Fizyoterapist Zafer Aksungur yazdı: Modern yaşam ve diz sağlığı

Peki, hangi alışkanlıklarımız dizlerimize zarar veriyor?
Diz sağlığını korumak için neler yapabiliriz?
Bu yazıda bu sorulara yanıt arayacağız....
Diz ağrısı sebepleri nelerdir?
Soruyu anlarsak çözüme yüzde elli yaklaşmış oluruz. Diz ağrısında da sebeplerini iyi anlarsak, erkenden önlem alabilir ya da dizimiz neden ağrıyor anlayabiliriz.
İşte dizde ağrı yapabilecek sebepler...
Aşırı kilo:
Diz ağrısının tedavisinde en önemli dezavantajdır. Diz ağrısı çeken kişilerin kilo verdikleri zaman ağrılarının azaldığı yapılan çalışmalarda ispatlanmıştır. Örnek verecek olursak, 70 kiloluk bir insan düz bir zeminde yürüdüğü zaman dizlerine binen yük 70 X 1,5 yani 105 kilogram olacaktır. Eğer eğimli bir zeminde yürürseniz ya da çömelirseniz dizlere binen yük 5-6 kata kadar çıkmaktadır. O yüzden verilen her kiloda dizlere binen yükü ortalama 8 kat azaltabiliriz.
Dizlerin aşırı kullanımı:
Diz ağrılarının en önemli sebeplerindendir. Dizleri zorlayıcı fiziksel aktiviteler, egzersiz, spor ve fiziksel iş yapmak diz eklemine binen yükü artırabilir. Peki, aşırı kullanıma bağlı diz rahatsızlıklarını nasıl anlarız? Birkaç örnek veriyorum:
∆ Koşucu diz ağrısı, dizin ön kısmında gerçekleşen diz kapağı ve çevresinde meydana gelen ağrıdır.
∆ Tendinit (özellikle patellar tendinit), bursit (özellikle prepatellar bursit) ve sadece çocuklarda görülen Osgood –Schlatter hastalığı (zıplayan diz) dizlerin aşırı kullanımına bağlı gelişmektedir.
∆ Artrit eklemlerde ağrı ve iltihaplanmaya neden olur. Diz artriti yaygındır. Ağrı, şişlik ve sertlik gibi belirtilere neden olur. Birkaç artrit türü diz ağrısına neden olabilir, bunlar arasında şunlar bulunur:
◊ Osteoartrit, halk arasında kireçlenme olarak da bilinir.
◊ Romatizmaya bağlı eklem iltihapları.
◊ Travma sonrası gelişen artrit.
Dize zarar veren bir yaralanma, ağrıya ve hareket kısıtlılığına yol açabilir.
Bu tür yaralanmalar, tekrarlayan zorlanma hareketlerinden kaynaklanabileceği gibi, spor yaparken yaşanan kazalardan da ortaya çıkabilir. Ayrıca, düşmeler veya araba kazaları gibi travmatik olaylar da diz ekleminin ciddi şekilde zarar görmesine neden olabilir. Tüm bu durumlar, eklem çevresindeki dokuların hasar görmesiyle sonuçlanabilir ve hızlı müdahale edilmezse uzun süreli sorunlara yol açabilir.
Yanlış ayakkabı seçimi:
Günlük hayatımızda ve spor yaparken diz ağrılarını tetikleyebilir. Özellikle kadınların yüksek topuklu ayakkabıları uzun süre giymeleri, diz ekleminde baskıyı artırır. Topuklu ayakkabı giyileceği kendinize dinlenme araları oluşturun.
Postür (duruş) hataları:
Yanlış oturma veya ayakta durma pozisyonları diz ağrılarına yol açabilir. Özellikle bilgisayar başında kambur oturmak veya tek bacak üzerine ağırlık vererek durmak dizi zorlar. Otururken omuriliğinizi dik tutmak ve vücut ağırlığınızı eşit şekilde dağıtmak önemlidir Ayakta dururken de her iki bacağın eşit ağırlık taşımasına dikkat edin.

Koruma önerileri

Diz ağrılarının nedenlerini anladığımıza göre, şimdi bu sorunların önüne geçme ve diz sağlığınızı koruma yollarına değinelim:
Dizlerinizi güçlendirmek ve esnekliğini artırmak için yürüme, yüzme ve bisiklete binme gibi düşük etkili aktiviteleri tercih edin. Aynı zamanda, kuadriseps ve hamstring kaslarını güçlendiren egzersizler de yaparak diz sağlığınızı destekleyin. Haftalık egzersiz rutininize bu hareketleri eklemeyi unutmayın.
Sağlıklı beslenme ve ideal kilonuzu koruyarak dizlerinize binen yükü azaltabilirsiniz. Anti-enflamatuar (iltihap ve ödem azaltıcı) özelliğe sahip besinler tüketmek, eklem sağlığını destekler ve iltihaplanmayı azaltır.
İşyerinizde ve evde ergonomik düzenlemeler yaparak dizlere binen yükü azaltabilirsiniz. Örneğin, ofiste çalışıyorsanız oturma pozisyonunuzu dizlerinize az yük bindirecek pozisyonda düzenleyebilir, uzun süre oturmaktan kaçınabilirsiniz. Ara ara basit yürüyüşler ve egzersizler deneyebilirsiniz.
Diz sağlığınızı korumak, yalnızca ağrısız bir yaşam sürdürmek için değil, aynı zamanda günlük aktivitelerinizi daha verimli bir şekilde gerçekleştirmek ve yaş aldıkça da aktif kalabilmek için kritik öneme sahiptir.
Sağlıklı dizler, hareket özgürlüğünüzün anahtarıdır.
Bu nedenle, sağlıklı yaşam alışkanlıklarını benimseyerek ve gerekli önlemleri alarak diz sağlığınıza yatırım yapın.
Geçmeyen diz ağrılarınızda mutlaka uzman doktorlar ve sağlık kuruluşlarından destek almalısınız.
Dizlerinize gösterdiğiniz özen, size uzun vadede rahat bir yaşam olarak geri dönecektir. Hatırlayın, küçük değişiklikler büyük farklar yaratır.