DOSYA | Diş beyazlatmak ne kadar güvenli?
Güncelleme Tarihi:
Beyaz dişler temizliğin simgesidir, öz güvenimizi artırır, estetik bir görünüm sağlar. İşte bu nedenle zamanla sararan dişlerimizi beyazlatmak isteriz. Peki, bu amaçla yapılan beyazlatma işlemleri ne kadar etkili ve sağlıklı? Bilmeden dişlerimize zarar veriyor olabilir miyiz? Uzmanlar yanıtlıyor
Piyasada diş macunlarından jellere, diş iplerinden, mavi ışıklı cihazlara kadar, dişlerimizi parlattığı ve beyazlattığını iddia eden baş döndürücü bir ürün yelpazesi var. Eczane raflarını dolduran hatta internetten satışı yapılan bu ürünler ile ilgili o kadar çok seçenek var ki herkesin kafası karışık.
Ve daha da önemlisi diş beyazlatma ürünleri iddia edildiği kadar etkili ve güvenliler mi?
The New York Times’a görüşlerini bildiren uzmanlar reçetesiz olarak satılan diş beyazlatma ürünlerinin iki sebepten dolayı işe yaradığını söyledi. Bunlardan biri fiziksel güç kullanarak dişteki lekeleri çıkarıyor, ikincisi ile ofis tipi beyazlatma prosedürlerinde kullanılan aynı kimyasallarla bu lekeleri gideriyor.
Rochester Üniversitesi Tıp Merkezi'nde bir diş hekimi olan Dorota Kopycka-Kedzierawski; diş macunlarının ve karbonat gibi doğal ürünlerin aşındırıcı bir işlev göreceğini, dişlerin yüzeyinde oluşan lekeleri fiziksel olarak törpüleyeceğini, pek çok normal diş macununun bu nedenle fırçalama ile dişteki lekeleri ve kalıntıları fiziksel olarak çıkaracağını belirtti.
New York Üniversitesi Diş Hekimliği bölümünden Timothy Bromage ise; beyazlatıcı diş ipi, jel dolgulu ağız tepsileri ve gargaraların, dişleri karbamid peroksit veya hidrojen peroksit gibi kimyasal ağartma maddeleriyle beyazlattığını belirtti. Bromage'a göre bu ürünlerle ofis tipi versiyonlar arasındaki en büyük fark, reçetesiz satılan ürünlerde kimyasal konsantrasyonlarının daha fazla olması.
NORMAL MACUNLAR BİLE BEYAZLATIYOR
Toronto Üniversitesi Diş hekimliği bölümü Dekanı Dr. Laura Tam, hem fiziksel aşındırma ve kimyasal beyazlatma ürünlerinin dişleri beyazlatmada etkili olduğunu söyledi. Tam, diş macunu reklamlarının "diş beyazlatıcı" olarak lanse edildiğinde bunun genellikle normal diş macunundan biraz daha aşındırıcı bir yapıya sahip olduğunu ancak üzerince "beyazlatıcı" ibaresi olmayan sıradan diş macunlarının bile diş beyazlatmada işe yarayacağını sözlerine ekledi.
Kimyasal beyazlatma ürünleri; kahve, çay, kırmızı şarap veya sigara gibi lekeleri benzer şekilde azaltabilir. Dr Kedzierawski, bunların ayrıca travmatik diş yaralanmalarından sonra veya çocuklarda bazı antibiyotikleri aldıktan sonra dişlerin iç tabakasında meydana gelen lekeleri azaltmada etkili olabileceğini ifade etti. Ayrıca pigmentli yiyecek ve içeceklerin diş minesine sızabileceğini ve dişlerin içini lekeleyebileceğini belirtti.
Bazı yiyeceklerin dişlerin dostu, bazılarının ise dişlerin düşmanı olduğunu söyleyen Diş Hekimi Dr. Şahin Durmuş; karbonhidrat, yüksek miktarda şeker içeren yiyecek ve içeceklerin önerilmediğini çünkü özellikle şekerin tükürükle birleştiğinde yapışkan bir hal aldığını ve bunun dişlerden temizlemenin zor olduğunu anlattı. Durmuş, özellikle çocukluk yaşlarında kullanılan uzun süreli antibiyotikler, hormonal ilaçlar, karaciğer tedavisinde kullanılan ilaçların da dişlere zarar verdiğini ifade etti.
BEYAZLATMA İŞLEMİ HERKESTE AYNI ETKİYİ YAPMAZ
Dr. Tam, evde tipi beyazlatma ürünleriyle herkesin aynı etkileri göremeyeceğini, diş minelerinin beyazlatma malzemelerini farklı emeceği için etkinliğin değişebileceğini, bazı insanların genetik olarak dişlerinin daha koyu renge sahip olduğunu söyledi.
MAVİ IŞIKLI BEYAZLATMA KİTLERİ İSE YARIYOR MU?
