Güncelleme Tarihi:
Bebeğinizin özellikle 9 aylıktan sonra kendi başına ayakta durmayı öğrenip yürümesi hem ebeveynler için hem de bebeğin kendisi için oldukça hızlı gelişen ve heyecan verici bir süreç. Bu andan itibaren iki yaşına kadar olan zamanda doğduğunda sadece refleksif hareketlere sahip olan bebek emekleme, yürüme, el ve ayak becerisini kazanarak kendi ihtiyaçlarının bir kısmını yapan ve yürüyen bir bireye dönüşür. Bu süreçlerde kazanılan bu becerilere ise motor gelişim denilir.
Motor gelişim, santral sinir sisteminde olgunlaşma ve öğrenme yoluyla gerçekleşir. Bebeğin motor fonksiyonları kontrol edebilmesi hem bedenin yeterli olgunluğa ulaşmasına hem de öğrenmeye bağlıdır. Yürüme, konuşma, bağırsaklarını ve idrar torbasını kontrol etme, elle tutma ve el kontrolü gibi beceriler temelde olgunlaşmaya dayalı motor becerilerdir. Bu olgunlaşma süreçlerini hızlandırma ya da geciktirmede çevresel koşullar da etkili olabiliyor.
Bebeklerin emeklemesi yürümeye geçiş öncesi bir alıştırmadır. Bebekler genelde yürüme öncesi emeklerler sonra yavaş yavaş yürümeye geçerler. Bazı bebeklerse hiç emeklemeden yürüyebilir. İki süreçte normal olarak kabul edilir. Bebekler genelde 6-9 aylık olduklarında emeklemeyi öğretmeye başlamak gerekir. Çünkü bebekler ortalama 6 aylık olduklarında emekleme belirtileri göstermeye başlayabilirler. Emekleme zamanı konusunda bebekten bebeğe farklılık olabilir. Bebekler 5-6 aylıkken öncelikle destekli oturmayı öğrenirler. 6-7 aylıktan itibaren desteksiz olarak kendi başına da oturabilirler. Daha sonra oturmayı öğrendikten sonra emeklemeye başlamak bebek için bir sonraki önemli aşamadır. Her bebeğin gelişiminin birbirinden farklı olabileceğini unutmamanız gerekir. Bazı bebekler diğerlerine göre daha hızlı gelişim gösterebilir. Bazıları ise biraz daha yavaş olabilir. Bazı bebekler diğer birçok bebeğin yaptığı şeyi yapmayabilir.
YÜRÜTEÇ KULLANMAK DOĞRU MU?
Bebeklerin emekleme ve yürüme sürecinde sıklıkla ailelerce yürüteç kullanımı gündeme geliyor. Aileler özellikle 4-7. aylar arasında, biraz da aile dostlarının da baskısıyla çocuklarına yürüteç alırlar ve kullandırırlar. Yürüteç, bebeğin bu dönemlerinde doğal sıralamada (refleksler dönemi, tam basamadığı çökme dönemi, tekrar ayakları üzerine bastığı istemli ayağa kalkma dönemi ve sıralama - yürüme dönemleri) duraklama ve kesintiye neden olur. Biz doktorlar olarak yürüteç kullanımını önermiyoruz. Bebeklerimize güvenli bir alan sağlayarak oyun oynaması, emeklemesi ve ayakta durma gibi hareketleri yapmasına destek olmak sağlıklı motor gelişimleri için daha iyi bir yol olacaktır.
Yürütecin bebek için zararları:
*Bebeklerin henüz kalça yapıları tam gelişmediğinden kalça kemiklerinde problemler doğurabilir. Skolyoz gibi omurga eğriliklerine neden olabilir.
*Yürüteç kullanırken bebekler genellikle parmak uçlarını kullanırlar. Kazanılan bu alışkanlık nedeniyle ilerleyen dönemlerde çocukta ayak parmak uçlarında yürüme görülebilir.
*Yürütece hakim olamayan çocuk kazalara da davetiye çıkartır. Yapılan çalışmalarda 1-2 yaş arası kafa travmalarının nedenleri arasında yüzde 90 oranında yürüteç kazaları tespit edilmiştir.
*Yürüteç nedeniyle bebek her istediği yere gidemez. Bu durum da bebeğin psikolojik durumunu olumsuz etkiler.
*Ayak yapısı daha hazır olmadan bastırıldığı için ayak deformiteleri oluşabilir.