Dikkat! Sosyal jet lag kalbinize kötü geliyor
Güncelleme Tarihi:
Aynı gün içinde 6 saat diliminden fazla uçtuysanız jet lag’in neye benzediğini bilirsiniz; yorulma, duygularda karışıklık, sinirlilik ve dahası… Bunun nedeni, hızlı bir şekilde yeni bir zaman dilimine geçerek vücudunuzun biyolojik saatinin bozulmasıdır. Biyolojik saatin bozulması, hemen hemen tüm fizyolojik işlevlerinizin zamanlamalarının düzenlenmesi açısından kritik öneme sahiptir. Fakat bu kritik zamanlar birkaç gün içinde yerini düzelmiş vücut fonksiyonlarına bırakır. Yani her şey düzelir. Ya peki sosyal jet lag?
Sosyal jet lag nedir?
Şimdilerde uyku uzmanları, "sosyal jet lag" adı verilen, sağlığınız üzerinde uzun vadeli sonuçlar doğurabilecek farklı bir tür uyku bozukluğuna dikkat çekiyorlar. Sosyal jet lag, hafta sonları uyku düzeninizi değiştirdiğinizde, geç yatıp geç kalktığınızda ve bu durumu düzeltmeye çalıştığınızda; yani vücudun doğal uyku düzenini bozduğunuzda ortaya çıkıyor. Sosyal jet lag tanımı ilk olarak, Kronobiyolog Roenneberg tarafından 2007 yılında "Internal Time - Vücut Saati" adlı kitapta kullanıldı.
Uyku düzeninin değişmesi ile gelen rahatsızlıklar
Son on yıldaki araştırmalar, hafta sonları uyku takvimi değiştirmenin; kalp, diyabet, depresyon ve bir dizi diğer kronik sağlık problemlerine neden olduğu sonucunu ortaya koymuştur. Fakat şu ana kadar yapılan araştırmalar sosyal jet lag’ın daha büyük uyku sorunlarıyla bağlantılı olup olmadığına açıklık getirememiştir. Yani hafta sonları işe erken yetişmeye çalışmak için uzun süre uyuyor olabilirsiniz.
Kalp hastalıklarına yakalanma riskini yüzde 11 arttırıyor
Arizona Üniversitesi Tıp Fakültesi Uyku ve Sağlık Araştırma Programı'ndaki bilim adamlarının yeni bir araştırması, uyku süresi, uyku kalitesi ve uykusuzluk gibi durumların direkt olarak sosyal jet lag ile bağlantılı olduğu sonucunu ortaya koydu. Araştırmacılar sosyal jet lag’in kalp hastalığına yakalanma olasılığını yüzde 11, “zayıf veya düşük performansta” olma ihtimalini yüzde 28 yükselttiğini gösterdi.
Uyku ve Sağlık Araştırma Programı direktörü Michael Grandner, yaklaşık 1000 kişinin katıldığı anketin sonucunu sosyal jet lag probleminin kendi başına bir risk faktörü olarak yorumladı. Ayrıca Grandner, "Biyolojik ritimleri destekleyen hücreler, vücut saatlerini nasıl düzenlediğini kontrol eden genlerin kalp işlevi ve metabolizma üzerinde önemli bir rol oynuyor" diyor. Yani uyku sorunu sonucunda, kalp fonksiyon bozukluklarının ortaya çıkması bu olasılığı daha da arttırıyor.
Vardiyalı çalışanlar da risk grubunda
Grandner, "Vardiyalı çalışmanın kalp hastalığı, şeker hastalığı, kilo alımı, kronik ağrı ve her türlü kötü sağlık sorunu için büyük bir risk faktörü olduğunu gösteren bir bütün literatür var" diyor. Ve ekliyor: "Vücutta düzgün çalışması için düzenlenmiş ritimlere dayanan çok sayıda sistem var ve onları dengeli bir şekilde çalıştırmalıyız."
Gazlı bez adı nereden geliyor?