Son yıllarda popüler olan ürünlerden biri de Mavi Işık Teknolojisi (LED) ile çalışan diş beyazlatma cihazları. Sadece 10-15 dakikalık kullanım ile 2 hafta gibi kısa bir sürede bembeyaz dişlere kavuşmayı vaat eden bu ürünler gerecekten etkili mi?
Dr. Tam, teorik olarak, mavi ışığın beyazlatıcı kimyasalları etkinleştirerek daha hızlı çalışmasını sağladığı için bu ürünlerin işe yaradığını söyledi ancak beyazlatma maddesininin ışık veya ısı gibi herhangi bir şey kullanarak etkinleştirilmesini önermedi.
Diş beyazlatma işleminde kullanılan hidrojen peroksitin, hekimler tarafından dişin yüzeyine uygulandığını ve sonrasında özel bir mavi ışınla aktive edildiğini söyleyen Diş Hekimi Dr. Şahin Durmuş, bu işlemle maddenin dişin içine nüfuz ettiğini, lekeli ve sarı olan bölgeleri parçaladığını belirtti ve ekledi: “Dişin içerisindeki sıvının oksijen oranını artması, daha parlak ve beyaz bir yansıma sağlar. Ancak hastaların kendilerinin alıp kullanacakları herhangi bir ürünü önermiyoruz.”
KARBONATIN FAYDADAN ÇOK ZARARI VAR
Dr. Kedzierawski, karbonatın suyla karıştırılarak macun gibi kullanımının oldukça yaygın olduğunu ancak yine de karbonat florür içermediği için diş hekimlerinin önerdiği diş macunlarının daha iyi bir tercih olacağını vurguladı.
Doğal yollarla diş beyazlatmak için kullanılan karbonat, muz kabuğu, limon, tuz gibi hiçbir ürünün kesinlikle önerilmediğini söyleyen Durmuş, bu işlemlerin diş beyazlatmayı sağladığını ancak dişleri aşındırarak minenin altındaki yeni bir tabakayı açığa çıkardığını, çizilen diş yüzeyinin daha hızlı leke tuttuğunu ve bu lekelerin mikro çatlaklara girmesi sebebiyle ofis tipi diş beyazlatma işleminde de dişlerin yeterince beyazlatılamadığını vurguladı.
Öte yandan kömürlü diş macunları da genellikle beyazlatıcı diş macunlarında bulunan başka bir bileşen. Ancak Dr. Kedzierawski, aktif kömürün diş bakımı için etkili ve güvenli olduğuna dair bilimsel bir kanıtın olmadığını ve Amerikan Diş Hekimleri Birliği'nin bunu önermediğini belirtti. Kedzierawski'ye göre aktif kömür diş mineleriniz için aşırı derecede aşındırıcı olabilir ve diş etlerinize zarar verebilir.
Şahin Durmuş, en etkili ve en etkisiz olarak geçen macunların arasında sadece yüzde birlik fark bulunduğunu ve burada önemli olan unsurların mekanik temizlik, dişlerin her gün doğru şekilde fırçalanması, diş ipi ve gargaraların kullanılması olduğunu vurguladı.
DİŞ BEYAZLATMA ÜRÜNLERİ GÜVENLİ Mİ?
Durmuş, eğer hastanın diş minesi kalınsa daha çok beyazlama sağlandığını çünkü işlemin mineye etki ettiğini, bazı hastaların ise diş minesinin ince olduğunu, bu durumda ofis tipi ya da ev tipi beyazlatmanın çok etkili olmadığını, dolayısıyla diş beyazlatma işleminde ne kadar beyazlatma yapılabileceğinin kişiden kişiye değişiklik gösterdiğini söyledi.
Ev tipi diş beyazlatma ürünlerinin ağız içinde birçok probleme neden olabildiğini söyleyen Durmuş, bu ürünlerin bazılarından üst ve alt çene için gece plağı çıktığını, bu plakların içine ajanın yani beyazlatma jelinin koyularak dişlere geçirildiğini, plakların standart üretilmiş olmasının herkese uygun olacağı anlamına gelmediğini önemle vurguladı ve diş hekimlerinin neden hastanın ağzına uygun bir gece plağı yaptıklarını anlattı:
UYKUDA KULLANILMASI BÜYÜK RİSK
“Kişiye özel plak yapılmasının sebebi beyazlatma ajanın dişlerde tam adaptasyon sağlayabilmesi, taşma yapmaması ve plağın içine tükürük girmemesidir. Plağın içine tükürük girmesi ve tükürüğün dışarı taştığı zaman ajanların da ağız içine taşmasıyla problemlere neden olabilir. Ofis tipi beyazlatma, ajanın yüksek konsantrasyonlu olması sebebiyle 45 dakika uygularken, ev tipinde daha uzun saatler tutulur. Uzun saatler boyunca ağız içine etki eden ajanlar, ajanın konsantrasyonu düşük olmasına rağmen ciddi sorunlara neden olur. Özellikle uykuda, ev tipi beyazlatma ajanı kullanılmamalıdır, yutulması birçok probleme neden olabilir.”
