Kadın yumurtasına gençlik aşısı
Güncelleme Tarihi:
Yaşlanan kadın yumurtasına, yine kendi öncü hücreleriyle ‘gençlik aşısı’ yapılmaya başlandı. Yumurtalıklardan toplanan öncü hücrelerden izole edilen mitokondri, DNA hasarlı ve yaşlı olan yumurta hücresini onarıyor. Rahime tutunma şansı daha yüksek embriyo elde edilmesine olanak sağlıyor.
Yumurta yaşlanmasının ana nedeni, enerji sağlayan mitokontrilerin zamanla DNA hasarına uğraması. Yumurtaların hata yapmaya başlaması. Bu hem hamilelik oranlarını düşürüyor hem de kromozom bozukluklarını artıyor. Biliminsanları yıllardır yumurtadaki yaşlanma sürecini geriye çevirmeye çalışıyor. Bu konuda gelinen son nokta, yaşlanmayan öncü hücrelerin genetiği ve enerjisiyle yumurtayı takviye etmek. New York Medical College IVF Merkezi Direktörü Prof. Dr. Kutluk Oktay’ın verdiği bilgiye göre, öncü hücrelerin en önemli özelliği, DNA hasarını onarabilmesi.
ÖNCÜ HÜCRE KENDİNİ YENİLİYOR
SPERMLE ENJEKTE EDİLİYOR
Daha sonra da öncü hücrelerden içlerindeki daima genç kalan ve enerji santrali olan mitokontriler ayrıştırılıyor. Prof. Dr. Oktay, “Elde edilen mitokontriler, baba adayından alınan spermle birlikte yaşlanan, dolasıyla kalitesi bozulan yumurtanın içine enjekte edilerek yerleştiriliyor. Böylece yumurtanın kendi kendini yenilemesi, yaşlanmanın geriye çevrilmesi sağlanıyor. Gençleşen yumurtalardan gelişen embriyolar daha kaliteli oluyor. Gebelik şansı hayli yükseliyor. Bu işleme ‘augment’ yani destekleme diyoruz” diye konuştu.
MENOPOZA GİRMİŞ KADINLARDA BİLE VAR
PROF. Dr. Oktay, “Augment, erken veya doğal yoldan menopoza girmiş kadınlar için şu an işe yaramasa da uzun vadede umut olabilir. Bundan sonraki adım, öncü hücrelerin kültür ortamında yani laboratuvarda çoğaltılması olacak. Laboratuvarda büyütülen bu öncü hücreler tekrar yumurtalığın içine verilip yeni yumurtalar elde edilebilecek. Bu teknik, 1-2 yıl içinde klinikte kullanılabilecek” dedi. Prof. Dr. Oktay, yine laboratuvar ortamında yumurta üretilmesi, öncü hücrelerden hasarlı genlerin çıkarılıp sağlıklı olanların yerleştirildikten sonra yumurtaya dönüştürülmesi de yakın zamanda kliniğe kadar gelecek gelişmeler olduğunu söyledi.
İLK 20 VAKAYA ÜCRETSİZ
TEDAVİ uygulaması İngiltere, Dubai ve Türkiye’de eş zamanlı başlayacak. Proje, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Prof. Dr. Murat Sönmezer, Yeni Yüzyıl Üniversitesi uygulama hastanesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Genetik Bölümü Başkanı Prof. Dr. Volkan Baltacı ile ortak yürütülecek. Türkiye’de etik onayı bulunan vakalar programa alınacak. İlk 20 vakaya işlem ücretsiz yapılacak.
Yumurta gençleştirme tekniği, İngilere, Dubai ve Türkiye’de aynı anda uygulanmaya başlandı.
ÖNCÜ kök hücreden mitokondri izole etmeyi başaran biyoteknoloji şirketi OvaSience’ın Medikal Danışmanı Prof. Dr. Kutluk Oktay geçtiğimiz günlerde Türkiye’deydi. New York Medical College IVF Merkezi Direktörü olan Prof. Dr. Oktay, firmanın Ankara’da 500 bin dolarlık yatırımla kurduğu laboratuvarda izolasyon işlemlerinin yapılacağını söyledi. Biliminsanları yıllardır yumurtadaki yaşlanma sürecini geriye çevirmeye çalışıyor. Bu konuda gelinen son nokta, yaşlanmayan öncü hücrelerin genetiği ve enerjisiyle yumurtayı takviye etmek.
Augment’le ilgili ön çalışmalar ABD’de yapıldı ve embriyo kalitesinin gelişmesini hızlandırdığı gözlemlendi. Ancak ABD’deki formalitelerin uzun sürmesi nedeniyle yöntem önce sözkonusu hazır olan üç merkezde başlayacak. Daha sonra ABD’de de devreye girecek.
Prof. Dr. Oktay, “Yumurtalık yaşlanmasının en kökten çözümü, birtakım değişiklikleri geri çevirmek. Kadınların yumurtalıklarında bulunan, yumurta öncüsü hücreler, kök hücreler gibi değil. Başka bir hücreye dönüşmüyor. Yumurta ile kök hücre arasındalar” dedi.