Güncelleme Tarihi:
Yaşam kaynağınız olan güneş, olumlu etkileri yanında olumsuz etkiler de taşımaktadır. Güneş, kendimizi mutlu hissetmemizi sağlar, güneş sayesinde derimizden D vitamini sentez eder, bronzlaşınca kendimizi daha güzel hissederiz. Ancak bronzlaşmanın bedelini yıllar geçtikçe ağır bir şekilde ödemek zorunda kalabiliriz. Konuyla ilgili görüştüğümüz Özel Lifemed Tıp Merkezi’nden Dr. Şerife Günel, merak ettiğiniz soruları yanıtladı.
GüneÅŸ lekesi nedir? Â
Yüzde, gövdede, kollarda, ellerin üzerinde ve hatta bacaklarda açık kahverengi ile koyu kahverengi arasında tonlarda çok sayıda olabilecek cilt lekeleri olarak tarif edilebilir. Genellikle çocuk yaşlarda yeterince güneşten korunmamış olanlarda daha fazla görülür. Açık tenli, çilli, açık renk gözlü, güneşte hemen kızaran ve yanık oluşan kişilerde risk daha fazladır.
Güneş cilde nasıl bir etki yapıyor?
Güneş yanığı, cildin yaşlanması ve kanser başta olmak üzere ciltte gördüğümüz değişikliklerin
başlıca nedenidir. UV ışınlarının ciltteki melanin, hemoglobin ve DNA gibi kromoforlar tarafından emilmesi (özellikle DNA’nın UVB’ yi emmesi) ve sonuçta bu kromoforların hasar görmesidir. UVB üst derideki melanin ve DNA tarafından emilir ve güneş yanığına yol açar. UVA ise alt derideki damarlardaki hemoglobine bağlanır. Burada oluşan kimyasal maddeler kolajen ve elastik liflere zarar vererek cildin yaşlanmasını hızlandırır. Su toplamalarının ve soyulmalarının görüldüğü güneş yanıklarında hasar daha fazla oluşur.
DNA’nın gördüğü hasar büyük oranda tamir edilir ama bazı kalıcı bozukluklar yaşanabilir. Bu bozukluklar, zamanla birikirve yavaş yavaş cildin yaşlanmasına veya kontrollü büyümeyi etkileyen bir bozukluksa cilt kanserine yol açabilir. UV ışınları en çok açık tenlileri, çilli ve kızıl saçlıları etkiler.
Güneş lekeleri tedavi edilmeli mi?
Hasta, görüntüsünden dolayı rahatsız değilse, tedaviye gerek yoktur. Ancak yine de bu tip sorunu olanların bir dermatoloji uzmanına ciltlerini muayene ettirmelerinde fayda vardır. Çünkü güneş lekeleri beraberinde başka problemleri de getirebilir. Bu tarz sorunlar yaşamamak için yılda bir kez dermatolojik kontrol yaptırılması, ileride doğabilecek cilt hasarlarını önlemek için faydalı olacaktır.
Güneş lekeleri nasıl tedavi edilir?
Güneş lekelerinin tedavisinde IPL ve çeşitli lazer sistemleri, kriyoterapi, dermabrazyon, peeling ve renk açıcı etkisi olan ilaçlar kullanılabilir. Bunlar içinde en çok etkisi olan yöntem IPL ve lazer işlemleridir. İki veya üç hafta aralıklarla 1 ila 3 seans arasında sonuç alınabilmektedir. Acısız ve ağrısız bir işlemdir. Bu lekeler bir dermatoloji uzmanı tarafından değerlendirilmeli ve karışabilecek olan bazı ben kanseri ve ben kanserine dönüşme potansiyeli taşıyabilecek benlere bu tip işlemler uygulanırken dikkat edilmelidir.
GÃœNEÅžE BAÄžLI CÄ°LT HASARLARININ BELÄ°RTÄ°LERÄ°
Güneşe bağlı cilt hasarlarının pek çok belirtisi vardır:
• Kuru ve mat bir cilt
• Derin kırışıklıklar
• Elastikiyet kaybı
• Gözeneklerde açıklık
• Düzensiz kahverengi lekeler
• Kılcal damarlarda artış
• Ciltte incelme
• Morarma
• Üzerinde pütürler olan kızarıklıklar
LEKELERDEN KORUNMA YÖNTEMLERİ
• GüneÅŸ ışınlarının dik geldiÄŸi saatlerdeÂ(11.00 -15.00 ) dışarıda uzun süre kalmamalısınız.
• Güneş koruyucu bir ürünü güneşe çıkmadan yarım saat önce sürmeli ve her iki saatte bir tekrarlamalısınız.
• Şapka, koruyucu giysiler ve UV korumalı gözlük kullanmalısınız.
• Kış aylarında en az 15 SPF, yaz aylarında cilt tipine göre 30 – 50 SPF içeren bir ürün kullanmalısınız.
• Günde en az 8 bardak su içmelisiniz.
• Her mevsimde UV ışınlarına karşı önlem almalısınız.
• Antioksidan içeren nemlendiriciler kullanmalısınız.
• Antioksidan, vitamin ve mineraller içeren besin destekleri almalısınız.