Çoğumuz bu riskin farkında bile değiliz: Güneş gözünüzü yakabilir! ‘Hayatımın hatasını yaptım, sürekli göz yorgunluğu çekeceğim’
Güncelleme Tarihi:
İlkbaharın sonuna geldiğimiz şu günlerde, yaz güneşi kendini göstermeye başladı. Ne var ki ister sahilde gezerken olsun ister parkta yürüyüş yaparken, çoğu insanın dikkate almadığı bir risk var: Tıptaki adı fotokeratit olan güneşten yanmış gözler! ABD’de yaşayan 47 yaşındaki Dana Galiano bu tehlike yüzünden ailesiyle gittiği tatilde adeta kâbusu yaşadı. Peki fotokeratit nasıl meydana geliyor ve nelere yol açıyor? Güneş gözlüğü takmak çözüm oluyor mu? Uzmanlar hurriyet.com.tr’ye anlattı.
ABD’nin New Jersey'de yaşayan Dana Galiano, bir gününü ailesiyle neşe içinde plajda geçirirken başına geleceklerden habersizdi.
Galiano, plajda geçirdiği saatler boyunca hiç güneş gözlüğü takmadı. Eve geldiğinde gözlerinde sanki kum kaçmış gibi bir yanma hissi duydu. Yapılan incelemeler sonuncunda Galiano'nun iki gözünde de güneş yanığı yani ‘fotokeratit’ olduğu ortaya çıktı.
Daily Mail'e konuşan Galiano, rahatsızlığın önce sağ gözünde başladığını belirterek, “Çok sık güneş gözlüğü takan biri değilim. Bugüne kadar hiç göz hastalığı da yaşamadım. Fakat ailece gittiğimiz deniz kıyısında gözümde şiddetli bir yanma hissettim. Bir anlık bir şey olduğunu düşündüm ama yanıldım” dedi. Galiano şöyle devam etti:
“Yanma sonrası gözlerimi kapattım ve yüzüme bir havlu örttüm. Sahilden eve geldiğimde yüzümü suyla duruladım. Hatta anneme ‘Bir bakar mısın, gözümde kum var mı?’ dedim. Görünürde bir şey yoktu. Hatta gözüm kırmızı da değildi. Fakat çok şiddetli ağrıyordu. Birkaç saat sonra ağrının şiddeti azaldı. Daha sonra gözümde bir çizik fark ettim ve bu beni çok korkuttu…”
‘GÜNEŞ GÖZLÜĞÜ TAKMAYARAK HAYATIMIN HATASINI YAPTIM’
Bir hafta sonra sol gözünde de aynı ağrının olduğunu söyleyen Galiano, “Gittiği doktor, ‘Gözünüzde güneş yanığı var ve bu kalıcı’ dedi. Daha da kötüye gidebileceğini, gündelik hayatımı etkileyeceğini ve görme problemleri yaşama ihtimalim olduğunu söyledi. O an güneş gözlüğü takmayarak hayatımın hatasını yaptığımın farkına vardım. Acısını ömür boyu çekeceğim, bundan sonra sürekli göz yorgunluğu yaşayacağım” ifadelerini kullandı.
New York’ta göz cerrahisi konusunda uzmanlaşmış bir göz doktoru olan Dr. Jeff Dello Russo'ya göre fotokeratite bağlı kalıcı görme hasarı, yaz aylarında normalinden daha çok gözlenen bir durum…
Dr. Russo, "Bu durum yaz aylarında çok görülür. Gözlerinizin kırmızı ve tahriş olması dışında görünürde hiçbir belirti olmadan da fotokeratitiniz olabilir” dedi.
Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğum Göz Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Sezer Hacıağaoğlu, “Güneşe doğrudan bakmak, gözün neredeyse tüm tabakalarını olumsuz etkileyen UVA ve UVB’ye maruziyeti artırır. Bu durum cildimizde nasıl yanıklara sebep oluyorsa, gözün ön saydam tabakası olan korneada da fotokeratit dediğimiz güneş ışığı yanıkları oluşturur. Ayrıca hava sıcaklığının ve dolayısıyla buharlaşmanın artması nedeniyle göz yaşımız çok daha hızlı buharlaşır. Bu nedenle gözyaşımızın kornea yüzeyindeki koruyucu kalkan etkisi ortadan kalkar ve görmeyi etkileyen bir tablo ortaya çıkar” dedi.
Göz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Muhsin Eraslan da “Güneş ışınlarının dünya üzerine daha dik geldiği mevsim olan yazın ultraviyole ışınların zararlı etkileri ne yazık ki vücudumuzu daha belirgin olarak tehdit eder” dedi ve ekledi:
“Yaz ayları dışında kışın deniz seviyesinden yükseldikçe ultraviyole ışınlarının etkisi arttığı için kayak merkezlerinde zaman geçiren insanlarda da bu sorun ortaya çıkar. Gözlerimiz için tehdit unsuru olabilen bu direkt güneş ışığı maruziyeti sadece gözümüzün en dış tabakası olan kornea tabakası için değil, aynı zamanda en iç tabaka olan retina tabakası için de yanık riski oluşturur.”
UVA ışınları, ozon tabakasından direkt bir şekilde geçerek dünyaya ulaşan güneş ışınlarıdır. Bulutlardan ve camdan geçebilme, derinin alt tabakasına etki etme özelliğine sahiptir. UVB ışınları ise ozon tabakasından yüksek oranda süzülerek ulaşır. Cildin üst tabakasına etki eder. Günün saatine ve mevsime göre yoğunlukları artar.
