Güncelleme Tarihi:
Basilli Dizanteri; Shigella türlerinin neden olduğu akut bir gastrointestinal enfeksiyon tablosudur. Etken bakteri için doğadaki tek kaynağı insan olduğundan dolayı, hastalık toplumda su kaynaklarının ve gıdaların insan kaynaklı fekal kontaminasyonu (dışkı ile kirlenme) sonucu yayılır.
Çok az sayıda Shigella grubu bakterinin bulunması (yalnızca 10 bakteri) bile hastalığın görülmesine neden olabilir. Hastalık etken olan bakteri ile kirlenmiş su ve besinler aracılığı ile bulaşır. Temizlik koşullarının yetersiz olduğu, yeterli ve güvenli kullanma suyunun bulunmadığı, ellerin yıkanmadığı ortamlarda fekal-oral yoldan yayılma hızla meydana gelir. Özellikle suya kanalizasyon karışması halinde su kaynaklı salgınlar ortaya çıkar. Bulaşma kişiden kişiye de olabilir. Hasta veya taşıyıcıdan dışkı-ağız yolu ile doğrudan veya dolaylı olarak geçer.
Genel olarak kirli su ve gıda tüketimi ile ortaya çıkan dizanteri; ateş, kramp şeklinde karın ağrısı, ağrılı, sulu ve kanlı dışkılama şeklinde görülebilir. Uygun antibiyotik tedavisi ve sıvı desteği ile oldukça etkili sonuçlar alınabilir ancak kişiden kişiye kolayca bulaşabildiği unutulmamalıdır.
Halk arasında kanlı ishal olarak bilinen dizanteri, bakteri, amip ve virüslerin neden olabildiği bir bağırsak enfeksiyonudur. Kişiden kişiye kolayca bulaşabilen bu hastalığın temel sebebi hijyen eksikliğidir. Su ve gıdaların dışkı ile kirlenmesi sonucu ortaya çıkar. Dizanteri bulaştığında belirtileri zayıf olarak seyreder ancak sonradan şiddetlenir. Ateş ve ishalle birlikte görülen ve son derece bulaşıcı olan bu hastalık vücuttaki su oranını ciddi olarak azaltır. Hastalığa sebep olan bakteri, virüs ya da amipler bağırsaklardan kan dolaşımına geçerek bazı iç organlara yayılabilir. Bu durumda hastalık, hastanın hayatını tehlikeye sokacak boyuta ulaşır. Sıklıkla basilli ve amipli dizanteri çeşitleri görülür. Aralarındaki temel farkı hastanın ateşli olup olmadığı belirlese de klinik olarak birbirine oldukça benzerlik gösterir.
Yaz aylarında artış gösteren dizanteri vakaları her yaş ve cinsiyetten kişide görülebilir. Sıklıkla 1 ila 5 yaş arası çocuklarda görülür ve bazı durumlarda kişinin 24 saat içinde 100'ü aşkın dışkılamasına sebep olur. Dizanteri çoğunlukla şiddetli, kanlı ve mukuslu ishalin eşlik ettiği; mide bulantısı, ani kusma ve ani mide krampları ile karakterizedir. Titreme, halsizlik, baş ağrısı, gaz hissi, 38°C ve üzerinde seyreden ateş gibi semptomları da bulunur. Basilli dizanteride enfeksiyon bir hafta içinde belirtilerini gösterirken amipli dizanteri hastaya bulaştıktan 10 gün sonra belirtilerini gösterir. Amipli dizanteride ise bağırsak hareketleri sancılıdır.
Dizanteri tedavisi
Dizanteri tedavisi amipli ve basilli dizanteride farklılık gösterir. Hastalığı tedavisindeki temel prensip ishal ile kaybedilen sıvının yerine konmasıdır. Hastalığın ağırlığına göre hekiminizin uygun gördüğü antibiyotik kullanımı ile iyileştirilir. Amipli dizanteri hastalığına neden olan paraziti yok etmeye yönelik uygun türde antibiyotik uygulanır. Yine aynı prensiple basilli dizanteri için de etken olan bakteriye yönelik antibiyotik hekim tarafınca seçilir ve uygulanır. Hastanın bulantı ve kusmasını önleyici ilaç tedavisi uygun görüldüğü takdirde hastaya uygulanır. İshal ve kusmanın şiddetine göre hekimin uygun gördüğü şekilde serum takviyesi yapılır. Bu süre zarfında hasta ve bakım sağlayan personelin hijyen kurallarına özellikle dikkat etmesi sağlanır. Hastalığın son derece bulaşıcı olduğu bilgisi paylaşılır.