Karlı havalarda artan kırık vakalarında doğru bilinen yanlışlar
Güncelleme Tarihi:
Buzlu zeminlerde yanlış bir adım ya da bir anlık dalgınlık, yaşlılar ve çocuklar başta olmak üzere her yaş grubunda ciddi kırıklar ve yaralanmalara yol açabiliyor. Kışın daha çok artan kırık vakalarında doğru ilk müdahalenin önemli olduğunu söyleyen Öğr. Gör. Özlem Karagöl, “Kırık yaralanmalarında halk arasında kimi yüzyıllardır yapılan yanlış var” dedi.
Altınbaş Üniversitesi İlk ve Acil Yardım Program Başkanı Öğr. Gör. Özlem Karagöl, Kırık yaralanmalarında doğru bilinen yanlışlar hakkında bilgi verdi. Karagöl, "Kırıklarda ağrı sadece kırık bölgesinde olmayıp daha geniş alanda da hissedilebilir. Ağrı sadece kırık bölgesinde vardır bilgisi yanlıştır. Ağrıyı az olarak yorumlayıp harekete devam edildiği durumlarda kırıktaki ayrışma miktarı artabilir. Bu da kolayca tedavi edilebilecek hastalarda iyileşme periyodunu uzatacaktır. Hareket sonucu az ya da çok ağrı oluşması, ağrı eşiğine bağlı olarak kişilerde farklılık gösterebilir. 'Kırık olsa kolunu kullanamazdı. Hareket ettirebiliyorsan kırık yoktur. Kırık olsaydı basamazdı ve kırık olsaydı yürüyemezdi' gibi yaklaşımlar yanlıştır. Kazalarda ciddi bir sorun olup olmadığını anlamak için o bölgeyi rahat kımıldatabiliyor muyuz? diye sorulduğunu ve 'kımıldatabiliyorsak herhangi bir kırık yok' diye düşünülmesi de yanlıştır. Oysa bazen kırık bir kemiği kımıldatmak mümkündür. Hastalar hastaneye ulaşmadan önce basabilirler, sekerek yürüyebilirler ama sonuç olarak hastanın basıyor ya da yürüyor olması kırığın olmadığını düşündürmez” diye konuştu.
“YUMURTA SÜRMEK, ET BAĞLAMAK YANLIŞTIR”
Kırığa yumurta sürenlerin, balık saran ya da et bağlayanların olduğunu söyleyen Öğr. Gör. Özlem Karagöl, bütün bu uygulamaların yanlış olduğunu vurguladı.
Karagöl, "İlk yardım olarak yaralanan bölgeyi kalpten yukarıda tutmak, ince bir bez üzerinden 2-3 saatte bir 15-20 dakika süre ile buz uygulamak, bandaj ile sarmak yararlı olacaktır. 1-2 gün içinde ağrı geçmezse bir uzmana başvurmak gerekir. Ancak hareket kısıtlılığı, ciddi derecede şişlik, aksama, basamama, hareket kısıtlılığı, şekil bozukluğu, parmaklarda morluk gibi bulgular varsa hemen bir uzman tarafından değerlendirilmesi gerekir” diye konuştu.
BU ÖNERİLERE DİKKAT
Özlem Karagöl önerilerini şöyle sürdürdü:
“Oluşabilecek ödem nedeniyle saat ve yüzük gibi takılar çıkarılmalı, yaralı bölge yukarıda tutulmalıdır. Kanama varsa veya kırılan kemiğin ucu dışarıda ise temiz bir gazlı bezle derhal sarılmalıdır. Yerinden oynayan eklem yerleştirmeye çalışılmamalıdır. Kırık, yakınındaki damar, sinir ve kaslarda yaralanma ve sıkışmaya sebep olur, parçalı kırıklarda kanamaya bağlı şok gelişebilir. Ayrıca sağlık ekipleri gelene kadar kazazedenin vücudu sıcak tutulmalı ve herhangi bir yiyecek içecek verilmemelidir. Yardım gelmediği takdirde, hastanın nakledilmesi gerekiyorsa kırığın çevre dokuları zedelemeden desteklenmesi gerekir. Bunun için hasarlı bölgeyi hareketsiz kılmak amacıyla tahta destekler kullanılır. Eğer varsa atel adı verilen gereçlerle kırık yer desteklenmelidir. Ancak bu destek kesinlikle çok sıkı olmamalıdır. Hasar gören nokta her iki taraftan sarılarak kıpırdayamayacak şekilde sabitleştirilmelidir. Bacakta meydana gelen kırıklarda, kırık şüphesi varsa kesinlikle uzman yardımı gelene kadar ayağa kalkmamak gerekir.”