BU BELİRTİLERE DİKKAT!
"Fotokeratit gelişen bir gözde; ani başlayan bulanık görme, kızarıklık, ağrı, batma ve sulanma gibi şikayetler görülür" diyen Dr. Öğr. Üyesi Sezer Hacıağaoğlu, “Bu nedenle, eğer uzun süre güneş ışığına maruz kaldıktan sonra bu belirtilerden biri gözüküyorsa ve geçmiyorsa bir göz hastalıkları uzmanına başvurulması gerekiyor” dedi.
Güneş ışığına uzun süre maruz kaldıktan sonra gözde şikayetler meydana geldiyse, gözlerin bol su ile yıkanması gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Muhsin Eraslan, “Su burada çok önemli, göz güzelce yıkanmalı. Hatta göz kapalı tutulmalı ve göz kapaklarının üzerine soğuk kompres uygulanmalı. Ancak gözleri ovuşturmaktan kesinlikle uzak durulmalı” ifadelerini kullandı.
Dr. Öğr. Üyesi Sezer Hacıağaoğlu, “Eğer elinizde kullandığınız suni göz yaşı damlaları varsa bu damlaları damlatmak da fayda gösterecektir. Ancak görme şikayetinin devam etmesi, görmenin etkilenmesi halinde mutlaka hekime başvurulması gerekiyor” bilgisini paylaştı.
YAZ AYLARINDA GÜNEŞE ÇIKARKEN HANGİ SAAT ARALIĞINI DİKKATE ALMALIYIZ?
Güneşin yer yüzüne en dik geldiği saatler olan 10.00 ile 15.00 arasında mümkünse dışarı çıkılmaması gerektiğine dair uyarıda bulunan Dr. Öğr. Üyesi Sezer Hacıağaoğlu, “Bu saatlerde dışarı çıkmak zorunda olanlar mutlaka koruyucu şapka ve güneş gözlüğü takmalı, dışarıda olduğu süreyi mümkün olduğunca kısa tutmalı” ifadelerini kullandı.
EN ÇOK KİMLER RİSK ALTINDA?
'En çok kimler risk altında?' diye sorduğum Prof. Dr. Muhsin Eraslan bu soruma “Geçirilmiş kornea hastalığı hikayesi olanlar ve göz kapağını hareket ettiremeyenler veya hareket kabiliyetinde azalma olanlar risk altında bulunuyor” cevabını verdi.
Bu riskli grup dışında güneş ışınlarına normalden çok daha fazla maruz kalanları bekleyen daha farklı tehlikelerin olduğunu da söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Sezer Hacıağaoğlu, “UVA ve UVB yalnızca kornea yüzeyini değil gözün tüm tabakalarını olumsuz etkiler. Gözün beyaz bölümünü ve göz kapaklarının içini kapsayan tabakada halk arasında ‘kuş kanadı’ denilen pterjiyum hastalığına neden olabilir. Katarakt gelişimini hızlandırır ve gözün ağ tabakası olan retinada sarı nokta hastalığı gibi kalıcı değişikliklere neden olarak görme kaybına yol açabilir” ifadelerini kullandı.
Prof. Dr. Muhsin Eraslan ise bu tip sorunlarda güneş ışınlarının haricinde yüksek güçteki lazer ışınları ve ameliyat mikroskop ışınlarının da etkili olabileceğini söyledi. Hatta Prof. Dr. Eraslan “Uzun süren operasyonlarda bu durumu akılda tutup önlemleri almak çok önemli” uyarısında bulundu.
GÜNEŞ GÖZLÜĞÜ ALIRKEN BUNLARA DİKKAT!
‘Güneş gözlüklerinin ışığı bloke etme gücü UV200, UV400 ve UV600 gibi ibarelerle anlaşılabilir’
Güneş gözlüğü bu noktada en önemli araç olarak gözüküyor. Peki gözlük konusunda nelere dikkat etmek gerekiyor?
“Kalitesiz güneş gözlükleri takmak ultraviyole hasarının gelişmesinde önemli bir risk faktörü” diyen Dr. Öğr. Üyesi Sezer Hacıağaoğlu, “Güneş gözlüklerinin camları mutlaka tam UV korumalı olmalı. Tam UV koruması; güneş gözlüğü camlarının hem UVA hem UVB’ye karşı en az yüzde 99 blokaj sağlaması anlamına geliyor” dedi ve ekledi:
“Güneş gözlüklerinin ışığı bloke etme gücü UV200, UV400 ve UV600 gibi sertifika üzerindeki ibarelerle anlaşılabilir. Özellikle deniz kenarında minimum UV400 korumalı güneş gözlükleri kullanılmalı. Eğer UV koruması olmayan bir güneş gözlüğü seçimi yaptıysak, koyu cam rengi nedeniyle gözümüz daha karanlık bir ortama girdiğini düşünerek refleks olarak göz bebeklerini büyütecek. Bu da daha fazla ultraviyole ışığın gözlere girmesine neden olacak. Bu nedenle UV koruma sertifikasına sahip güneş gözlükleri tercih edilmesi çok önemli…”
Şeffaf kontakt lenslerin de büyük çoğunluğunda ultraviyole koruyucu olduğunu söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Hacıağaoğlu, “Bu lensler de sizi güneşten korur. Fakat burada dikkat edilmesi gereken, kontakt lenslerin hekim reçetesi ile alınması…” ifadelerini kullandı.
Fotoğraflar: iStock