İbn-i Sina'nın "sihirli ilacı" olarak bilinen kolşisin nedir, ne işe yarar? İşte kolşisin kullanım alanları

Kolşisin antik Yunan döneminden beri bilinen antifibrotik, anti-inflamatuar, anti-histaminik , membran stabilizasyonu ve lipid peroksidasyon inhibisyonu etkileri olan bitkisel kökenli bir ilaçtır. Güz Çiğdemi (Colchicum autumnale) çiçeğinden elde edildiğinden bu isimle anılır. Çiçekler morumsu-pembe renklidir ve altı lobludur. Bitkideki alkaloitlerin çoğu amit yapılı ve çok zayıf bazik karakterlidir veya notraldirler.

Yıllardır gut artritinde kullanılan kolşisin , son 50 yıldır FMF , Behçet hastalığı , skleroderma , amiloidoz ve karaciğer sirozu için de başvurulan ilaç olmuştur.(67) Günümüzde yapılan çalışmalarda kolşisinin adezyon önlemede etkin olduğu gösterilmiş ve bu alanda kullanımı hedeflenmektedir. Kolşisin makrofajlardan fibronektin ve makrofaj kaynaklı büyüme faktörü salınımını , tubuline bağlanarak hücre replikasyonunu ve polimorfonükleer lökositlerden sitokin salınımını inhibe eder. Bu antifibrotik etki mekanizması nedeniyle interstisyel akciğer hastalıları tedavisinde yan etkileri az olduğundan dolayı yaşlılarda tercih edilmektedir. Adhezyon önlemede Marcovici tarafından tavşanlarda yapılan doz bağımlı çalışmada ; Neisseria Gonorrhea enfeksiyonuna bağlı gelişen adhezyonları önlemede değişik dozlarda kolşisin kullanılmış. Bu çalışmada 1 mg/kg dozda alınan yanıtın , oluşan yapışıklıkları önlemede yeterli olduğu görülmüştür. (68) Farmakodinamik ve farmakokinetik çalışmalar kolşisinin biyolojik etkisinin plazma konsantrasyon seviyesiyle ilgili olduğunu göstermiştir.Kolşisin doza bağımlı olarak , düşük dozda ( plazmada 10¯8 M) tübülin polimerizasyonu ve mitoz inhibisyonu etkisini gösterir.

Bu etki için gerekli süre 30-120 dk arasındadır. Anti-inflamatuar etki için daha yüksek doz ( plazmada 10¯6 M) ve 12-24 saat süre gereklidir. Oral yolla verildiği zaman % 50 biyoyararlanıma sahiptir. Kolşisin ve diğer metabolitleri böbrekler ve karaciğer yoluyla vücuttan atılır.Eliminasyon yarı ömrü 20-40 saat arasında değişir. Yan etkileri tübülin polimerizasyonu ve mitoz inhibisyonu sonucu oluşur. En sık görülen yan etkileri diyare , bulantı ve kusmadır. Saç dökülmesi ve kemik iliği depresyonu çok nadir yan etkilerdir.(69) Kolşisin , peritoneal iyileşme esnasında nötrofil migrasyonunu , nötrofil ve endotel hücreleri üzerindeki adhezyon moleküllerinin dağılımını değiştirerek adhezyon gelişimini önler.