Atkins, Dukan ve Karatay diyetlerinden kaçınması gerekenler kim

Acı biber, Karatay, Dukan, lahana çorbası, kan grubu diyeti vs. yarış halinde. Son iki yılın en moda diyetleri ise Karatay ve Dukan. Mucitleri kuvvetle savunsa da, beslenme uzmanı Elvan Odabaşı Kanar, bunların sağlıksız protein diyetlerinden sadece ikisi olduğunu söylüyor ve ekliyor: “Popüler diyet kültürüyle ne yazık ki hem fizyolojik hem de psikolojik sağlığımıza şiddet uygulanıyor. Ben moda diyetlerine ‘diyet şiddeti’ diyorum.”

 

Diyetin modası olur mu?

- Artık hızlı kilo kaybettiren farklı bir yöntem geliştirilemediği için sağlıksız protein diyetleri farklı isimlerde tekrar karşımıza çıkıyor. Ben bu diyetlere ‘vintage’ diyorum. Yılın vintage diyeti Dukan ve Karatay. Her ikisi de bildiğiniz Atkins diyetinin yeni adından ibaret. Popüler diyet kültürüyle ne yazık ki hem fizyolojik hem de psikolojik sağlığımıza şiddet uygulanıyor. Ben moda diyetlerini “diyet şiddeti” diye tanımlıyorum. Neye, kime yapıldığı, bazen kim tarafından hazırlandığı bilinmeyen ve bilimsel açıdan hiçbir dayanağı olmayan bu diyet listeleri kilo kaybettiriyor. Ama ne yazık ki kilolarla sağlık da gidiyor. Üstelik kaybettiğiniz kiloları geri alıyorsunuz. Ama sağlığınıza geri dönüşü mümkün olmayan zararlar veriyor. Diyetin modası olmaz. Herkese, kendine özel diyet programı yapılmalı.

Protein ağırlıklı beslenme öneren Atkins, Dukan ve Karatay vb. diyet listeleri neden bu kadar iddialı?

- Bu diyetlerle kısa vadede gerçekten iddialı kilolar kaybediyorsunuz. Çünkü yasakları ve serbestleri çok net. Bunun için de uygulanması çok rahat. Hatta tam günümüz modern insanının diyet listesi bile diyebilirim. Çünkü önerilen gıdalara her yerde ulaşabiliyorsunuz. Erkeklerin çok daha keyifle yaptığı diyet listeleri. Çalışma hayatı içerisinde bu kadar aktif olarak bulunan günümüz kadını içinse sıkıcı ve hazırlanması zor sebze diyetlerinden sonra mucizevi listeler.

ELVAN ODABAŞI KANAR'LA DİYETİN DOĞRULARI / WEB TV

 

Bu diyetler nasıl uzun süre tok tutuyor?

- Protein ve yağ, mideyi geç boşaltan yiyecekler. Ortalama 4 saat tok kalmanızı sağlıyor. Bu listeler beyin, karaciğer ve kasların karbonhidrat açlığını kamufle ediyor. Bu çok riskli. Popüler diyet kitaplarının kötü karakteri karbonhidratlar, iyi karakterleri ise proteindir hep. Düşük karbonhidratlı diyet listelerinin hızlı kilo kaybettirdiğini biz de biliyoruz. Ama sağlık açısından birçok riski çağırıyor. Bu yüzden biz diyetisyenler uygulamıyoruz. Karbonhidratsız bir yaşam asla olmaz. Günlük beslenmeyle alının gıdaların en az yüzde 50’si karbonhidratlardan karşılanmalı.

PROTEİN DİYETLERİ BÜTÜN SİSTEMİ BOZUYOR

 

Atkins, Dukan, Karatay vb. diyetlerinden özellikle kaçınması gerekenler kim?

 

- Kalp damar, tansiyon, gut hastaları, karaciğer yağlanması ve sindirim sistemi sorunları bulunanlar, çocuklar, hamileler ve için çok riskli.

 

Karbonhidrat fakiri diyetin sağlık üzerindeki kötü etkisi nedir?

 

- Beynin yakıtı kesinlikle karbonhidratlar. Bu beslenmenin en temel bilgisidir. Uzun süre karbonhidrat içeriği yüzde 40’ın altında olan diyet listeleri zihinsel bulanıklık, dikkat dağınıklığı, öfke kontrol, uyku sorunlarına yol açar. Ağız ve diş sağlığını olumsuz etkiler. Ciddi ağız kokusu yapar. Kas yorgunluğuna neden olur ve kemik erimesi riskini artırır. Karbonhidratlı gıdaları tekrar hayatınıza soktuğunuzda hızla kilo artışına neden oluyor ve kamufle edilen karbonhidrat açlığı, kontrolsüz bir şekilde ortaya çıkıyor. Bu durum tekrar kilo alındıktan sonra tip 2 diyabet gelişim riskini artırıyor. Bu diyet listeleri ‘ketojenik diyet listeleri’dir. Karbonhidratlar gereğinden az yenirse, vücutta normalden çok keton ve asitler oluşur. Bu kanı bozar, komaya kadar uzanan bir tabloya yol açar.

