Doğru zamanda doğru oyuncak seçimi

Bir beyefendi yeğenine doğum günü hediyesi olarak oyuncak almak için benden yardım istedi. Aslında hediye seçimini gerçeğine birebir benzeyen bir oyuncak tablet almaktan yana kullanmak istiyordu. Böyle bir hediyenin henüz 2,5 yaşındaki bir çocuğun psikomotor gelişimi ve ruhsal gelişimine katkı sağlamayacağını aksine ne kadar zorlayabileceğini ifade ettim. Beyefendinin amacı güzel, kaliteli ve popüler bir oyuncak almaktı. Ancak bu seçimle asıl amacına ulaşmış olmayacaktı, zira ince motor gelişimini henüz tamamlamamış bu çocuk o küçük tuşlara basarken zorlanacaktı ve üstelik kendinin aktif olmadığı bir oyuncak olduğu için hiçbir zihinsel aktivite geliştiremeyecekti. Bu durumu kendisine aktardım ve yeğeninin yaşına uygun bir hediyeyi birlikte seçtik. Yaşadığım bu hikaye ve benzer birçok örnek oyuncak seçiminin çocuk gelişiminde ne kadar önemli olduğunu insanlarla da paylaşmam gerektiğini hatırlattı.

Oyun, çocuğun kendini özgürce ifade ettiği iletişimin başlangıcı ve konuşma sürecinden de önce başlayan bir aktivitedir. Çocuğun ilk oyuncağı bedenidir, ilk önce ellerini hareket ettirerek takip eder ve ardından ayaklarını tutarak bir devinim içinde oyunu başlatmış olur.

İlerleyen süreçte ise hem ruhsal, hem fiziksel gelişimine yardım edecek değişik renkte ve dokuda sesli hareketli oyuncaklarla oynayarak çeşitli uyaranlarla buluşarak gelişim sürecine katkı sağlayacaktır.

Oyuncak seçiminde kalite anlayışı
Oyuncak  konusunda bir diğer önemli nokta ise, oyuncağın hangi malzemeden yapılmış olduğudur. Son zamanlarda, ülkemize Uzak Doğu ülkelerinden sağlıksız boya ve ham maddeden üretilen oyuncaklar ithal edilmektedir. Ebeveynler, ucuza mal edebilmek için çocuklarına bu türden oyuncakları almaya yönelmişlerdir. Ancak; bebeklik, yani oral dönemde çocuklar bu oyuncakları ağızlarıyla keşfetmeye çalışırken, vücutlarına sağlıksız maddeleri de almış olurlar. Bu da çocukların gelişimini olumsuz etkileyerek ciddi sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Ebeveynlere önerim, oyuncak seçimi yaparken nerede üretildiğine marka ve lisansına dikkat etmeleridir. Ayrıca ahşap oyuncakları, sağlıklı ve sağlam plastikleri, çok rengi içinde barındırmayan oyuncakları tercih etmeleri çocukları için daha doğru bir seçim olacaktır.

Gelişim sürecinde oyuncak seçimi nasıl olmalıdır?

0-2 Ay

Yukarıda da belirttiğim gibi beden hareketleri çocuğun ilk oyuncağıdır. Onunda öncesinde ilk aylarda, görsel ve işitsel olarak doyum sağlayacağı hafif seste, hareket eden oyuncakların yatağın üst kısmına asılmasıyla ilk doğru oyuncak seçimini yapılmış olur.

2-6 Ay 

Oldukça büyük parçalı, parlak, sesli ve yumuşak dokulu oyuncaklar seçilebilir. Ağzına alacağı için oyuncağın zararlı boya içeren ya da sert cisimlerden oluşmamasına dikkat edilmelidir. 6. aydan itibaren çocuk için nesne sürekliliği başlamıştır. Bir nesneyi gözünün önünden çektiğinizde onu arama eğilimlerine başlar. Bu tarz oyunlar oynayarak zihin gelişimine katkı sağlayabilirsiniz.

7-12 Ay

7 aylık bebek emekleme için harekete geçmiştir. Peşinden gidebileceği oyuncaklar emekleme sürecini pekiştirecektir. Ayna karşısında kendini izlemesini sağlayabilirsiniz. Döngüsel tepkiler (ses çıkardığını fark ettiği bir hareketi durmadan tekrar etme eğilimi) gösterir. Sesli, iç içe geçen, şekil kovası vb. gibi oyuncaklar uygundur. Bu dönemde bez oyuncaklarla basit hikayeler anlatarak uykuya geçişini de kolaylaştırabilirsiniz.

1-2 Yaş

Konuşan, hayvan sesleri çıkaran oyuncaklar ya da kitaplar, 3 parçalı ahşap tak-çıkar oyuncaklar. Farklı boydaki küpler, müzik aletleri (zil, marakas) araba, bebek, hayvan figürleri, oyuncak telefon ve boncuklu helezonlar uygun olacaktır. Ancak ağzına alamayacağı büyük parçalı oyuncaklar seçilmelidir.

3-5 Yaş

Bu yaş grubunun oyuncak çeşitliliği artmıştır ve oyuncakların üzerindeki etiketler 3+ olarak simgelenmiştir. Bu dönemde oyuncakların boyutları küçülmeye başlar. İnce motoru da destekleyecek nitelikte kalem tutma, ipe boncuk dizme, daha küçük halkaları sıraya dizme, eşleme, hikaye kitapları, puzzle, ahşap tak-çıkar tarzı oyuncaklar, Lego, oyun hamurları, eğitici kartlar, tamir takımları vb. gibi seçimler uygun olacaktır.

Yukarıda kısaca belli dönemlerde  alınabilecek oyuncaklardan bahsettim. Toplumun ve oyuncak sektörünün dayatmalarından sıyrılarak çocuğunuzun ve çevrenizdeki çocukların, oyun yoluyla sağlayacağı gelişim sürecini doğru ve kaliteli oyuncak seçimiyle tamamlamasına yardım edin.

En yeni, en popüler oyuncak en iyisi demek değildir.

arpanetmedya.com'a katkıları için teşekkürler.

6 Adımda Uzun Yaşamanın Sırrı | Doktor Bu Ne