5 SORUDA KOLAJEN TAKVİYELERİ Dermatolog Dr.Neslihan Dolar yazdı

1) Kolajen nedir? Ne işe yarar?
Kelime anlamı “tutkal” olan kolajen, vücudumuzun yapısal bütünlüğünü koruyan önemli bir protein. Bağ dokusunun ana bileşeni olarak, tüm vücut protein içeriğinin yüzde 25 ila yüzde 35’ini oluşturur. Bağ dokusundan meydana gelen tüm doku, cilt, tendon, ligament, kıkırdak ve eklemlerin de temel yapı taşı. Bu mucizevi protein, başta cildimiz olmak üzere tendon, eklem, saç, tırna, diş ve kemiklerimiz gibi vücudumuzun önemli organlarında bulunur ve vücut ile cildin sağlığından sorumlu.
Kolajen, vücut tarafından sentezlenir, yani “endojen” olarak üretilir. Üretimi, iç yaşlanmanın bir parçası olarak yaşla birlikte azalır. Kolajenin farklı form ve tipleri var. Ancak vücuttaki kolajenin yüzde 80-90’ı tip I, II ve III’den oluşur. Tip I kolajen olan fibriller, çelikten daha güçlü ve vücutta diğer tiplere dönüşebilme kapasitesine sahip.
Biraz evvel de dediğim gibi, vücudumuzdaki kolajen ne yazık ki birçok temel yapı taşımız gibi yaşla beraber azalır. Bu azalma, 30 yaş sonrası yılda yüzde 2 gibi hızlı bir oranda gerçekleşir. Bu kayıp, bazı dönemlerde çok daha hızlıdır. Örneğin menopoz dönemi, azalmanın en hızlı olduğu zaman. Menopozun ilk 5 yılında kadınlar cilt kolajeninin yüzde 30 kadarını kaybeder. Bu dönemde kişinin, başta kendi dikkatini çekecek şekilde artan hızlı yaşlanmasının ilk sebebi kolajen eksikliğidir.
Ayrıca ultraviyole ışınlara ve diğer çevresel faktörlere maruz kalma gibi dışsal yaşlanmayla da üretiminde azalma oluşur. Kolajen üretimine zarar veren kontrol edilebilir faktörler arasında güneş ışığı, sigara ve yüksek şeker tüketimi var. Düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı ve dengeli beslenmek, sigara içmemek, güneşten korunmak, vücuttaki kendi kolajenimizi korumak açısından önemli.

2) Evde doğal kolajen yapmak mümkün mü?
Son yıllarda mutfak alışkanlıklarının değişmesi, kaliteli tarımın azalmasıyla birlikte kolajen eksikliği ve buna bağlı sağlık sorunları giderek artıyor. Kemik suyu, kelle paça çorbası gibi gıda ürünleri yüksek oranda kolajen içerir. Ancak kolajen, yapısı gereği büyük bir molekül ve vücut tarafından parçalanıp kullanımı oldukça zor. Bu nedenle bu tarz gıda ürünleriyle alınan kolajen vücut tarafından düşük oranlarda kullanılır. Takviye edici gıdalar içerisinde bulunan kolajen ise doğal gıda maddelerinden elde edildikten sonra laboratuvar ortamında vücut tarafından rahatlıkla kullanılabilecek küçük parçalar haline getirilerek hazırlanır.
Bu işlem, alınan kolajenin neredeyse tamamının vücut tarafından kullanılmasını sağlar.

3) Kolajen takviyesi alırken nelere dikkat edilmeli? Sıvı mı, toz mu, tablet olarak mı tüketilmeli?
Kolajen büyük bir molekül; hidrolizat haline getirmeden tüketilmesi, vücutta tamamen kullanılmasını ve yüksek etkinlik alınmasını engeller. Hidrolizat olsa bile, kolajenin molekül büyüklüğü, uygulanan teknikler nedeniyle vücudun maksimum faydalanabileceği kadar küçültülmüş olmayabilir. Burada dikkat edilmesi gereken, molekül boyutunun 2000 ila 5000 dalton arasında olmasıdır. Ayrıca kolajen takviyesini hiyalüronik asit, C ve B vitaminleri ile birlikte kullanmak, vücut tarafından emilimini ve etkinliğini artırır. Sıvı ya da saşe kolajen arasında bir fark yok ve tablete göre daha yüksek miktarda kolajen içerirler. Sıvı kolajenin saşeden tek farkı, tüketimde kullanılan sıvının üretim esnasında ürüne eklenmesi. Saşe kolajene ise kullanıcılar tüketmeden önce sıvı ekler. Kolajen büyük bir molekül olduğu için tablet formlarına yeterli miktarda kolajen sığdırılamaz. Günde 6-8 adet tablet kulanımı, günlük kolajen takviyesi olarak ancak yeterli olacağından pratikte bu çok zordur. O nedenle sıvı formların tüketimi, emilebilirlik ve çözünürlük açısından daha etkili. Kolajen takviyelerini alırken vitamin ve mineraller (özellikle C vitamini) ile desteklenmiş kombinasyonların seçimi etkinlik açısından önemli. Desteklenmiş ürünlerin kullanımı vücutta kolajen emilimini artırır. Günlük alınması gereken kolajen miktarı 5000 mg ve üzeridir.
4) Kolajen takviyesi gün içerisinde ne zaman alınmalı?
Kolajen takiyelerinin mutlaka aç karnına kullanılmasını öneriyoruz. Bağırsak tarafından emilimi bu sayede daha iyi olacaktır. Sabah kahvaltıdan yarım saat önce veya gece yatmadan önce kullanımı oldukça uygun. Uyku hormonu ve büyüme hormonu gibi hormonlar gece salgılandığından, vücutta yenilenme ve onarım süreçlerini başlatırlar. Kolajen takviyelerinin akşam saatlerinde tüketilmesi de bu yenilenme sürecinde daha yüksek oranda kullanılırlar ve dolayısıyla daha yüksek fayda sağlarlar.

5) Kolajen ne sıklıkla ve nasıl kullanılmalı?
Ürünlerin kullanımı çevresel koşullara, yaşa, sigara kullanımına, beslenme alışkanlıklarına göre kişiden kişiye değişkenlik gösterir. Genel olarak 35 yaş üstü kullanıcılar için ürünü ara vermeden 8-12 haftalık bir kür şeklinde kullanılmasını öneriyoruz. Kürü tamamladıktan sonraki haftalarda ise haftada yalnızca 2 defa kullanımı yeterli olacaktır. Bu süreçte sıvı yerine tablet formları da kullanılabilir.