Sağlıklı diyette yağ-protein-karbonhidrat dengesi nasıl sağlanır?

- Karbonhidrat yüzde 55-60, yağ 25-30, protein 10-15 oranındadır. Araştırmalar günde en az 100-125 g karbonhidrat alınması gerektiğini gösteriyor. Bu da diyetin 400-500 kalorisinin  karbonhidratlardan gelmesi gerektiği anlamına geliyor. Sözkonusu diyet listeleri günlük 100 gramın altında karbonhidrat öneriyor.
Standart diyet listesi de zayıflatıyor...

 

Tek liste herkese nasıl uyuyor?�

- Reçetenizi nasıl doktorunuzdan kendinize özel alıyorsanız, diyet listenizi de diyetisyeniniz size özel planlamalı. Standart diyet listeleriyle kilo vermek kolay ama tekrar almak da öyle. Atkins, Karatay, Dukan, lahana çorbası, zone, g-string, acı biber, karpuz, kan grubu, Hollywood diyetlerinin herbiri aslında ‘garantili kilo dönüşümlü’ standart diyet listeleri. Bir diyet listesiyle tüm dünyayı obeziteden kurtarmak keşke mümkün olsaydı. Ama bu kadar basit değil. Artık bu gerçekle yüzleşelim ve böyle standart diyet listeleriyle metabolizmalarımızı yıpratmaktan vazgeçelim. Kilo vermeye niyetli olanlara önerim, diyetinizin ismi de içeriği de size özel olsun.

Günlük kalori nasıl hesaplanır?

- Diyetin zayıflatan kalorisini öğrenmek için mutlaka bazal metabolizma hızına bakmak istiyoruz. Belirlenen uygun kalorinin altına düşmemek, aç kalmadan, kalıcı zayıflamak için de önemli. Yıllardır binlerce danışanım üzerinde edindiğim tecrübeye dayanarak şunu belirtebilirim ki kadınlar 1200, erkelerse 1700 kalori altında diyet listeleri uygulamamalı.

Neden başkalarını zayıflan diyet listeleri bizde işe yaramayabiliyor?

- Sahip olduğunuz kilo problemi, kalori planlamamızda çok önemli bir etken. Ne kadar fazla kiloya sahipseniz o kadar yüksek kaloride diyete başlıyoruz ve çok daha kolay kilo kaybediyorsunuz. Beslenme alışkanlıklarınızın farklılığı ve sağlık durumunuzun farklılığı nedeniyle diyet listelerinizin içeriği değişebilir. Kilo probleminize kesin çözüm bireysel diyet önerisi.

 

KEYİF GIDANIZ OLSUN

 

- DİNLENEN metabolizma sorunsuz çalışır. Günde 8 saat, özellikle saat 23.00-03.00 arasında uyuyun.
- 2-3 saat aralıkla öğün planlayın.
- Saat 17.00’de ara öğün tüketin. Bu öğün akşam iştahınızı azaltır.
- Öğünlerinizde en az bir dilim ekmek mutlaka bulunsun.
- ÖĞünlerinizi 20 dakikadan daha kısa sürede tüketmeyin.
- Yatmadan 2 saat önce yemeğe son verin.
- Ana öğünlerinizin yanında mutlaka bir kase çorba, salata yiyin.
- Hergün kahvaltıda 1 yumurta tüketin. Gün boyunca tokluğun keyfini sürün.
- Diyetinizin sürdürülebilir olması için mutlaka bir keyif gıdanız olsun.
- Özgür diyet yapın. Yasak besin kavramını diyetinizden ve zihninizden uzaklaştırın.
- Ana öğünlerde sadece 2 çeşit yiyin.
- Günde kadınlar 1,5-2 erkekler için 2-2,5 litre su içsin. 
- Kilo vermek için D vitamin depolarınızı kontrol ettirin.
- Haftada 1 kez, aynı gün, aynı saat düzeninde tartılmaya özen gösterin. Sık tartılmak diyet motivasyonunuzu düşürecektir.

İŞTAHINIZI YÖNETMEK İÇİN TARİFLER

DOYA DOYA ZAYIFLATAN ÇORBA

 

MALZEME: 2-3 adet orta boy domates, 1 küçük boy soğan, 1 orta boy salatalık, 1 adet yeşil biber, yarım kırmızı biber, 1 tatlı kaşığı nar sirkesi, yarım limon, 1 adet etimek
HAZIRLANMASI: Hepsini blendırdan geçirin. Kıvamını domates suyu ile istediğinize göre ayarlayın.

