Kaşınmamıza yol açan 13 neden

Çilek yedim, tavuk, fıstık yedim ondan kaşındım deriz. Oysa kaşıntıların altında yatan 13 ayrı hastalık var. Kaşıntının kişide kaşıma arzusu uyandıran, hoşa gitmeyen, ağrının hafif şekli olarak tanımlanan bir duygu olduğuna değinen Acıbadem Bakırköy Hastanesi Cilt Hastalıkları Uzmanı Dr. Belma Bayraktar, “Kısa sürede düzelen kaşıntıya akut, 6 haftadan uzun sürene ise kronik kaşıntı deniliyor. Bölgesel ya da yaygın olabiliyor” diyor.

KAŞINMANIN 13 NEDENİ

Dr. Belma Bayraktar, kaşınmanın altında yatan 13 neden bulunduğunu belirterek bunları şöyle sıralıyor:

1-Derideki basit kuruluklar.

2-Atopik dermatit, sedef, liken, ürtiker gibi bazı cilt hastalıkları.

3-Genetik hastalıklar.

4- Bağışıklık sistemi hastalıkları.

5-Gebelikte ortaya çıkan ve kaşıntıya neden olan hastalıklar.

6-Diyabet, tiroid, kronik böbrek yetmezliği, karaciğer hastalıkları, menopoz gibi metabolizma hastalıkları.

7- Lösemi, lenfoma, kolon, prostat kanserleri.

8-Depresyon, anksiyete, multipl skleroz, tümör, inme gibi psikiyatrik ve nörolojik hastalıklar.

9- Uyuz.

10-Bitlenme.

11-Böcek ısırıkları.

12-Viral hastalıklar.

13- Hormon, tansiyon, sıtma ilaçları, antidepresanlara, bağırsak parazitlerine ve ilaçlara bağlı olabilir.

AŞIRI SICAK, SIKI VE YÜNLÜ GİYSİLER KAŞINTI NEDENİ

Kaşıntının neden kaynaklandığının anlaşılabilmesi için yapılacak testler hakkında bilgiler veren Dr. Belma Bayraktar, “Bu hastalarda tam kan, böbrek, karaciğer, tiroid testleri, yaşla uyumlu kanser tarama testleri, akciğer grafisi, alerjik testler gerekebiliyor. Nadiren deri biyopsisi ve HIV tarama testi de istenebilir. İlk araştırmada tanı konulamayan hastaların yüzde 10'unda takip ile sistemik hastalık tanısı konulduğu bildirilmiştir” diyor. Sebebi bilinen ya da bilinmeyen yaygın kaşıntının tedavisinde ilk olarak tetikleyici ya da kaşıntıyı artırıcı faktörlerin ortadan kaldırılması önem taşıyor. Aşırı sıcak, terleme, sıkı ve yünlü giysiler bu faktörler arasındadır. Özellikle yaşlı hastalarda kuru cilt en önemli sebeplerdendir. Bu yüzden sık sık sabun kullanımından kaçınması gerekiyor. Alkol, baharatlı yiyecekler ve psikolojik stres de kaşıntıyı arttırabilecek faktörler arasında yer alıyor. Sıcak uygulamanın kaşıntıyı arttırdığı, soğuk uygulamanın ise azalttığı biliniyor. Nemlendiriciler de kaşıntının giderilmesinde faydalı oluyor. Kaşıntıda alerjik bir neden düşünüldüğünde alerji testlerinin yapılması gerekebiliyor.

Diyabette kaşıntı: Diyabet kastalarında genital bölge ve kıvrım bölgelerindeki kaşıntılardan mantarlar sorumlu olabilir.

Tiroid bezi çok çalışırsa kaşındırıyor: Tiroid bezinin çok çalışmasında derideki kan akımının artışına bağlı, az çalışmasında ise deri kuruluğuna bağlı kaşıntının arttığı düşünülmektedir. Zona sonrası görülen lokalize kaşıntıdan ise sinir hasarı sorumlu tutulmuştur.

Makat bölgesindeyse araştırılmalı: Makat bölgesi kaşıntıları ise kişileri sosyal anlamda olumsuz etkilemektedir. Altta yatan hastalık varsa araştırılmalı, dışkılama sıklığı, temizlik alışkanlıkları, kullanılan ilaçlar, eşlik eden diabet gibi hastalıklar, kullanılan iç çamaşırları, parazit varlığı gözden geçirilmeli, bazen de kolonoskopi yapılması gerekebilmektedir. Kahve, alkol ve baharatlı yiyecekler tetikleyebilir. Bölgenin kuru ve temiz tutulması çok önemlidir. Bölgesel kullanılan kremler, ağız yoluyla alınacak kaşıntı gidericiler faydalı olabilir.

Kadınlarda genital bölgede kaşıntı: Kadın genital bölge kaşıntıları bazen makat bölge kaşıntılarıyla benzer özellik gösterebilir, sıkça da birlikte gözlenebilir. Bu bölgede kaşıntıya neden olabilen mantar, bakteri, egzema, liken, menapoz, nadiren de malignite söz konusu olabilir. Laboratuar incelemeleri, gerekirse biopsi yapılması gerekebilir. Başlangıç olarak hijyen koşulları iyileştirilmeli ve tahrişe neden olabilecek sentetik içerikli malzemelerin kullanımları engellenmelidir. Bazen de psikolojik destek gerekebilir.

Erkeklerde kaşıntı: Erkek genital bölge kaşıntıları da kadınlardakine benzer nedenlerle olabiliyor. Kaşıntı gidericiler ve psikolojik destek gerekebiliyor. Kaşıntının tedavisinde başarı, sebebin bulunması ve ortadan kaldırılmasına bağlıdır.

KAŞINTIYI ARTIRAN NEDENLER

- Isı kaşıntıyı arttıran bir faktördür, ortamın ısısı ayarlanmalı, ince ve bol giysiler giyilmelidir.

-Uzun süreli ve sıcak duşlar alınmamalıdır. Uyumadan önce, serin ya da ılık suyla duş alınması uyumayı kolaylaştırabilir.

- Deri kuruluğu kaşıntıyı artırır, kuruluk varsa günde birkaç kez, ayrıca banyodan hemen sonra nemlendiriciler uygulanmalıdır.

- Vücut temizliğinde renkli, katkı maddesi çok olan sabunlar kullanılmamalıdır.

- Çamaşırlardaki deterjan ve yumuşatıcı artıkları da kaşıntıya neden olabileceğinden çamaşırlar çok iyi durulanmalıdır.

- Yünlü ve sentetik giysiler, kaşıntıyı tetikleyebilir, giysiler pamuklu olmalıdır.

- Alkol, sıcak içecekler, kafeinli içecekler, baharatlı gıdalar, stres, aşırı yorgunluk, akarlar, evcil hayvan tüyleri ve dışkıları kaşıntıyı artırabilir, bunlardan kaçınılmalıdır. Doktorun gerekli bulduğu durumlarda ultraviyole tedavisi ve psikolojik destek tedavileri de yardımcı olabilir.