Durmuş, evde kullanılacak ajan ve plakların 2 – 2,5 saat takılmasını ve uyumadan önce çıkarılarak dişlerin fırçalanmasını önerdi ve bu işlemin evde 7 ila 10 gün arasında kullanılabildiğini ancak, eğer hastanın hassasiyeti yüksekse 3 gün kullandıktan sonra eğer 4. gün hassasiyet oluştuysa bunu muhakkak hekimlerine haber vermeleri gerektiğinin altını çizdi.
Dr. Bromage, diş beyazlatma ürünlerinin genel olarak güvenli olduğunu ancak dişlerinizin beyaz görünmesini sağlayan şeyin diş minesi olduğunu söyledi ve bu beyazlatma çabasının tam tersi etkilerinin olabileceği konusunda uyardı. Çünkü dişin iç kısmını oluşturan dentin denilen yapı sarı-kahverengi renktedir, eğer diş minesi fazla aşınırsa dentinin rengi görünmeye başlar ve dişlerimiz daha sarı görünür.
Dr. Tam, genelde ev tipi diş beyazlatma ürünlerinin reklamı yapıldığı gibi kullanıldığında etkili ve güvenli olduğunu ancak daha düşük kimyasal konsantrasyonlara daha kısa maruz kalmanın en iyisi olduğunu yani ofis tipi beyazlatmanın en iyisi olduğunu düşündüğünü belirtti. Dr. Tam ‘Ekstra güçlü ve etkili’ olduğu iddia edilen her şeyden kaçınılması gerektiği konusunda uyardı.
Dr. Tam, diş beyazlatmanın asla kalıcı bir çözüm olmadığını ev tipi yöntemin birkaç haftadan birkaç aya kadar etkisinin sürebileceğini ancak ofis tipi uygulamanın bir yıl veya daha fazla etkisinin süreceğini belirtti. Ayrıca dişler yaşla beraber sarardığı için beyazlatma yapılsa dahi mutlaka eski rengine geri döneceğinin altını çizdi.
Dr. Kedzierawski de bu beyazlatma uygulamalarının hiçbirinin dolgu ya da diğer işlemler görmüş dişlerde işe yaramayacağını hatırlattı.
Durmuş, ağız bakımı doğru bir şekilde yapılırsa ve kahve, tütün gibi ürünlerin tüketimi fazla değilse dişlerin beyaz kalacağını ve uzun vadede de dişlerin beyazlığını koruyacağını söyledi ve ekledi: “Yine de diş beyazlatma işlemi yaptırmak isteyenler yaptırabilir, ben kendime de uyguluyorum ve herhangi bir hasara neden olmadan rahatlıkla dişler beyazlığını koruyabiliyor.”
EV VE OFİS TİPİ BEYAZLATMA ARASINDAKİ FARKLAR NELER?
Durmuş, ofis tipi ve ev tipi beyazlatma işlemi arasındaki farkları şu sözlerle anlattı:
“Bu iki yöntemde de hidrojen peroksit kullanılmaktadır ancak ofis tipi yani hekimin gözetiminde yapılan diş beyazlatmada kullanılan ajanın konsantrasyonu (markadan markaya değişmek üzere) yüzde 28-33 yüksektir ve her markanın bu ajanı aktive etmek için önerdiği farklı uygulama cihazları bulunur. Tüm bunları ele aldığımızda ofis tipi diş beyazlatma hemen sonuç verebilir, hastalar 45-50 dakika içinde sonuçları görebilirler.”
Ev tipi beyazlatmada da hidrojen peroksit ajanının kullanıldığını ancak ofis tipine kıyasla konsantrasyonunun düşük (yüzde 12 ile 16 arası) olduğunu belirten Durmuş, ev tipi beyazlatmanın da her zaman hekim kontrolünde yapılmasını ve kişiye özel plaklar kullanılmasını önerdi.
Ofis tipi diş beyazlatma işleminin, ev tipi beyazlatmaya göre daha pahalı olduğunun altını çizen Durmuş, ofis tipi beyazlatma işleminin diğer dezavantajlarını şu şekilde sıraladı:
“Ofis tipi beyazlatma hassasiyete neden olabilir, ağızdaki yumuşak dokulara zarar verebilir. Bunlara ek olarak, beyazlatma yapıldıktan sonra kişi minimum bir gün (önerilen iki gün) beyaz bir örtüde leke bırakacak herhangi bir ürünü tüketmemeli. Buna göre, çay, kahve, salçalı yemekler gibi leke bırakabilecek şeyler tüketilmemeli, daha saydam ve sıvı (yayla çorbası gibi) besinler tüketilmeli. Bunun sebebi, diş beyazlatmada kullanılan ajanın konsantrasyonu çok yüksek olduğu için işlemin iki gün boyunca ağız içinde devam etmesidir."