Batı Nil Virüsü nedir, bulaşıcı mı?

Batı Nil Virüsü (BNV) Flaviviridae ailesinin Flavivirusgenusuna ait, sivrisineklerle bulaşan bir patojendir. Ortalama 40-60 nm çapında, tek sarmallı 10.000-11.000 baz içeren pozitif RNA genomuna sahip zarflı bir virüstür. Flaviviridae ailesinin Japon ensefalitiantijenikkompleksine aittir.

BNV ilk olarak 1937 yılında Uganda’da Batı Nil bölgesinde bir kadında izole edilmiştir. Kuşlarda (kargalar ve güvercinler), ilk defa 1953 yılında Nil Deltasında tanımlanmıştır. BNV’nin 1997 yılından önce kuşlar için patojenik olmadığı bilinmekteyken, aynı dönemde İsrail’de virulansı daha fazla bir suşu, farklı türde kuşlarda ölümlere neden olmuştur.

İsrail ve Tunus’ta dolaşımda bulunan BNV, 1999 yılında New York’a geçiş göstermiş, ilerleyen yıllarda Amerika Birleşik Devletleri (ABD)'nde yayılan büyük ve dramatik bir salgına neden olmuştur. Hastalıkla ilgili en büyük salgınlar Yunanistan, İsrail, Romanya, Rusya ve ABD’de görülmüştür.

Hastalığa yönelik insan enfeksiyonları, dünya genelinde birçok ülkede 50 yıldan daha uzun süredir görülmektedir. Hastalık, çoğunlukla Afrika, Avrupa, Orta Doğu, Kuzey Amerika ve Batı Asya’da görülür. 2018 yılında Avrupa Bölgesinde ve komşu ülkelerinde vaka sayılarında artışlar görüldüğü bildirilmektedir.

2010 yılından beriülkemizde de vaka bildirimleri olmaktadır.

Salgın bölgeleri başlıca kuş göç yolları üzerinde yer almaktadır.Hastalık genelde mevsimsel özellik göstermekte olup yaz boyunca ve sonbaharın erken dönemlerinde görülür.

Batı Nil Virüsü bulaşıcı mı?

BNV için esas vektör sivrisineklerdir. Virüs kırkın üzerinde sivrisinek türünden izole edilmiş olmasına rağmenpredominantcinsCulex’tir. Yabani kuşlar ana konaktır. Bazı kuş türlerinde uzun süre yüksek düzeyde viremi yapar. BNV’nin yaşam döngüsü sivrisineklerle kuşlar arasındadır. Kuşlardaki viremi dönemi sivrisineklerin virüsü almasında kritik bir öneme sahiptir. Virüs kuşlarda yüksek derecede patojenik seyreder ve toplu kuş ölümleri yerel yayılımın sıklıkla en önemli göstergesidir. Göçmen kuşlar ve sivrisinekler hastalığın dünya çapında yayılmasında etkilidir. Virüs insanlara ve atlara sivrisineklerin sokmasıyla bulaşır. Ancak bunlarda enfeksiyon düşük viremi ile seyrettiğinden insanlar ve atlar diğer sivrisinekleri enfekte edemez, dolayısı ile kazara döngüye girerler ve son konak olurlar.

Hastalığın esas bulaşma yolu enfekte sivrisineklerin sokmasıdır. Bununla birlikte nadiren kan ürünlerinin transfüzyonu, organ transplantasyonu ve laboratuvar çalışanlarında perkütanözinokülasyon yoluyla bulaşmalar bildirilmiştir. Transplasental yolla (anneden bebeğe geçiş) bulaşın olduğu bir vaka tespit edilmiştir.

Hastalığın endemik olduğu bölgelerde, dışarıda çalışan ve sivrisinek sokmasına maruz kalan işçiler, bahçıvanlar ve çiftçiler risk altında sayılabilir. Bunun dışında BNV ile enfekte kuşlara nekropsi yapan veya enfekte kuşların atıklarına maruz kalan laboratuvar çalışanlarına ellerinde kesivarsa virüs bulaşabilir. Risk altındaki kişilere eğitim verilmeli ve şüpheli bir temas saptandığında hastaneye başvurmaları sağlanmalıdır.