Kan uyuşmazlığı nedir? Kan uyuşmazlığı nasıl tedavi edilir?
Güncelleme Tarihi:
Evlilik için resmi kurumlara müracaatta bulunan çiftler, gerekli testleri yaptırdıkları sırada kan uyuşmazlığı problemine rastlayabiliyorlar. Anne ve babanın arasında yaşanan kan uyuşmazlığı, Türkiye dahil pek çok ülkede her kişide görülebiliyor. Rh(-) negatif ve Rh(+) pozitif kan temasında görülen kan uyuşmazlığının, uzman hekimler tarafından genellikle tedavisi mümkün. Peki, kan uyuşmazlığı nedir? Kan uyuşmazlığı nasıl tedavi edilir? İşte, o konuya dair bilgiler.
Tıpta kan uyuşmazlığı kısaca gebe anne ile bebeği arasındaki Rh uygunsuzluğuna verilen isim olarak tanımlanıyor. Anne karnındaki bebeğin sağlığı açısından önemli risk oluşturan kan uyuşmazlığı, Rh uygunsuzluğu, gebelikte ya da kan naklinde Rh(-) bir kişinin Rh(+) kan ile teması sonucu oluşan bir alerjik reaksiyondur. İşte, kan uyuşmazlığı ve bebek üzerindeki etkilerle ilgili merak edilenler.
KAN UYUŞMAZLIĞI NEDİR?
Gebe anne, Rh (-) negatif kan grubuna sahip ise baba adayının kan grubu mutlaka öğrenilir ve eğer baba Rh (+) ise çiftte Rh/rh uygunsuzluğu yani kana uyuşmazlığı vardır. Kan uyuşmazlığı Rh ve ABO uyuşmazlığı olarak iki farklı şekilde oluşmaktadır.
KAN UYUŞMAZLIĞI BEBEĞİ NASIL ETKİLER?
Bu etkilenme aşamalarını şöyle özetleyebiliriz;
Rh negatif kan grubuna sahip bir gebede, eğer anne karnındaki bebek Rh (+) kan grubuna sahipse, gebelik sırasında az miktarda olmakla birlikte esas olarak doğumda olmak üzere bebeğin kan dolaşımındaki Rh (+) özelliğindeki alyuvarlar anne kan dolaşımına geçerler.
Anne dolaşımına geçen bebeğe ait bu Rh (+) özelliğe sahip alyuvarlara karşı annede bir reaksiyon gelişir ve normalde annede olmayan bu alyuvarlara karşı antikorlar üretilir.
Bu antikorlar doğumdan sonra oluşacağından veya gebelik sırasında meydan gelse dahi, bebekten anne dolaşıma olan kan geçişi sonucu annede oluşan antikorların yapısından dolayı bebeğe geçememeleri nedeniyle, kan uyuşmazlığı olan çiftlerde ilk bebek Rh (+) kan grubuna sahip olsa dahi bu ilk gebelikteki bebekler etkilenmez.
Ancak alyuvarlara karşı annede üretilen ve zamanla yapısı değişen bu antikorlar, bundan sonraki gebeliklerde anneden bebeğe geçebilir ve eğer bebek yine Rh (+) kan grubuna sahipse, o zaman bebeğin alyuvarlarının parçalanarak yok olmasına neden olurlar.
İkinci veya daha sonraki gebeliklerde anne karnındaki Rh (+) kan grubuna sahip bebekteki alyuvarlar parçalandıkları için bebekte ciddi anemi yani kansızlık meydana gelir ve hücrelerin gelişimi için yeterli oksijen taşınamaz.
Bunun tolere edebilmek için anne karnındaki bebeğin kan hücreleri üretim sisteminde ve dolaşım sisteminde önemli değişiklikler meydana gelir. Son olarak bebekte kalp yetmezliği gelişerek bebeğin karnında, göğüs boşluğunda, cilt altında sıvı birikimi yani ödem oluşumu, bebeğin amnion sıvısında artış ve plasentada yani bebeğin eşinde şişme ile karakterize hidrops fetalis adı verilen klinik tablo ortaya çıkar. Eğer gerekli ve yeterli tedavi yapılmaz ise bu tablo bebeğin anne karnında veya doğumdan sonra ölümü ile sonuçlanır.
KAN UYUŞMAZLIĞI NASIL TEDAVİ EDİLİR?
RH/rh uygunsuzluğu olan bir gebenin kanında, daha önceden yukarıda bahsettiğimiz ve bebeğin alyuvarlarını parçalayıp yok edecek antikorların mevcut olup olmadığı araştırılır. Bu araştırma, anne kanından bir test ile yapılır.
Eğer test negatif yani annede bebeğin alyuvarlarına karşı gelişmiş herhangi bri antikor yoksa, gebelik sırasında oluşabilecek bir kanama nedeniyle gebede antikor oluşumunu önlemek amacıyla 28 gebelik haftasında kan uyuşmazlığı iğnesi uygulanır.
Doğumdan sonra ise bebeğin kan grubu belirlenir ve eğer bebeğin kan grubu Rh(+) ise doğumu takiben ilk 72 saatte kan uyuşmazlığı iğnesi yapılmalıdır. Böylece annede antikor üretimi engellenmiş ve bundan sonraki gebeliklerde bebeğin etkilenmesi önlenmiş olur.