Hipertansiyon nedir?
Güncelleme Tarihi:
Yüksek tansiyon en sık görülen kronik hastalıklardan biridir ve küresel bir halk sağlığı sorunudur. Yüksek tansiyon kalp hastalıkları, inme, böbrek hastalığı, erken ölüm ve yetiyitimi gibi durumlarla ilişkilidir.
Hipertansiyon hastalığı tüm dünyada yaygın olarak görülen kronik rahatsızlıkların başında gelir. Ülkemizde neredeyse 15 milyon kişi, yani her 3 kişiden biri yüksek tansiyon belirtileri taşır. Bu hastaların yaklaşık %5-6’sı etkili bir tedavi ile sağlığına kavuşabilir.
Dünyada on kişiden yaklaşık 3’ünün tansiyonunun yüksek olduğu bilinmektedir.Hastaların %50’si durumlarından tamamen habersizdir. Haberdar olanların bir kısmı ise herhangi bir şey yapmamaktadırlar.
Kan kalpten pompalanır ve damarlarda dolaşırken damarlara bir basınç uygular. Tansiyon olarak tanımlanan kan basıncı değeri kişiden kişiye değişiklik gösterir. Kan basıncı sistolik ve diastolik olmak üzere ikiye ayrılır. Kalp kasılır ve damarlara doğru kanı atar. Kanın damarlara attığı kan basıncına sistolik denir. Kalp gevşediğinde ise hâlâ damarlarda kan basıncı bulunur. Bu basınca diastolik denir. Sistolik kan basıncı büyük tansiyon; diastolik küçük tansiyon olarak da bilinir. 18 yaşın üstündeki erişkin bir bireyin istirahat halindeki normal sistolik kan basıncı en yüksek 120mmHg, normal diastolik kan basıncı ise en yüksek 80 mmHg olmalıdır. Hipertansiyon hastalarında kan damarlarındaki basıncın değeri normalin üzerinde seyreder.
Yüksek tansiyon önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık olup mutlaka hekim tarafından takip edilmelidir.
Yüksek tansiyon, uzun süre belirti vermeden böbrek, beyin, kalp ve damar sistemine hasar vermesi nedeniyle “sessiz düşman” olarak da anılmaktadır. Kan basıncının yüksek olduğunun belirlenebilmesi için belli aralıklarla ölçtürülmesi gereklidir. En belirgin yüksek tansiyon belirtileri;
Halsizlik, yorgunluk,
Nefes darlığı, çarpıntı, göğüs ağrısı
Burun kanaması,
Görmede bozukluk
Kulaklarda çınlama,
Yürüme ve merdiven çıkmada zorlanma,
Bazen çok sık idrara çıkma,
Gece uykudan uyanıp idrar yapma
Bacaklarda şişlik olabilir.
Yüksek tansiyonu olan bireylerde ilaç tedavisinin uygulanması kan basıncı kontrolü için tek başına yeterli olmamakta, başarılı bir sonuç için mutlaka sağlıklı yaşam davranışlarının geliştirmesi gerekmektedir. Yüksek tansiyonlu bireyler;
Sağlıklı beslenmeli,
Fazla kilolu/ obez ise kilo vermeli,
Fizik aktiviteleri düzenli yapmalı
Tuz kullanımını azaltmalı,
Düzenli muayene ve tetkiklerle hastalığın takibine önem vermeli,
İlaçlarını önerilen dozda ve sürede, aksatmadan kullanmalı
Tansiyon düzenli izlemeli/ izlenmesini sağlamalıdır.
Yılda en az bir kez tansiyon ölçtürülmelidir.