İnsidans Nedir? İnsidans Hesaplama Nasıl Yapılır? İnsidans Hızı Formülü

Epidemiyoloji sağlıklı aile, kişi ve topluma ulaşmayı hedef edinmiştir. Bu kapsamda toplumlardaki sağlıkla ilgili olan durumların ve bunların belirleyicilerinin araştırılmasının gerçekleştirilmesi ve gerçekleştirilen bu araştırmaların sağlık sorunlarında kullanılması işlemlerini yürütmesinde rol almaktadır. Bunun beraberinde sunulan sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesinde de görev almaktadır. İnsidans terimi epidemiyolojiyle farklı sosyal tıp bilimlerinde sçok fazla karşımıza çıkmaktadır.

İnsidans Nedir?

Çok fazla insanın merak ettiği önemli konu başlıklarından biri olan insidans nedir sorusunun yanıtı şu şekilde verilmektedir: İnsidans, bir zaman dilimin içerisindeki yeni hastaların nüfusuna oranlanmasına verilen addır.

Eğer burada zaman belirtilmesi söz konusu değil ise o vakit yıl olarak dikkate alınması söz konusudur. Bu duruma ise şu şekilde bir örnek verilebilmesi söz konusudur. Türkiye'de tüberküloz insidansı 100000 de 35 olarak belirlenmiş durumdadır. Bu da bir yıllık zaman dilimi içinde 100000 kişiden 35'inin tüberküloz hastalığına yakalandığı anlamını ifade etmektedir.

Eğer bir hastalığın çok fazla görülme durumu söz konusu ise o vakit 1000 kişi üzerinden değerlendirme yapılmaktadır. Daha az oranlarda görülme durumu olan hastalıklarda ise bir milyon kişi üzerinden değerlendirmelerin yapılması söz konusu olmaktadır.

İnsidans değerinin bir yıldan çok olan bir zaman dilimi için ifade edilmesi durumu söz konusu ise o vakit bu durum kümülatif insidans olarak adlandırılmaktadır. İnsidans, sağlıklı durumdaki bireylerin hastalanma olasılığı olarak da tabir edilebilmektedir.

İnsidans Hesaplama Nasıl Yapılır?

Kümülatif insidans belir olan bir zaman diliminde ortaya çıkan insidansın zaman diliminin başlangıcındaki insan nüfusuna bölümüyle hesaplanır. Böyle bir durumda risk altında olan bireyler belirlenmiş olan sürelerle takip edilirler.

İleriye dönük olacak biçimde çeşitli çalışmaların yapılması söz konusu durumdadır. Aynı zamanda tıbbi kayıtların incelenmesi sağlanmaktadır. İnsidans hızının hesaplanması işleminin yapıla bilir olması için ise payda kısmındaki risk altında olan bireylerin sayısıyla birlikte risk altında olan toplam süre bulunmaktadır. Aletle ilgili olan enfeksiyonların hızları çok daha sağlıklı bir biçimde hesaplanabilir nitelik barındırmaktadır. Bu hususta zaman etkeninin de hesaba katılmasının sağlanması söz konusudur.

İnsidans Hızı Formülü

İnsidans hızı, belli olan bir zaman zarfında (çoğunlukla 1 yıl) ortaya çıkan yeni vakaların yahut olayların sayısıdır. İnsidans bir sağlık problemi yahut olayın azalışı, artışı yahut değişip değişmediğini gösteren en önemli ölçütlerden birisi olarak karşımıza çıkmaktadır. İnsidans’a bir örnek olarak A hastanesine başvuran birey sayısı, A bölgesinde 1 yıllık süreç içerisinde ortaya çıkan ölüm sayısı, A bölgesinde bir yıllık zaman dilimi içinde ortaya çıkan bulaşıcı nitelikteki sarılık vakalarının sayısı verilebilir.

İnsidans terimi, salt sayıları temsil ettiğinden dolayı çoğunlukla insidans yerine insidans hızı’nın kullanılmasının gerekliliği söz konusu olmaktadır. İnsidans hızı belli bir zaman dilimi içerisinde yeni ortaya çıkmış olan vakaların ya da olay sayısının aynı süre dilimindeki risk altında bulunan nüfus sayısına bölümü şeklindedir. İnsidans hızı; vaka ya da olay sayısının büyüklüğü doğrultusunda %, %0, , .. şeklinde ifade edilmektedir.

İnsidans hızının daha iyi anlaşılması adına bir örnekle açıklamak gerekirse; Nüfusu 200.000 olan bir bölgede 2000 yılında 50 kızamık vakası bildirilmiş ise bu bölgede insidans hızı ( 50/200000) 2.5 yahut 0 25 olarak ifade edilir.

İnsidans formülü: Belli bir toplumda belli bir süre içerisinde ortaya çıkan yani hastalığın hızı = İnsidans hızı X ortalama olarak hastalığın süresi formülü kullanılarak (9.1X3.3) bulunur.