Covid-19 aşısı mamografi sonuçlarını etkiler mi?
Güncelleme Tarihi:
Covid-19 aşıları yapılmaya başladığından beri birçok kişi aşı sonrası lenf bezlerinin şiştiğini fark etti. Aşının yan etkisi olarak ortaya çıkan bu durum bazı kişileri rahatsız etse de uzmanlar bunun endişe edilecek bir şey olmadığını söylüyor. Asıl sorun bu nedenle kadınların meme muayenelerini aksatmaları ve gecikmeli yapılan meme taramaları...
Geçtiğimiz hafta Radiology dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, covid aşısı olduktan sonra lenfadenopati olarak da bilinen şişmiş lenf bezlerinin görülmesinin yaygın olduğunu, bunun aşının işe yaradığının kısa süreli ve zararsız bir işareti olduğu söylendi.
Bazı doktorlar yakın zamanda aşı olmuş ve lenf bezleri şişmiş hastaların mamografi çektirmeden önce birkaç hafta beklemek isteyebileceğini öne sürerken, diğerleri mamografileri veya aşıları atlamamanın önemli olduğunu söylüyor. Bazı uzmanlar ise yıllık rutin mamografi kontrollerinin aşılamadan önce yaptırılmasını tavsiye ediyor.
Araştırmanın yazarı New York Üniversitesi Grossman Tıp Okulu ve NYU Langone Health'de Radyoloji Bölümü'nden Dr. Stacey Wolfson, kadınların yakın zamanda yapılan aşılama nedeniyle tarama mamogramlarını ertelememeleri gerektiğini bilmeleri önemlidir. Wolfson "Reaktif lenfadenopati, COVID-19 aşılamasından sonra yaygın olarak görülür ve iyi huyludur" diyor.
Araştırmada Covid-19 aşısı olan ve mamografi yapılan 1217 kişiden 537'sinde şişmiş lenf bezleri tespit edildi. Moderna aşısı olanların %46'sında, Pfizer aşısı olanların %38'inde ve Johnson & Johnson aşısı olanların %39'unda şişmiş lenf bezleri saptandı.
Şişmiş lenf bezleri en sık aşılamadan sonraki ilk iki hafta içinde görüldü, ancak daha uzun süre devam edebilir.
Wolfson, "Lenf bezlerinin ne kadar hızlı şiştiğine ve rutin mamografi taramalarında ve meme ultrasonu muayenelerinde tespit edildikten sonra ne kadar uzun süre devam ettiğine şaşırdım" diyor ve ekliyor. "Çeşitli kılavuzlara dayanarak tarama muayenelerinin 4-6 hafta ertelenmesine rağmen iyi huylu reaktif lenf bezlerinin hala mevcut olduğuna tanık olduk. Bu lenf düğümleri üç aylık takip muayenelerinde de değişmedi ve bazı büyümüş lenf bezleri 10 aydan fazla devam etti."
Wolfson bu nedenle diğer şüpheli mamografik bulgular olmadıkça şişmiş lenf bezleri gözlenen kişilerde görüntülemenin önerilmediğini söyledi.
Düzenli mamografiler meme kanserini erken teşhis etmeye yardımcı olabilir. Amerikan Kanser Derneği, ortalama risk taşıyan 40-44 yaş arası kadınların her yıl tarama yaptırmaları gerektiğini, 45-54 yaş arası kadınlar her yıl mamografi çektirmelerini, 55 yaş ve üstü kadınlar iki yılda bir mamografiye geçebileceğini veya yıllık mamografiye devam edebileceklerini söyledi.
Amerikan Radyoloji Koleji Göğüs Görüntüleme Komisyonu başkanı Dr. Stamatia Destounis da yaptığı açıklamada, "Aşıya bağlı lenf nodu şişmesinin mamografi yorumuna herhangi bir etkisi olmaması için kadınların yıllık mamografilerini aşılamadan önce yaptırmalarını tavsiye ettik. Bu bilgilerin yorum sürecine dahil edilmesi için görüntüleme merkezi personeline son aşı tarihiniz hakkında bilgi verin" dedi. Takip sıklığına ilişkin karar ise yerel meme görüntüleme merkezlerine ve radyologlara bırakılmış durumda.
ABD’de salgınla mücadelede en önemli kurumlardan biri olan Johns Hopkins Üniversitesi de geçen yıl aşıdan sonra lenf bezi şişmesini en çok görülen yan etkilerden biri olarak incelemiş ve bir çalışma başlatmıştı.
Çalışmaya göre aşıdan sonra lenf bezlerinde oluşan geçici şişliklerin, meme kanseri taraması yaptıran kadınlarda yanıltıcı sonuçlara yol açabileceğine dikkat çekildi. Johns Hopkins Medicine için bir araştırma makalesi kaleme alan Lisa Ann Mullen, “Covid-19 aşısı olduktan sonra lenf bezlerinde geçici olarak büyümeler meydana gelebilir. Bu da mamografi taramasında, herhangi bir kanser işareti olmamasına rağmen yanlış pozitif sonuçlara yol açabilir” demişti.
New York Post’ta yer alan habere göre ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), yanıltıcı sonuçların önüne geçmek için bir zaman aralığı olduğunu açıkladı. CDC, kadınların önünde iki seçenek bulunduğunu, ya aşı yaptırmadan önce mamografi çektirmeleri gerektiğini ya da aşıdan altı hafta sonra testleri yaptırmalarını tavsiye etti.
Özel bir hastanenin Genel Cerrahi Anabilim Dalı Başkanı ve Senoloji (Meme Bilimi) Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Cihan Uras, aşıların neden böyle bir etki yaptığını şu sözlerle açıklıyor:
“Lenf bezleri ucunda vücuda giren her türlü yabancı maddeyi yok etmek için çalışan savunma organlarımızdır. Aşıyı yabancı bir madde olduğunu algılayarak bir reaksiyon oluşturuyor ve bunun sonucunda lenf bezi düğümleri meydana geliyor. Başka aşılarda da böyle bir etki yaşamak mümkün.”
Uras, bu yan etkinin herkeste görülmesinin şart olmadığını, ilk ağrılı dönem genellikle 2-3 günde geçtiğini ancak lenf bezlerinin küçülmesinin aylar sürebileceğini söylüyor ve bu yan etki ‘tamamen zararsız ve geçici’ olduğunu vurguluyor.
Bu etki nedeniyle mamogrofileri aksatmamanın çok önenli olduğunu söyleyen Uras, büyüyen lenf bezinin tetkiklerde görüldüğünü ancak iyi bir klinik ve radyolojik değerlendirmeyle aşıya bağlı olduğunun rahatlıkla ayırt edilebileceğini sözlerine ekliyor.
Uras, hastanın memesinde klinik bir yakınması varsa mamografinin kesinlikle aksatılmaması gerektiğini fakat tarama amaçlı yapılıyorsa aşıdan 1 ay sonra yapılması gerektiğinin altını çiziyor.
