOAH NEDİR?
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) akciğerin zararlı gaz ve partiküllere karşı anormal enflamatuar yanıtı sonucu ortaya çıkan tıkayıcı ve ilerleyici bir akciğer hastalığıdır. Ekspirium (nefes verme) sırasında havayollarında ortaya çıkan çökme ve aşırı bronşial ifrazat havayollarında daralmaya neden olarak hava akım hızını azaltmakta ve bu olay sürekli olarak şiddetini arttırarak hastanın yaşam kalitesinde bozulmaya yol açmaktadır.
Bu tanımdan da anlaşıldığı gibi KOAH’ta havayollarında meydana gelen değişikler geri dönüşümsüzdür ve sürekli ilerleyici karakter gösterir. American Thoracic Society’nin tanımına göre KOAH, kronik bronşit ve amfizeme bağlı hava akımı kısıtlaması ile karakterizedir. Yine aynı derneğin tanımlamasına göre, kronik bronşit, birbirini izleyen iki yıl içerisinde bir başka nedene bağlanamayan ve en az 3 ay süren kronik öksürük ve balgam çıkarma olarak ifade edilebilir.
KOAH ilerleyici bir hastalık olmasına karşı önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. Hastalık genellikle 40 yaşından sonra ortaya çıkmakta ve kendini uzun süreli nefes darlığı, öksürük, balgam ile göstermektedir. Bu belirtiler hastalık ilerledikçe artmaktadır. Hastalık spirometri diye adlandırılan basit bir “nefes ölçüm testi” ile kolayca teşhis edilebilmektedir.
KOAH’lı bir hastanın yapması gereken ilk iş sigarayı bırakmak amacıyla hekime başvurmasıdır. Bunun dışında, diğer zararlı toz ve dumandan uzak durulması, ortam havasının temiz tutulması, grip ve zatürre aşılarının yapılması ve nefes yoluyla alınan ilaç tedavisinin yanı sıra fiziksel aktivitenin önerilmesi ve uygulanmasının sağlanması; hem hastalık gelişimi, hem hastalığın ilerlemesi ve kötü sonuçlarının önlenmesinde önemli adımlardır.
KOAH HASTALIĞININ GÖRÜLME SIKLIĞI NEDİR?
Tüm dünyada ciddi bir ölüm nedeni olan bu hastalık yüzünden her yıl yaklaşık 2,5 milyon kişi yaşamını yitirmektedir.Bu hastalığın 2020 yılında küresel yük açısından ilk 5. sıraya yerleşeceği tahmin edilmektedir. KOAH bugün, tüm dünya genelinde ölüm nedenleri arasında 6. sırada yer almaktadır ve 2020 yılında 3. sıraya yerleşeceği öngörülmektedir. Ülke-mizde elimizde kesin sayısal veriler olmamakla birlikte yaklaşık 2,5-3 mi-lyon KOAH hastası olduğu tahmin edilmektedir. KOAH için risk faktörleri genetik ve çevresel olmak üzere 2 grupta ele alınabilir. Tablo 1’de görülen risk faktörlerinden en önemlisi sigara kullanımıdır.
Gelişmiş ülkelerde, KOAH gelişiminden sorumlu en büyük risk fak-törü sigara iken, gelişmekte olan ülkelerde sigaranın yanı sıra çevresel ve mesleki zararlı gaz ve partiküllere ya da hava kirliliğine maruz kalma da önemli oranda KOAH gelişiminden sorumlu tutulmaktadır.