Gut hastalığı nedir ve nasıl anlaşılır?
Güncelleme Tarihi:
Erkeklerde kadınlara oranlara daha fazla görülen gut hastalığı genellikle ateş, kızarıklık, şişlik ile kendisini belli ediyor. Halk arasından 'Padişah Hastalığı' olarak da bilinen gut rahatsızlığının nedenleri arasında eklemde biriken ürat kristalleri gösteriliyor. Peki, tedavi edilmediği takdirde, daha ciddi hastalıklara neden olan ve kişinin günlük yaşam kalitesini düşüren gut hastalığı nedir ve nasıl anlaşılır? İşte, gut hastalığı ile ilgili bilgiler.
En fazla ayak başparmağı tabanındaki tarak kemiği-parmak kemiği eklemi etkilenir ve vakaların yarısında görülen gut hastalığı, birkaç şekilde var olabilir yine de en olağan şekli tekrarlayan akut enflamatuvar artrit (kırmızı, hassas, sıcak, şiş eklem) ataklarıdır. Gut hastalığında, topuk, diz, bilek ve parmak gibi diğer eklemler de etkilenebilir. Eklem ağrısı genellikle 2–4 saat içinde gece başlar. İşte, birçok kişide görülen gut hastalığı ile ilgili merak edilenler.
Gece başlamasının sebebi o zamanki düşük vücut sıcaklığıdır. Yorgunluk ve yüksek ateşi içeren diğer belirtiler eklem ağrısıyla birlikte nadiren ortaya çıkabilir. Uzun süre devam eden yüksek ürik asit düzeyleri (hiperürisemi), kireçlenme olarak bilinen sert, ağrısız ürik asit kristalleri birikimini içeren diğer belirtilere de neden olabilir. Yaygın kireçlenme, kemik aşınmasına bağlı olarak kronik artrite yol açabilir. Yüksek ürik asit düzeyleri kristallerin böbreklerde çökelmesine yol açıp taş oluşumuna ve sonra da ürat netropatisine neden olabilir.
GUT HASTALIĞI NEDİR?
Gut hastalığı beslenme düzeni, genetik yatkınlık veya ürik asit tuzları olan üratın yeterince atılmaması dahil birkaç nedene bağlı olarak kendisini gösterebilir. Et, süt, yoğurt, peynir, deniz ürünleri gibi protein yüklü besinleri fazla tüketen kişilerin risk altında olduğu ve eklemlerde şişme, ağrı, kızarıklık ve ısı artışıyla kendini belli eden bir rahatsızlık olan gut, sıklıkla ayak başparmağında başlar. Ancak diz, ayak bileği, dirsek, el parmağı eklemleri de etkileyebilir. Halk arasında "Kralların hastalığı", "zengin hastalığı", "damla hastalığı" gibi adlarla da anılan bu hastalık, erkeklerde daha sık görülmekle birlikte menopozdan sona kadınlarda da sıklıkla görülüyor. Çoğunlukla metabolik sendromun bir parçası olan gut hastalığı, kolesterol, trigliserit yüksekliği (hiperlipidemi), yüksek tansiyon, aterosklerotik kalp hastalığı, diyabetes mellitus, obezite gibi rahatsızlıklarla birlikte görülür.
GUT HASTALIĞININ NEDENLERİ
Ayak başparmağında meydana gelen ve dayanılması çok güç bir ağrı ve kızarıklıkla farkedilen bu hastalığın nedeni ürik asit yüksekliğidir. Eklemde biriken ürat kristalleri gut atağına neden olur. Kanda ürik asit seviyesinin yükselmesiyle, ürat kristalleri oluşur. Ürik asit, pürinlerin yıkılmasıyla oluşur. Normal durumda ürik asit kanda çözünür ve böbrekler yoluyla idrarla atılır. Fakat bazen vücudunuz, çok fazla ürik asit üretir veya böbreklerden atılımı azalabilir.
Yiyecekler aracılığıyla aşırı oranda proteinli besinler tüketmek süt ve süt ürünleri, et ve et ürünlerini abartmak en önemli faktördür. Özellikle beyaz peynirin, kabuklu deniz hayvanlarının ve kırmızı etin çok yenmesi en başta gelen sebeptir. Vücutta herhangi bir hastalık nedeniyle de ürik asit üretiminin artması da ikinci bir nedendir. Fazla protein yemeseniz bile vücudunuzda böbrekleriniz atabileceğinden fazla ürik asit imal edilir ve ürik asit birikmesi (hiperürisemi) olur.
Tedavi edilmeği takdirde daha ciddi durumlara neden olan bu hastalık, zaman içinde tekrarlayabilir. Erkeklerde 40-50’li yaşlarda başlayan bu hastalık kadınlarda, menopozdan sonra ürik asit seviyesi yükseldiği için risk oluşturur.
GUT HASTALIĞINDAN KORUNMAK İÇİN NE YAPMALI?
Hayatınızın hiçbir döneminde bu rahatsız edici hastalık tarafından kapınızın çalınmasını istemiyorsanız; aşırı kırmızı et tüketiminden kaçınmalı, kabuklu deniz ürünleri tüketimini abartmamalı, aşırı kilolu olmamalı, alkol ve fruktozlu içeceklerden uzak durmalı ve kahve tüketmelisiniz.