 

HEM SALATA HEM DE ANA ÖĞÜN

MALZEME: Mevsim sebzeleri (semiz otu, roka, yeşil soğan, maydanoz, marul, yeşil biber, domates, saltalık vb. ), 40 gram kara buğday, 140 gram lor peyniri, 1 tatlı kaşığı zeytinyağı, 1 çorba kaşığı nar sirkesi, 1 tatlı kaşığı çörek otu, yarım limon, sodyumu azaltılmış tuz.
HAZIRLANIŞI: Karabuğdayı suyla haşlayın. Salata malzemelerini hazırlayın. İçerisine karabuğdayı ekleyin. Sonra lor peynirini katın. Sos için ayrı bir kapta; zeytin yağı, nar sirkesi, çörek otu, limon ve tuzu karıştırın. Salatanın üzerine ekleyin.

 

SEBZELİ TAVUK SARMA

MALZEME: Ispanak veya pazı, 100 gram tavuk göğsü (ince dövülmüş), 30 gram yağsız dil peyniri, 30 gram yağsız dilimlenmiş kaşar, kepekli lavaş
HAZIRLANIŞI: Ispanak/pazı 5-6 dk sıcak suda haşlanır. Soğutulup içerisine rendelenmiş dil peyniri eklenir. İnce dövülmüş tavuk göğsünün içine eklenip rulo yapılır ve fırınlanır. En son piştikten sonra üzerine kaşar peyniri konulur. Kepekli lavaşın üzerinde servis yapılır.

 

DİYET ÜÇGENİ

 

MALZEME: 3 dilim çavdar ekmeği, 20 gram zeytin ezmesi, 2 adet yağsız üçgen peynir, 50 gram hindi jambon, 30 gram dilimlenmiş yağsız kaşar peyniri, marul.
HAZIRLANIŞI: 1 dilim ekmeğin bir yüzüne yağsız zeytin ezmesi sürülür. 1 Dilim ekmeğin üzerine zeytin ezmesi diğer yüzüne de üçgen peynir sürülür. 1 dilim ekmeğin bir yüzüne de üçgen peynir sürülür. Zeytin ezmeli kısımda 2 dilim dilimlenmiş kaşar peyniri ve marul, dilimlenmiş üçgen peynirli kısımdaysa hindi jambon ve marul konulur. 3 katlı bir sandviç yapılıp üçgen şeklinde 2’ye bölünerek servis yapılır. Yanında mevsim salata ile servis yapılır.

 

FORMEOPENNE

 

MALZEME: 100 gram küp küp doğranmış patlıcan, küp küp doğranmış domates, 1-2 diş sarımsak, 100 ml domates püresi, 1 tatlı kaşığı zeytinyağı, 80 gram tam tahıllı penne makarna, 30 gram yağsız kaşar peyniri.
HAZIRLANIŞI: Patlıcan, domates püresi, ezilmiş 1-2 diş sarımsak ve 1 tatlı kaşığı zeytin yağıyla pişirilir. En son üzerine 150 gram küp küp doğranmış domates eklenir. 80 gram tam tahıllı penne haşlanır. Sos üzerine eklenir. 30 gram kaşar peynir rendelenir ve servis yapılır. Arzuya göre fesleğen yaprakları eklenebilir.

 

3 PEYNİRLİ FORMWRAP

MALZEME: 2 adet (25 gram) yağsız üçgen peynir, 30 gram yağsız dil peyniri, 30 gram yağsız kaşar peyniri, kurutulmuş domates, kekik ve kepekli lavaş.
HAZIRLANIŞI: Lavaşın içerisine üçgen peyniri sürülür. Kurutulmuş domates küp küp doğranır. Rendelenmiş kaşar peyniri ve kekikle karıştırılır. Küp küp dil peyniri eklenir ve rulo haline getirilerek tost yapılır.

 

FAZLA KİLO HEM FORMA HEM SAĞLIĞA DÜŞMAN

 

Fazla kilonun bedeli ağır. Kalp damar hastalıklarında artış, hiperansiyon, tip 2 diyabet, insülin direnci, polikistik over sendromu, gut, karaciğer ve böbrek hastalıkları, bazı kanser türlerinde artış (meme, rahim, prostat, kolon), uyku apnesi, astın, kas ve kemik hastalıkları, mide problemleri, kısırlık, ağız ve diş sağlığının bozulması, safra kesesi hastalıkları, gebelik komplikasyonları, deri hastalıkları, felçle ilişkisinden hiç kuşku yok. Bunlara yol açtığı psikolojik sorunları da eklersek liste çok uzar.

 

ÖNCE MUTFAK SONRA BEDENİ FORMA SOKUN

Bunun için mutfağınızdan eksik etmemeniz gereken gıdalar şunlar: Bulgur, esmer ekmek, yumurta, yoğurt, kara buğday, yeşil sebzeler, balık, badem, yulaf ve yeşil mercimek.