Güncelleme Tarihi:
Dispne olarak isimlendirilen hastalık bir nefes darlığı problemi ile ortaya çıkar ve kişinin güçlükle nefes almasına sebep olur.
Dispne Nedir?
Dispne, halk arasında nefes darlığı olarak bilinen hastalığın tıbbi adıdır. Dispne bir tıbbı terimdir. Dispne hastalığının bazı hallerde tanısı ve tedavisi oldukça güç olabilmektedir. Nefes alamamak son derece rahatsız edici bir hissiyattır. Nefes alamamak ya da nefes darlığının da farklı farklı seyri söz konusudur.
Dispne Belirtileri Nelerdir?
Her nefes alma sorununu dispne olarak kabul etmek mümkün değildir. Kişinin bazı hallerde kısa süreli nefes alma problemi yaşaması olanaklıdır. Buna örnek dağa tırmanılması, yokuş yukarı yürünmesi yahut yoğun bir spor aktivitesi neticesinde görülen nefes darlığıdır.
Fakat görülen şudur ki; kişinin devam eden sürekli bir nefes alma problemi varsa bunun ciddi sağlık problemleri ile ilişkili olma ihtimali yüksektir. Hatta bu nefes darlığı önemli ve ağır hastalıklara da işaret edebilir.
Dispne Nedenleri Nelerdir?
Dispnenin birçok sebebi bulunabilir. Nefes darlığının ani başlangıcı söz konusu ise buna "akut dispne" denir. Akut dispne şu durumlara hasıl olduğunu gelişebilir:
Kalp yetmezliği vakaları
Zatürre hastalığı
Astım hastalığı
Alerjik reaksiyonlara bağlı olanlar
Kansızlık ( anemi), ya da ani kan kaybı durumları
Havayollarına yabancı ve tıkayıcı bir cismin kaçması halleri
Akciğer kollapsı denilen durumlar. Burada görülen vaka şöyledir. Akciğerin bir kısmının sönmesi veya kapanmasına bağlı olacak biçimde havalanmaması )
Hipotansiyon durumları ( Kan basıncının düşüklüğü halleri )
Pulmoner durumu, yani akciğer atar damarının pıhtı ile tıkanması
Yüksek düzeyde karbon monksite maruz kalınmış olması
KOAH, yani akciğer hastalığı
Bugün tüm dünyanın mücadele verdiği " covid-19" sebebiyle hastalarda zatürre gelişmektedir. İşte dispne bu hastalıkta da önemli belirtilerden birini meydana getirmektedir. Öte yandan bazı başka akciğer rahatsızlıkları da nefes darlığına neden olabilmektedir. Örneğin; Akciğer kanseri, kalp ritim problemleri, kalp yetmezliği gibi.
Dispneyi tetikleyen bazı durum ve olgular da vardır. Bunlar ortamda bulunan kimyasallar, tozlar küf ya da polen gibi çevre kirletici unsurlar ile alerjenler olabilmektedir. Mutlaka sigarayı da bunlar arasında saymak gerekir. Sigara içilen kapalı ortamda bulunmamak tedbir amaçlı alınabilecek en doğru önlemdir.
Dispne Tedavisi Hakkında
Dispne bazen geç anlaşılabilir. Hatta hayati tehlike yaratacak düzeye bile gelebilir. Şu aşağıdaki belirtilerden birde fazlası varsa kişinin derhal bir sağlık kuruluşuna başvurması gerekir:
Ayak ve/ veya ayak bileklerinde şişme varsa
Solunumu nacak hırıltılı bir şekilde gerçekleşebiliyorsa
Titreme, ateş ve öksürük mevcutsa
Yatar yahut dinlenir pozisyonda iken nefes darlığı yaşıyorsa
Solunum sorunları sebebiyle günlük rutinini yerine getirmekte zorluk yaşıyorsa
Nefes alma yeteneğinde bariz bir değişiklik yaşıyorsa
Dispne teşhisi konulması önemlidir. Çünkü dispne şikayeti ile gelen kişinin bunun altında yatan hastalığının teşhisi önemlidir. Bu hastalığın teşhisi konulduktan sonra dispne tedavisine başlanır. Dispne tedavisinde hekimler asıl nedene odaklanarak hastaya uygun bir tedavi planlarlar.
Dispne tedavisinin amacı hastanın daha iyi nefes alabilmesine yardımcı olmaktır.
Dispne tedavilerinden bazı örnekler ise şöyledir: Dispne hastasının yüz ve boyun bölgesine soğuk hava akışı yardımı ile yardımcı olunabilir. Ya da dispnenin altında yatan sebep astım gibi bir hastalıksa akciğer havayolları genişletici steroid tedavileri uygulanır. KOAH gibi bir sorun yatıyorsa bu durumda da özel nefes teknikleri şeklinde bir tedavi planlaması yapılabilir.